Sách dày tới 860 trang (hơn cả Hồ Quý Ly và Mẫu Thượng ngàn), là cuốn tiểu thuyết viết về ảnh hưởng của Phật giáo trong đời sống cư dân nông nghiệp Bắc bộ, qua số phận hàng chục nhân vật ở một làng quê quanh chùa Sọ, đặc biệt là cậu bé An, sư cụ Vô Úy, vãi Thầm, chị Nguyệt...

Tiểu thuyết này được nhà văn Nguyễn Xuân Khánh viết tay trong 4 năm liền, qua việc nghiền ngẫm hàng vạn trang sách về Phật giáo từ cổ chí kim, từ Đông sang Tây và bằng chính những trải nghiệm của một người ở tuổi “xưa nay hiếm’’ (năm nay, ông đã 79 tuổi - PV)...

Đọc Đội gạo lên chùa, độc giả sẽ cảm thấy vướng vào lối sống Phật giáo, mê đường quê vào mùa gặt, sống với những nhân vật, những người phụ nữ điển hình chịu thương chịu khó, sống vì gia đình, quê hương...