John Steinbeck (1902 –1968) là một tiểu thuyết gia người Mĩ được biết đến như là ngòi bút đã miêu tả sự đấu tranh không ngừng nghỉ của những người phải bám trên mảnh đất của mình để sinh tồn. Ông đạt giải Giải Nobel Văn học năm 1962 “vì những tác phẩm văn chương vừa hiện thực vừa đầy hoang tưởng, nổi bật với một sự hài hước đầy cảm thông và một cách nhìn xã hội thấu đáo." Ông được nhà báo Alison Flood của tờ The Guardian nhận định là "A giant of American letters" (Người khổng lồ của văn học Mĩ), và nhiều tác phẩm của ông được xem như là cổ điển của văn học phương Tây.

Trong suốt sự nghiệp viết văn của mình, John Steinbeck đã hoàn thành 33 cuốn sách, bao gồm 16 cuốn tiểu thuyết, 6 cuốn truyện phi hư cấu, và 2 tập truyện ngắn. Ông được biết đến rộng rãi qua các tiểu thuyết hài như Thị trấn Tortilla Flat (Tortilla Flat, 1935), Phố Cannery Row (Cannery Row, 1945), hay qua tác phẩm sử thi như Phía đông vườn Địa đàng (East of Eden, 1952), hoặc các tiểu thuyết ngắn điển hình là Của chuột và người (Of Mice and Men, 1937) và The Red Pony (1937). Tác phẩm đạt giải Pulitzer mang tên Chùm nho uất hận (The Grapes of Wrath, 1939) được xem là kiệt tác của Steinbeck và là một phần của kinh điển văn học Mĩ. Tác phẩm này đã bán được 15 triệu bản sau 80 năm kể từ ngày nó được xuất bản lần đầu tiên.

Rất lâu về trước, khi ông chưa trở thành một trong những tác giả nổi tiếng nhất nước Mĩ, John Steinbeck đã viết ít nhất ba cuốn tiểu thuyết chưa bao giờ được xuất bản. Hai trong số chúng đã bị phá hủy khi nhà văn trẻ đấu tranh tạo dựng tên tuổi của mình, nhưng bản thảo chứa câu chuyện bí ẩn về người sói có tựa Murder at Full Moon - vẫn nằm trong kho lưu trữ kể từ khi bị từ chối xuất bản vào năm 1930.

Giáo sư Gavin Jones, chuyên gia về văn học Mĩ tại Đại học Stanford cho biết: “Công chúng sẽ dành sự quan tâm lớn cho cuốn tiểu thuyết về người sói hoàn toàn không được biết đến của một trong những nhà văn Mĩ nổi tiếng nhất, được đọc nhiều nhất trong thế kỉ 20.”

Bản đánh máy dài 233 trang cùng hai hình minh họa của Steinbeck đã được lưu trữ trong kho lưu trữ khổng lồ của Trung tâm Nghiên cứu Nhân văn thuộc Đại học Texas tại Austin sau nỗ lực bất thành của nhà văn để xuất bản tác phẩm hơn 90 năm trước. Lấy bối cảnh tại một thị trấn hư cấu ven biển của California, Murder at Full Moon kể câu chuyện về một cộng đồng bị bao trùm bởi nỗi sợ hãi sau hàng loạt vụ giết người ghê rợn diễn ra dưới ánh trăng tròn. Các nhà điều tra lo ngại một con quái vật siêu nhiên đã xuất hiện từ đầm lầy gần đó. Các nhân vật trong câu chuyện gồm một phóng viên tập sự, một người đàn ông bí ẩn điều hành câu lạc bộ súng địa phương và một tay sát thủ nghiệp dư lập dị.

