Tạp chí Sông Hương -
Liên hoan phim tài liệu quốc tế lần 3 tại Việt Nam: Những câu chuyện nhạy với thời cuộc
14:44 | 14/06/2011
Chuyện gì đang diễn ra ở Mumbai (Ấn Độ), Brussels (Bỉ), New York (Mỹ), Đồ Sơn (Hải Phòng) hay ở một số đô thị, vùng quê Việt Nam…? Những tác phẩm đến từ nhiều quốc gia có mặt tại liên hoan phim tài liệu quốc tế lần 3 trả lời câu hỏi này theo cách: Đặt mỗi câu chuyện của Việt Nam trước những vấn đề thời sự của nước khác, để công chúng chứng kiến và suy ngẫm.
Liên hoan phim tài liệu quốc tế lần 3 tại Việt Nam: Những câu chuyện nhạy với thời cuộc

Liên hoan phim được tổ chức từ ngày 6.6 – 14.6.2011 tại cả hai thành phố Hà Nội và TP.HCM, phái đoàn của bảy nước châu Âu bao gồm Bỉ, Thuỵ Sĩ, Đức, Ý, Pháp, Ba Lan, Đan Mạch đem tới bảy bộ phim thì đơn vị đồng tổ chức là hãng phim Tài liệu và khoa học Trung ương “phải” chọn ra bảy bộ phim tương ứng đề tài để trình chiếu. Và trong “kho” phim tài liệu Việt Nam đã có đủ các phim đề cập đến hiện thực tương đồng hoặc trái ngược.

Theo truyền thống của liên hoan phim này, các nước châu Âu tham gia chủ động chọn phim, còn phía Việt Nam sẽ tìm kiếm một bộ phim tương ứng về đề tài để trình chiếu. Ví như đi cùng với Đất lạnh là câu chuyện ở nông thôn Việt Nam thì song hành với nó có Mumbai – đứt kết nối, bộ phim của Đan Mạch nói về những vấn đề của các siêu đô thị. Hai đạo diễn Camilla Nielsson và Frederik Jacobi đặt vấn đề: điều gì sẽ xảy ra khi người ta muốn xây dựng một siêu đô thị trên một hòn đảo ở Mumbai, trên một nền tảng hạ tầng quá tồi? Những thước phim được thực hiện tại đất nước Ấn Độ đã cho thấy cứ mỗi ngày có từ 10 – 12 người thiệt mạng vì ngã từ những chuyến tàu chật ních người. Trên đường phố, xa lộ, kẹt cứng thành hàng dài. Sự quá tải và khoảng cách chênh lệch giàu nghèo đã dẫn đến sự xuất hiện ồ ạt của những chiếc xe Nano giá rẻ càng làm cho mọi thứ trở nên trầm trọng hơn. Đạo diễn Đan Mạch đã khẳng định: quy hoạch thành phố không phải là điều dễ dàng ngay cả ở một trong những quốc gia có nền dân chủ lớn nhất thế giới này!

Thế đối xứng của bảy cặp phim tài liệu của Việt và các nước châu Âu. Ảnh: BTC cung cấp


Nhìn rộng ra, qua bốn kỳ liên hoan phim châu Á – Thái Bình Dương gần đây, những giải thưởng cao nhất về phim tài liệu đã thuộc về Việt Nam. Vậy nên không thể nói các nhà làm phim thiếu độ “nhạy” với thời cuộc. Tất nhiên, việc khai thác nội dung và dám nhảy vào những đề tài nóng bỏng còn là “đơn đặt hàng” dài mà cuộc sống với nhiều xáo trộn hôm nay gửi đến những người làm phim tài liệu. Dù vậy, có thể thấy một sự khác biệt rất rõ giữa phim Việt Nam và phim của các nước châu Âu qua liên hoan phim lần này, nhìn ở góc độ cách thể hiện, hình thức kể chuyện.

Hầu hết các đạo diễn Việt Nam chọn cách làm phim tài liệu theo cách kinh điển, tức kể chuyện trên chất liệu (nhân vật, tình huống, sự kiện) có trong hiện thực, ví như phim Khoảng cách, Lời ru thì buồn, Kèn đồng, Điệu múa cổ… Trong khi đó, các nhà làm phim châu Âu lại ưa dùng hình thức “tài liệu – truyện”, tức phim tài liệu có cách thể hiện của phim truyện, dàn dựng lại toàn bộ câu chuyện để bộc lộ rõ ý đồ. Ví dụ, xem Cleveland chống lại phố Wall về vụ kiện 21 ngân hàng bán đấu giá bất động sản khiến thành phố Cleverland bị huỷ hoại có thể khiến người xem liên tưởng đến bộ phim triền miên lời thoại tranh giải Oscar 2011 – Social Network (Mạng xã hội). Những câu chuyện mưa được liên tưởng tới bộ phim giàu tính hiện thực về cô gái da đen Precious (tạm dịch: Mỗi cuộc đời đều đáng quý)… Hay như Đất lạnh của đạo diễn Nguyễn Thước là bức tranh hiện thực về nông thôn Việt Nam trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đổi mới đất nước, về những biến động sâu sắc trong cuộc sống của người nông dân Việt Nam. Không chỉ cận cảnh vào hiện thực theo cách tả thực mà các nhà làm phim tài liệu Việt Nam vẫn quen khai thác, một đạo diễn hay biên kịch phim của ngày hôm nay còn phải làm một việc có vẻ khó hơn là lý giải nguyên nhân, gợi mở hướng nhìn cho một tương lai tốt đẹp hơn.

                                                                                               Theo Danh Anh - SGTT.VN
















Các bài mới
Các bài đã đăng