Nạn nhân của dịch cúm Tây Ban Nha
 
Rosalia Lombardo là một trong những nạn nhân cuối cùng của dịch cúm Tây Ban Nha. Khi qua đời hồi năm 1920, cô bé chưa đầy 3 tuổi. Cha cô là tướng Mario Lombardo vô cùng đau đớn và không muốn vĩnh viễn mất đi đứa con gái nhỏ yêu quý của mình. Ông đã quỳ trước tu viện Palermo và cầu xin tu viện cho mình được bảo quản thi hài của bé Rosalia tại hầm mộ Catacombe Dei Cappuccini.

Cho đến hồi ấy, Catacombe Dei Cappuccini không còn được dùng làm nơi mai táng suốt 30 năm. Nhưng các tu sĩ ở đây đã phá lệ, cho phép gia đình bảo quản và đến thăm nom thi thể của bé Rosalia tại hầm mộ này. Điều kiện không khí lý tưởng trong hầm mộ Catacombe Dei Cappuccini cũng góp phần giữ xác ướp của bé Rosalia hầu như nguyên vẹn suốt hàng chục năm qua.

Tướng Mario Lombardo dĩ nhiên muốn duy trì vĩnh viễn vẻ xinh xắn của cô con gái rượu. Chính vì vậy ông đã nhờ đến Alfredo Salafia, người từng ướp xác Thủ tướng Italia Francesco Crispi năm 1902 và Tổng giám mục Palermo, Pietro Michelangelo Celesia, hai năm sau đó. Cả hai xác ướp này hiện cũng còn nguyên vẹn đến mức như thể họ vừa chìm vào giấc ngủ trưa.

Song xác ướp bé Rosalia Lombardo mới thực sự làm cho tên tuổi của Salafia nổi danh toàn thế giới. Hiện hàng ngày vẫn có rất nhiều du khách từ khắp nơi đến thăm hầm mộ Catacombe Dei Cappuccini ở Palermo để ngắm thi hài của cô bé xinh xắn này. Người ta không khỏi xúc động và bàng hoàng khi thấy sau gần 90 năm, khuôn mặt của Rosalia vẫn đáng yêu và tươi tắn như thể bé đang yên giấc ngủ ngon. Những sợi tóc vàng óng vẫn còn nguyên trên làn da căng mịn nhuộm màu anh đào của cô bé. Rosalia vẫn được ca ngợi là “xác ướp xinh đẹp nhất thế giới”.

Đem theo bí quyết xuống mồ

Làm thế nào chuyên gia ướp xác Salafia lại giữ được nguyên vẹn thi thể Rosalia sau gần một thế kỷ? Người ta chỉ được biết Salafia đã thay thế máu của Rosalia bằng một loại dung dịch đặc biệt. Nhưng công thức của cái gọi là “Dung dịch hoàn hảo Salafia” (Salafia Perfection Fluid) này lại mà một bí quyết mà Alfredo Salafia đã mang theo xuống mồ, khi ông qua đời năm 1933.
 
Kể từ đó, xác ướp Rosalia cũng thu hút sự chú ý của giới khoa học. Chỉ có điều, tu viện Palermo kiên quyết không cho họ lấy mẫu thử vì đã hứa với tướng Lombardo rằng sẽ không để bất kỳ ai xâm phạm “giấc ngủ” của Rosalia. Bí quyết ướp xác của Salafia tưởng như sẽ bị thất truyền, cho tới khi một nhóm các nhà khoa học Italia và Mỹ tìm ra hậu duệ của ông, những người vẫn giữ được một bản thảo nhan đề “Phương pháp đặc biệt mới để bảo quản xác người giữ vẻ tươi tắn vĩnh viễn”.

Trong bản thảo có những dòng chữ nắn nót đều đặn như chữ in này, Alfredo Salafia cho biết ông đã bơm vào mạch máu của Rosalia 1/3 glycerine, 1/3 formalin được làm giàu bằng sulfat kẽm và chloride. 1/3 còn lại là dung dịch cồn với acid salicylic. Nhóm khoa học gia Italia-Mỹ vừa công bố phát hiện của họ trên tạp chí Virchows Archiv.

Kỹ thuật ướp xác xưa và nay

Một đồng tác giả bài viết - bà Melissa Johnson-Williams, Chủ tịch Hiệp hội ướp xác Mỹ - cho biết: “Nhìn chung, dung dịch này không khác gì mấy so với loại để bảo quản xác đang được sử dụng. Chỉ có điều, hiện nay người ta không dùng kẽm vì khó xử lý”.

Các nhà ướp xác ngày nay cũng hiếm khi sử dụng formaldehyd vì nó có thể gây ung thư cho người đang sống. Formalin là một dung dịch có tới 35 - 37% formaldehyd pha methanol hiện đang được dùng để bảo quản xác phục vụ cho việc thực tập mổ xẻ của sinh viên y khoa.

Việc bơm dung dịch vào huyết mạch theo cách của Salafia cũng là kỹ thuật mà các chuyên gia ướp xác ngày nay đang sử dụng. Ông đã truyền dung dịch vào động mạch đùi và treo bình đựng ở trên cao, để cho dung dịch tự chảy vào mạch máu của Rosalia và đẩy số máu trong người cô bé thoát ra ở một số vị trí được mở sẵn. Đây quả là một phương pháp đơn giản.

Chỉ có điều, rút hết máu trong người Rosalia lại không hề đơn giản với trình độ kỹ thuật cách đây gần 100 năm, nhất là khi thời đó không có những máy bơm hút vô cùng hiện đại như bây giờ. Với kỹ thuật ngày nay, người ta chỉ mất có 2-3 tiếng đồng hồ là rút hết máu trong người xác ướp, điều mà ở thời của ông Salafia có thể phải mất cả ngày.

Trong điều kiện thời đó, ông Salafia đã thực sự thành công khi tìm ra một kỹ thuật và dung dịch ướp xác hợp lý, giúp duy trì được vẻ xinh xắn của bé Rosalia cho đến nay.
 
                                                                                                                       Theo TT&VH