Khi những con thuyền rồng lướt rất chậm trên dòng sông Hương, nơi vẫn dìu dặt giọng hò sớm mai và chiều muộn. Giọng hò chưa tan vào suy nghĩ thì ánh nắng vẫn như hắt lên bóng người đãi hến, hắt lên những thân cò áo vải lặn lội sớm khuya bán bánh ướt, bánh bèo kiếm kế sinh nhai nơi bến thuyền.

Huế vẫn còn nhiều người cùng khổ, họ hội nhập vào ngành “công nghiệp không khói” bằng chiếc xe xích lô, hoặc xe ôm. Họ mở cửa hàng bán các loại chè Huế, các loại bún bò giò heo, bún canh, và bún đậu. Món ăn bình dân rất ngon cũng không xa vời lắm với các bữa cơm vua, ăn ở khách sạn Xanh, khách sạn bốn sao của Huế trong những buổi chiều. Vẳng ra từ khách sạn là điệu nhạc cung đình, nhạc cải biên, vui tươi và quyến rũ. Tôi bắt gặp các lữ khách châu Âu, họ vận áo long bào, choàng áo hoàng hậu, xếp hàng đi trong ô lọng áo mũ, những nụ cười thích thú và những ánh chớp của máy ảnh liên hồi. Họ sẽ có kỷ niệm đẹp của một chuyến đi về kinh đô cũ của Việt Nam, xứ nhiệt đới, xứ sở của làn điệu dân ca miền Trung, xứ sở của nhà vườn yên tĩnh dưới rêu phong, nơi còn có bao phận người quyền uy bị quên lãng. Về Huế để đối thoại một mình.

Dưới rêu phong nhà vườn

Du lịch điền dã ở nhà vườn rất thú vị, bạn hãy chọn đi xích lô dọc sông Hương để tận hưởng không gian êm đềm của vệt sông thưa thác hoa muồng vàng. Dưới chân ta, và dưới cả rêu phong là vẻ đẹp lặng lẽ với những vườn cây và những bức bình phong cũ mốc, đứng độc thoại với mùa thu Huế. Nhà vườn, chỉ có hoa và rêu phong. Các chái nhà bỏ hoang lâu ngày. Huế cũng rêu phong với thời gian nếu bạn đi các khu lăng tẩm vua Tự Đức, hay lăng tẩm vua Minh Mạng, ở đâu cũng gặp rêu phong ngay dưới chân mình. Những quyền uy có thể nào rêu phủ, nhưng sử sách vẫn lặng lẽ ghi trong những kệ sách thư viện quý giá ở Huế.

Vệt chùa Thiên Mụ, chùa Từ Đàm, Từ Hiếu vẫn đông khách đến từ nhiều phía, người từ Quảng Trị, từ Gio Linh ghé thuyền rồng trăm ngả rẽ về. Sân sau chùa Thiên Mụ hoa súng vẫn nở, hoa đại vàng mặn nhạt lặng rơi, với vài chú tiểu lẻ bóng an nhiên quét lá. Lữ khách đến chùa để không còn vướng bận bụi trần. Phía chùa Thiên Mụ tịnh yên lắm, phía ngoài chùa còn giữ nếp nang từ cỏ hoa cây lá đều có bàn tay chăm sóc kỹ lưỡng. Đến Huế để bước chậm lại giữa những thảo am bé nhỏ cô liêu ở rừng núi vắng, nó giống như một sợi dây diều nối nhịp tim người lữ khách quay trở về với quá vãng xa xôi, và hồi tưởng những phận người xưa có mặt trên cõi này sao mà cô độc. Sợi dây tình người này sẽ nối nhịp với hiện tại, để bạn ngồi thưởng lãm trà sen ở thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã, hay bạn ghé chùa Đông Thuyền dùng bữa cơm chay, ghé chùa Bà La Mật dùng xôi vò chè đường. Huế có gu ăn uống của Huế, không dễ trộn lẫn, nếu nếm vị bánh làm bằng lúa nước cũng đã khác xa vị của Hà Nội. Vị của Huế bao giờ cũng cay hơn và ngọt hơn món ăn của đất kinh kỳ Thăng Long.

Các loại bánh ướt, bánh bột lọc, bánh có vị của chút ruốc tôm khô cũng rất Huế. Ngay cả các loại nước chấm, nước lèo của Huế cũng vị Huế không thể pha trộn khác được. Đến Huế để cảm nhận, để liên tưởng những món ăn của miền Trung nó thật khác với món ăn sông nước miền Tây Nam bộ. Kể cả các vị của món cơm chay nơi chùa chiền thảo am của Huế.

Rồi chiều xuống, lữ khách đi thuyền rồng nghe dân ca Huế, xem múa cung đình và thả thuyền đèn trên sông Hương.

Cái thú của Huế mùa khô có nhiều địa chỉ để đi, nếu đi hết chùa Huế cũng mất vài ngày, chưa kể đi cố đô, thăm thú các lăng tẩm và ngước nhìn các thảo am trong núi rừng khuất hẻo của Huế. Và, cũng huyền bí và hấp dẫn cho những ai khao khát mở lại trang sử của kinh đô Huế, nhà vườn Huế, đọc lại sử Huế với các vương triều trong một tiết thu không ở trên trang sách mà đọc bằng mắt trên dấu giày ta đi.

Theo Hoàng Việt Hằng (SGTT)