Giáo sư Gavin Jones nhận xét, cách mô tả thế giới trong cuốn sách khác xa với những mô tả hiện thực của Steinbeck về cuộc Đại suy thoái, điều này có thể lí giải vì sao nhà văn để bút danh Peter Pym khi viết bản thảo này. “Mặc dù tác phẩm này rất khác với các tác phẩm khác của Steinbeck, ở một thể loại hoàn toàn khác, nhưng nó thể hiện mối quan tâm của nhà văn đối với sự biến đổi bạo lực của con người - kiểu kết nối giữa con người và động vật mà ta thường thấy trong tác phẩm của ông; sự quan tâm của ông đối với bạo lực đám đông và cách con người tồn tại ở các trạng thái khác khi đứng trước những kẻ sát nhân đặc biệt hung bạo.”

“Chắc chắn không phải Steinbeck theo chủ nghĩa hiện thực, nhưng Steinbeck là nhà tự nhiên học, quan tâm đến bản chất con người. Vì thế, đây là một tác phẩm kinh dị, điều sẽ khiến độc giả cảm thấy thú vị, thích thú hơn với một Steinbeck điển hình. Rõ ràng đây là một Steinbeck hoàn toàn mới, khác biệt đem tới chúng ta hương vị tiểu thuyết trinh thám của California. Một câu chuyện có bầu không khí bí mật, đầy sương mù, độc hại và ác tính.”

Tuy vậy, nhà xuất bản văn học của Steinbeck, McIntosh & Otis chia sẻ với Observer rằng sẽ không xuất bản tiểu thuyết này. “Khi Steinbeck viết Murder at Full Moon dưới một bút danh và không chọn xuất bản tác phẩm trong suốt cuộc đời của mình, chúng tôi duy trì những gì Steinbeck muốn. Và với tư cách là đại lí của khu di sản, chúng tôi không khai thác thêm các tác phẩm ngoài mong muốn của tác giả và di sản”, đại diện nhà xuất bản nói.

Jones nói: “Steinbeck đã cố gắng xuất bản cuốn sách sớm trong sự nghiệp của mình, và ông ấy đã không hủy bản thảo này như đã làm với các bản thảo khác. Nhiều tác giả có tác phẩm được đăng sau di cảo và viết dưới các bút danh”.

William Souder, tác giả của tiểu sử nổi tiếng năm 2020 Mad at the World: A Life of John Steinbeck, cũng thúc giục quỹ di sản của nhà văn cho phép xuất bản. "Tại sao một cuốn tiểu thuyết hoàn chỉnh của một tác giả nổi tiếng không tìm được đường đi dưới ánh sáng ban ngày? Tôi hi vọng được thấy điều đó".

Ở một kho lưu trữ khác - Trung tâm Nghiên cứu Steinbeck, Đại học Bang San Jose - Jones cũng đã khai quật được một câu chuyện gần như hoàn chỉnh chưa được công bố của Steinbeck có tên là Lịch sử tình huống. Đây là phiên bản trước của một câu chuyện đã xuất bản, The Vigilante (tạm dịch: Người cảnh giác), dựa trên một câu chuyện có thật xảy ra ở San Jose vào năm 1933 về hai người đàn ông bị buộc tội bắt cóc và sát hại một cư dân địa phương. Hai người đàn ông bị đánh đập, bị treo lên cây, để lộ một số phần thân thể không được che chắn trước đám đông lên tới 15.000 người xem.

Steinbeck bị ám ảnh bởi sự phân biệt chủng tộc và bất công ở miền Tây nước Mĩ, và phiên bản trước của câu chuyện tiết lộ rằng, trong phiên bản cuối cùng, Steinbeck đã viết lại lịch sử, thay đổi cách thân phận của hai người đàn ông da trắng, trong sự kiện thực tế, thành của một người Mĩ gốc Phi duy nhất. Trong Lịch sử tình huống, một người đàn ông da trắng duy nhất bị giam giữ.

Tất cả những nghiên cứu của Gavin Jones sẽ được giới thiệu trong cuốn sách sắp ra mắt của ông, Đòi lại John Steinbeck: Viết cho tương lai của nhân loại, sẽ được xuất bản bởi Nhà xuất bản Đại học Cambridge vào ngày 10 tháng 6.

Theo Bình Nguyên - VNQĐ