94 tuổi, Trung tướng Phạm Hồng Cư tuy dáng đi đã chậm chạp nhưng trí óc vẫn còn minh mẫn. Suốt cuộc nói chuyện với chúng tôi, cả cuộc đời binh nghiệp của ông trở về, trong đó sâu đậm và xúc động là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Đó cũng là dấu mốc ông hoàn thành lời thề thiêng liêng đối với Tổ quốc.
“Trong cuộc đời quân ngũ, tôi đã có những lần nhận lệnh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhưng tôi ấn tượng nhất là mệnh lệnh ngày 7.4.1975, trên đường hành quân tiến về Sài Gòn. Mệnh lệnh nổi tiếng ấy như một lời hịch của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong chỉ đạo Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. "Thần tốc, thần tốc hơn nữa; táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng phút, từng giờ, xốc tới miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng. Truyền đạt tức khắc đến đảng viên, chiến sĩ”. Đây được coi là kim chỉ nam để các cánh quân tiến thẳng vào sào huyệt của kẻ thù”, Trung tướng Phạm Hồng Cư bắt đầu câu chuyện.
Trung tướng Phạm Hồng Cư đi theo Bộ Tư lệnh cánh quân duyên hải với tư cách là phái viên của Tổng cục Chính trị. Đến Xuân Lộc, được biết từ ngày 9.4.1975, Quân đoàn 4 do đồng chí Hoàng Cầm làm Tư lệnh, đồng chí Hoàng Thế Thiện làm Chính ủy, đã mở cuộc tiến công vào tuyến phòng ngự phía đông Sài Gòn. Bấy giờ, cánh quân của ông di chuyển cả ngày và đêm nhằm tranh thủ thời gian vào nội đô theo đúng kế hoạch.
"Vui sao nước mắt lại trào"
Trung tuần tháng 4.1975, Bộ Chính trị đồng ý đặt tên chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định là Chiến dịch Hồ Chí Minh. “Anh Văn Tiến Dũng là Tư lệnh, anh Phạm Hùng là Chính ủy. Tôi đi theo cánh quân hướng Đông gồm Quân đoàn 4, Quân đoàn 2 và Sư đoàn 3 (Quân khu 5), do anh Lê Trọng Tấn chỉ huy. Anh Tấn lúc đó là Phó Tư lệnh chiến dịch kiêm Tư lệnh cánh quân phía Đông”, Trung tướng Phạm Hồng Cư tiếp tục kể.
Theo kế hoạch của Bộ Chỉ huy Chiến dịch, 5 giờ 30 phút sáng ngày 30.4.1975, các hướng đồng loạt đánh vào Sài Gòn. Riêng Phó Tư lệnh Lê Trọng Tấn đề nghị cho cánh quân phía Đông nổ súng sớm từ 18 giờ ngày 29.4 vì phải vượt sông Đồng Nai và sông Sài Gòn, nếu cùng nổ súng sẽ đến không kịp. Đề nghị này được Bộ Tổng Tư lệnh và Bộ Chỉ huy chiến dịch đồng ý.
Chứng kiến toàn bộ giây phút cuối cùng của Tổng thống Dương Văn Minh và nội các, nhà báo người Đức Von Boris Gallasch đã cho mượn chiếc cassette thu lời đầu hàng của Tổng thống Dương Văn Minh và lời chấp nhận đầu hàng của Chính ủy Bùi Văn Tùng.
Tưởng rằng mỗi mình xúc động, nhưng nhìn sang ông thấy Lê Linh, Hữu An cũng đều lau nước mắt. Đó là những giây phút khắc sâu trong ký ức Trung tướng Phạm Hồng Cư cho đến tận bây giờ. “Lúc ấy, tôi tự hào là đã từng giơ tay thề độc lập từ năm 1945 và mang lời thề ấy trong trái tim mình đi suốt cuộc kháng chiến chống Pháp tới Điện Biên Phủ. Sau đó lại suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ tới Chiến dịch Hồ Chí Minh. Thế hệ của tôi đã hoàn thành lời thề độc lập. Trong cuộc đời binh nghiệp của tôi thì trận đánh làm tôi xúc động nhất là trận cuối cùng này - Chiến dịch Hồ Chí Minh, kết thúc nhiệm vụ đối với Tổ quốc của một thế hệ, xứng đáng là bộ đội Cụ Hồ của quân đội anh hùng, của dân tộc Việt Nam anh hùng!”.