Chính phủ Hy Lạp phải thắt chặt chi tiêu, trong đó tiền dành cho lĩnh vực văn hóa chẳng đáng là bao. Thay vì chấp nhận thực tế, rơi vào u sầu, ngày càng nhiều nghệ sỹ tham gia các lực lượng sáng tạo. Các nhóm nghệ sỹ phát triển nở rộ trong lĩnh vực sân khấu.

Nicos Flessas, 70 tuổi, là cố vấn nghệ thuật, diễn viên Hiệp hội Nhà hát Blitz (Blitz Collective) ở Athens, không từ bỏ, cũng không di cư như nhiều nghệ sỹ khác trước ông đã làm. Đó cũng là thái độ mà các thành viên sáng lập Blitz là Christos Passalis, Aggeliki Papoulia và Giorgos Valais chia sẻ. Ba người đã làm việc cùng nhau từ năm 2004 với lực lượng lao động thường xuyên là các nghệ sỹ sân khấu chuyên nghiệp như Flessas. Một nhóm nhà hát tập hợp lại với sức mạnh tương đương là điều gì đó như một cuộc cách mạng nhỏ tại Athens 8 năm trước. Nhưng giờ đây, mọi thứ đã thay đổi. Cuộc khủng hoảng đưa mọi người sát lại gần nhau, kể cả trong ngành công nghiệp văn hóa. Christos Passalis, thành viên Blitz cho rằng, có một cảm giác mới về tình đoàn kết, khái niệm mà trước đây xa lạ trong suy nghĩ của người Hy Lạp. Thế hệ của ông, những người 30 - 40 tuổi, có một thời gian dài không được để mắt đến. Cụm từ “Gerontocracy” (chính quyền trong tay những người có tuổi) thống trị lĩnh vực nghệ thuật hàng thập kỷ. Không thể tưởng tượng được nếu đạo diễn mà không có râu trắng. Nhưng giờ đây, thế hệ trẻ hơn đang được thừa nhận.

Chính phủ Hy Lạp gần đây thông báo, sẽ chi gần 3 triệu euro cho cái gọi là sân khấu tự do, nhưng không ai biết liệu điều đó có trở thành hiện thực hay không. Lần cuối cùng Blitz Collective nhận được tiền từ ngân sách nhà nước là năm 2009. Từ đó đến nay, họ không nhận được khoản tài trợ nào. Thu nhập đến từ phòng vé và các công việc khác như quay phim. Với tác phẩm mới Don Quixote, Blitz Collective phải thí nghiệm trong không gian văn phòng cũ của một nhóm bạn cho dùng miễn phí. Khung cảnh biểu diễn không bình thường kiểu như vậy chẳng có gì mới đối với các nhà sản xuất tại Blitz. Họ tìm kiếm sự gần gũi với khán giả và biểu diễn những tác phẩm trước đây trong những căn phòng cá nhân, bảo tàng, thậm chí trên đường phố. Tác phẩm mới nhất, Galaxy, biểu diễn tại Bảo tàng Benaki ở Athens. Nó là kịch ứng tác, nói về sự nổi bật và cái chết vô danh, về những thứ không còn tồn tại nữa. Tất cả diễn viên tự quyết định họ là ai và họ muốn làm gì, từ Janis Joplin, Sophocles và Pina Bausch đến bom nguyên tử, bóng đèn bị Liên minh châu Âu (EU) cấm. Họ đang dựng phiên bản tiếng Đức của Galaxy tại Schaubuhne ở Berlin.

Có một nghịch lý, thành viên của Blitz Collective không tự xem mình là đại diện cho văn hóa Hy Lạp, mà ngược lại, họ chống đối mọi dạng thức suy nghĩ dân tộc chủ nghĩa đang ngày càng tăng ở đất nước này. Đồng thời, họ cũng nhận thấy rằng, cuộc khủng hoảng kinh tế đã đem lại cho họ nhiều chuyến lưu diễn khắp châu Âu hơn trước đây. Trong một thời gian dài, người Hy Lạp cảm thấy bị cô lập trong quan hệ với các sự kiện văn hóa ở nước khác. Châu Âu bên ngoài Hy Lạp. Thậm chí bây giờ thanh niên Hy Lạp nói đi châu Âu khi du lịch tới Pháp hoặc Đức.

Các nhà sản xuất sân khấu tại Blitz Collective đương nhiên mong muốn được đầu tư vào văn hóa nhiều hơn, tương tự như các nước khác ở EU, hay ít nhất là tại Đức. Nhưng họ không hy vọng điều đó sớm xảy ra. Trong nhiều năm, họ biểu diễn các tác phẩm liên quan đến các vấn đề về chính trị, tham nhũng một thời gian dài trước khi chúng trở nên thời sự như vậy. Vì thế, bây giờ họ chỉ quan tâm đến những cải thiện cụ thể cho công việc của mình.

Nghe có vẻ giễu cợt, nhưng cuộc khủng hoảng đã tạo đà cho bức tranh văn hóa ở Athens, nhờ phát hiện lại những giá trị cũ nhưng lại mới như tinh thần đoàn kết, hợp tác thiết thực và nghệ thuật phê bình cơ bản của văn hóa. Đây là những giá trị mà Blitz Collective luôn theo đuổi từ khi thành lập và áp dụng rộng rãi trong xã hội.

theo Khang Duy - NĐBND