Cách đây 25 năm, tại Liên hoan phim truyền hình toàn quốc tại Vinh - Nghệ An, tôi may mắn được xem bộ phim tài liệu Hồ Chí Minh - Chân dung một con người của đạo diễn Bùi Đình Hạc - Lê Mạnh Thích (do nhà văn Nguyễn Đình Thi viết lời bình).

Xem xong, chúng tôi lặng người vì lần đầu được thấy hình ảnh của nhà quay phim Nam bộ Nguyễn Thế Đoàn được các đạo diễn phim sử dụng; đó là cảnh Bác đánh bóng chuyền, Bác biểu diễn Thái cực quyền và xúc động nhất là cảnh Bác vừa đi vừa   tranh thủ phơi áo trên chiếc gậy (vác trên vai)…

Đó là những hình ảnh “đồng cam cộng khổ”của Bác trong những năm kháng chiến chống thực dân xâm lược, rất bình dị nhưng đặc sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh - một trong  “Những người làm nên thế kỷ XX” của thế giới đương đại.

Còn bây giờ, sau khi xem xong bộ phim Hồ Chí Minh - Bài ca Tự do cảm xúc của tôi vẫn tươi nguyên như lần đầu.

Bằng cách tiếp cận mới - thông qua những bài hát nổi tiếng của các nhạc sĩ nước ngoài viết về Bác, các tác giả của bộ phim đã giúp chúng ta cảm nhận được sức lan tỏa của tư tưởng “Không có gì quý hơn Độc lập Tự do”của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chính tư tưởng của Người  đã cổ vũ các dân tộc bị áp bức đứng lên đấu tranh giành Độc lập mà Algeria ở Bắc Phi là điển hình.

Nếu không nhờ những người làm phim cất công tìm đến các nước, gặp gỡ các nhân vật để nghe họ kể lại thì thú thật tôi không thể nào biết ai là tác giả của những giai điệu quen thuộc “Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh” mà tôi đã từng nghe và thuộc sau nhiều lần xem loạt phim tài liệu nổi tiếng “Việt Nam - một thiên lịch sử bằng truyền hình”.

Hóa ra, đó là Ewan Maccoll, một nhạc sĩ người Anh. Ông lấy cảm hứng từ chiến thắng Điện Biên Phủ để sáng tác ca khúc nổi tiếng: The ballad of Hochiminh. 

Cũng nhờ xem phim Hồ Chí Minh - Bài ca Tự do mà tôi biết ca khúc Quyền sống trong hòa bình - The right to live in peace là của nhạc sĩ Victor Jara, người đã bị sát hại sau khi tướng Augusto Pinochet dùng bạo quyền  lật đổ Tổng thống Chile - Salvador Allende vào tháng 9/1973 .

Với thời lượng chưa tới một giờ, có thể khẳng định  Hồ Chí Minh - Bài ca Tự do là bộ phim tài liệu đặc sắc giúp chúng ta cảm nhận được tình cảm trân quý của bạn bè quốc tế dành cho lãnh tụ kính yêu của chúng ta: Chủ tịch Hồ Chí Minh, vì  Người

“là ngọn lửa tình yêu trong sáng/ là chim bồ câu trắng/ là cành ô-liu/ là tiếng hát của toàn thế giới/ là chìa khóa mở ra chiến thắng cho quyền sống hòa bình” như nhạc sĩ  tài ba Victor Jara xưng tụng./.

Phạm Hữu Thu