Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh sinh năm 1933 tại làng Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội. Ông đỗ Tú tài Toán, học Đại học Y khoa Hà Nội từ năm 1951 cho đến hết năm 1952 thì vào khu Bốn tham gia bộ đội. Ông ở trong một đơn vị pháo binh khoảng mười năm, rồi dạy văn hoá tại Trường Sĩ quan Lục quân trước khi chuyển về làm việc tại tạp chí Văn nghệ Quân đội. Từ năm 1965, ông là phóng viên báo Thiếu niên Tiền phong trước khi về hưu vào năm 1983. Ông bắt đầu viết văn từ năm 1957.

Nguyễn Xuân Khánh là tác giả của nhiều bộ tiểu thuyết được độc giả nhiều thế hệ yêu thích, như Hồ Quý Ly”, “Đội gạo lên chùa”, “Mẫu Thượng Ngàn”… Ngoài ra, ông còn nhiều tập truyện ngắn “Rừng sâu”, “Hai đứa trẻ và con chó Mèo xóm núi”, “Mưa quê”… Ông còn là dịch giả của nhiều tập sách dịch như “Những quả vàng” (tiểu thuyết của Nathalie Sarraute, Nhà xuất bản Phụ nữ, Hà Nội, 1996), “Chuông nguyện cầu cho kẻ đã khuất” (tiểu thuyết của Taha Ben Jelloun, Trung tâm Văn hóa - Văn minh Pháp và Nhà xuất bản Phụ nữ, Hà Nội, 1998), “Bảy ngày trên khinh khí cầu (Jules Verne, Nhà xuất bản Kim Đồng, Hà Nội, 1998), “Hoàng hậu Sicile” (tiểu thuyết của Pamela Schoenewaldt, Nhà xuất bản Kim Đồng, Hà Nội, 1999)…

Các tác phẩm đã đem lại cho nhà văn Nguyễn Xuân Khánh nhiều giải thưởng văn học, như Giải thưởng cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam 1998 – 2000, Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2001 và Giải thưởng Thăng Long của UBND TP Hà Nội 2002 dành cho tiểu thuyết “Hồ Quý Ly”. Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội 2006 cho tiểu thuyết “Mẫu Thượng Ngàn”, giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam 2011 cho tiểu thuyết “Đội gạo lên chùa”. Ông cũng được Hội Nhà văn Hà Nội trao giải Thành tựu văn học trọn đời.