Ảnh: Điệp Trần

Miễn trừ thuế ứng với vốn bảo trợ di sản

Theo PGS-TS Bùi Quang Thắng, Viện Văn hóa - nghệ thuật Việt Nam, nên nhìn nhận các giá trị văn hóa phi vật thể như một sản phẩm. Đã là sản phẩm phải có sức cạnh tranh. Hiện, bên cạnh những nguyên nhân nội tại như dịch vụ kém, chất lượng gói du lịch không cao, thì marketing cho các sản phẩm du lịch khai thác di sản không có bài bản. Trường hợp Nhà hát Tuồng Việt Nam, dù nhận ra vai trò của truyền thông từ lâu song đến nay nhà hát mới chỉ dừng lại ở việc lập một website, in một số tờ rơi quảng cáo… Trong khi, mọi công đoạn truyền thông, từ thiết kế hình ảnh, quảng cáo, tiếp xúc khách hàng, tổ chức sự kiện… đều cần kỹ năng chuyên nghiệp. Điều này chỉ các đơn vị truyền thông chuyên nghiệp mới có.

Do đó, ông Thắng gợi ý, nếu không góp tiền, Nhà nước vẫn có thể làm cầu nối để các công ty tư nhân làm truyền thông di sản. Một công ty nếu được Nhà nước gợi ý cho địa chỉ cổ nhạc đáng tin cậy để làm du lịch, kèm hỗ trợ và ưu đãi, họ sẽ làm truyền thông, và khai thác nếu thấy hiệu quả. Đi theo đó là công tác truyền thông. Chưa kể, nhiều công ty lớn sẵn sàng bỏ ra một khoản tiền để tài trợ hoặc hỗ trợ cho các nhóm nghệ nhân. Bù lại, theo nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền, Nhà nước có thể miễn trừ thuế ứng với vốn bảo trợ di sản mà các công ty bỏ ra. Đây là điều thường được làm ở nước ngoài.

Thông thường, ở một số nước trên thế giới, Nhà nước thường lập các quỹ phi lợi nhuận để hỗ trợ truyền thông cho các nghệ nhân. Ở Việt Nam chưa có quỹ nào như vậy. Do đó, những nghệ nhân muốn lập các tour du lịch phải dựa vào các “bầu” tư nhân. Để thu hút khách trước mắt, các “bầu” thường yêu cầu thay đổi các tiết mục cổ truyền để dễ quảng cáo (!), thậm chí còn làm mới cả cổ nhạc.

“Tôi đã nhiều lần tiếp cận các công ty du lịch để biến làng Đặng Xá trở thành một điểm trong tour của họ song đều thất bại. Các công ty du lịch ở Việt Nam thường có tâm lý “ăn sẵn”, chỉ chọn địa chỉ văn hóa làm điểm đến trong tour của mình nếu địa chỉ đó đã nổi tiếng, đã có thương hiệu”, thạc sĩ Phạm Đức Hân, Giám đốc Công ty CP bảo tồn di sản văn hóa Việt, đơn vị kết nghĩa với ca trù Thăng Long và quan họ Đặng Xá, cho hay. Công ty này hiện vẫn giúp hai nhóm lập hồ sơ xin tài trợ.

TS Bùi Quang Thắng nhấn mạnh, trước mắt, Nhà nước nên đầu tư vào việc hỗ trợ và hướng dẫn nghệ nhân hoặc người thân của họ kỹ năng quảng bá cơ bản. “Các đoàn làm gì có tiền làm trang web, trong khi hỗ trợ các trang web cá nhân không tốn nhiều tiền. Nếu không đủ khả năng về nghiệp vụ truyền thông, Nhà nước có thể “đẩy” trách nhiệm đó cho các cơ quan truyền thông chuyên nghiệp”.

“Hầu như hiện nay không có cơ quan báo chí nào bảo trợ cho các đơn vị nghệ thuật cổ truyền. Nếu báo này hỗ trợ một nhóm cổ nhạc, nhóm sẽ không tốn tiền hoặc sức để truyền thông vì đã có báo bảo trợ. Ngược lại, không mất tiền mà lại được tiếng bảo vệ di sản. Họ sẽ rất thích. Vấn đề là những nghệ nhân không có điều kiện quen biết để kết nối với các báo, do đó Nhà nước nên làm trung gian để yêu cầu báo chí thực hiện nhiệm vụ bảo trợ này”, ông Thắng đề xuất.


Theo Điệp Trần - TT&VH