Trong bối cảnh đất nước đang bước vào thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, văn hóa tiếp tục được nhìn nhận với vai trò quan trọng, vừa là nền tảng, vừa là động lực cho sự phát triển bền vững. Nội dung này tiếp tục chiếm dung lượng khá lớn trong phần mở đầu "Văn hóa và phát triển" của cuốn sách Mấy vấn đề văn hóa: Suy nghĩ và đối thoại vừa ra mắt bạn đọc của GS, TS Ðinh Xuân Dũng. Vai trò và mối quan hệ biện chứng của văn hóa trong sự phát triển từng bước được làm rõ cả về mặt lý luận và thực tiễn, góp phần xây dựng nhận thức mới mang tầm khái quát. Trên cơ sở đó, nghiên cứu, tìm hiểu mối quan hệ cụ thể của văn hóa với kinh tế, chính trị, xã hội, trong đó, con người là trung tâm, là mục tiêu cao nhất của sự phát triển. Nội dung phần một của sách cũng bàn về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và kinh tế số với hiệu quả có tính bước ngoặt lịch sử, qua đó làm rõ vai trò của văn hóa đối với xã hội hiện đại và hướng tạo bước đột phá đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững dựa trên khai thông nguồn lực văn hóa Việt Nam. Bên cạnh đó, nhiều vấn đề cũng được đề cập như: phát huy các giá trị và sức mạnh văn hóa, con người Việt Nam; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế; một số suy nghĩ về những giá trị khoa học của chủ nghĩa Mác - Lê-nin về văn hóa; những suy ngẫm và làm theo minh triết Hồ Chí Minh.

Từ góc nhìn về văn hóa với vai trò là động lực quan trọng trong phát triển bền vững của đất nước, phần hai cuốn sách tiếp tục đề cập "Sự thẩm thấu của văn hóa vào đời sống". Bằng những luận điểm chặt chẽ và dẫn chứng từ đời sống thực tế thuyết phục, tác giả đã thẳng thắn nêu lên nhiều vấn đề còn bất cập và đề xuất hướng giải pháp trong xây dựng văn hóa chính trị; khẳng định điều quan trọng trong xây dựng văn hóa chính trị chính là củng cố và xây dựng niềm tin - một giá trị văn hóa sâu sắc đối với toàn xã hội. Trong công tác xây dựng Ðảng, tác giả đã phân tích những bài học kinh nghiệm trong suốt chiều dài lịch sử cách mạng giành độc lập, giải phóng dân tộc và thống nhất Tổ quốc để làm nổi bật sức mạnh của Ðảng chính từ sự gắn kết máu thịt với nhân dân, thấu hiểu và biết phát huy cao độ nội lực dân tộc, biến nó thành động lực để xây dựng và phát triển đất nước. Dưới một góc độ khác, phần hai của cuốn sách đi sâu vào các vấn đề thời sự trong đời sống văn hóa và văn học nghệ thuật đương đại như: Xã hội hóa và dòng mạch chính của sự phát triển văn học nghệ thuật Việt Nam hôm nay; giải quyết những mâu thuẫn trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp ở nước ta; bước đầu nghĩ về một số giải pháp phát triển văn hóa gắn với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho Thủ đô Hà Nội; về quan điểm của Ðảng, chính sách của Nhà nước đối với quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử và mạng xã hội; nhận diện và đấu tranh phê phán các quan điểm, thông tin sai trái, lệch lạc, xuyên tạc trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật; thử nhận diện các xu hướng biến đổi của việc đọc và văn hóa đọc hiện nay; vai trò của công tác biên tập trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong hoạt động xuất bản và xuất bản phẩm.

Gắn kết đời sống đương đại, phần ba "Ðối thoại" của sách là những cuộc tọa đàm, trả lời phỏng vấn của GS, TS Ðinh Xuân Dũng đã được đăng tải trên báo chí trong hai năm qua, thể hiện những quan điểm của ông về thực trạng còn nhiều bất cập của đời sống văn học nghệ thuật hiện nay và các vấn đề nhức nhối như nạn tham nhũng, tha hóa, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên cùng vấn đề xây dựng quân đội trong thời bình; phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong giai đoạn cách mạng mới. Ðây cũng là đề tài được tiếp tục ở phần bốn với một chuyên đề riêng "Bộ đội Cụ Hồ - Một giá trị văn hóa độc đáo", bao gồm các bài viết của GS, TS Ðinh Xuân Dũng nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam trong năm 2019…

Với tri thức và lập luận sâu sắc cùng nguồn tư liệu phong phú, dẫn chứng sinh động, có thể nói cuốn sách Mấy vấn đề văn hóa: Suy nghĩ và đối thoại là tác phẩm mang nhiều giá trị trong việc nghiên cứu, tìm hiểu về văn hóa Việt Nam đương đại trong sự phát triển, khẳng định phát triển văn hóa phải luôn đi cùng sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để góp phần phát triển văn hóa.