Sự phát triển của kinh tế Việt hôm nay chính là kết quả của công cuộc đổi mới, khởi đầu từ cách đây trên 20 năm. Nghị quyết 5 của Bộ Chính trị về văn hoá nghệ thuật kêu gọi nghệ sĩ tự cởi trói và tự do sáng tạo, là nguyên nhân sâu xa tạo nên trào lưu mỹ thuật đổi mới, trào lưu thứ ba của mỹ thuật Việt Nam trong thế kỷ 20. Một trào lưu mỹ thuật đặc biệt của một thời kỳ đặc biệt, khác hẳn với hai trào lưu trước – trào lưu mỹ thuật Đông Dương (1925 – 1954) và trào lưu mỹ thuật hiện thực xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc (1954 –1985). Nếu tính theo tuổi tác thì lớp hoạ sĩ hiện nay là thế hệ thứ năm. Thế hệ đầu tiên của mỹ thuật hiện đại Việt Nam là các hoạ sĩ tốt nghiệp trường Mỹ thuật Đông Dương; thế hệ thứ hai là các hoạ sĩ học khoá mỹ thuật kháng chiến của hoạ sĩ Tô Ngọc Vân; thế hệ thứ ba là các hoạ sĩ thời chống Mỹ (ở miền Bắc); thế hệ thứ tư là các hoạ sĩ thời đổi mới; và vài năm lại đây có một lớp hoạ sĩ trẻ chủ yếu là làm nghệ thuật mới, thế hệ thứ năm.

Thế hệ, thời kỳ và trào lưu tuy đều chứa yếu tố thời gian nhưng chỉ mang tính tương đối. Ví dụ bức sơn mài “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” của hoạ sĩ Nguyễn Sáng về đề tài kháng chiến chống Pháp được sáng tác năm 1963. Hoặc hoạ sĩ Trần Lưu Hậu thuộc thế hệ thứ hai nhưng lại nổi lên vào thời đổi mới. Và cũng không chỉ từ năm 1986 hội hoạ Việt Nam mới đổi mới, bộ tứ Nghiêm, Liên, Sáng, Phái đã làm được nhiều hơn thế ngay từ trước đó. Ngược lại thời đổi mới vẫn có rất nhiều hoạ sĩ không đổi mới lắm.