Người ta thường gọi thơ của ông là thơ siêu hình. Nhưng theo nhà thơ Roger Mumier, cái mới mẻ lớn lao của Juarroz là ông đã phối hợp một đằng là thơ, và đằng kia là tư tưởng được cấu trúc hóa để đề cập tới thực tế. Có thể nói ông suy tưởng như một thi sĩ, nhưng nhằm tới một tư tưởng mới và được khai thông một cách khác. “Ông gắn vào thế giới một cái nhìn dò xét, cái nhìn đảo ngược hình ảnh thế giới mà không thay đổi nó, khởi đi từ cái cụ thể nhất, ông biến nó thành thơ bằng cách khúc lệch nó, kéo dài nó ra ngoài chính nó cho đến khi đạt mặt trái của nó và hơn cả mặt trái của nó, như hình ảnh đảo ngược, xa lạ, lửng lơ, mà chúng ta không thấy.., trong cái lạ lùng cực độ của nó”. Chúng tôi xin giới thiệu bài thơ dưới đây của ông, cũng mang tên “Thơ thẳng đứng” trích trong tập Poesía Vertical, Ocnos, Madri, 1974.

THƠ THẲNG ĐỨNG

Giữa tên em và tên tôi
Là một làn môi đã mất thói quen gọi tên

Giữa nỗi cô đơn và bầy đàn
Là một hành vi chẳng bắt đầu bằng ai và kết thúc ở mọi người

Giữa cuộc sống và sự chết
Là những cái cây dậm chân trì trệ
Ở đó chẳng bao giờ ai tiến bước
Giữa tiếng nói đã là và tiếng nói sắp tới
Là một hình thái tiêu diệt bằng tiếng nói
Ở đó tất cả đứng vững

Giữa cái bàn và sự trống không
Là một đường nét là cái bàn và sự trống rỗng
Ở đó hoài công bài thơ có thể bước đi

Giữa tư tưởng và máu
Là một ánh chớp ngắn ngủi
Ở đó trên một điểmtình yêu được dưỡng nuôi

Trên những bến bờ này,
Thần linh cũng không,
chẳng bao lâu nữa sẽ là một bến bờ khác
Không thần linh nào tồn tại dài lâu

Con người
kẻ bù nhìn của đêm đen
đâm dao vào những trống rỗng

Nhưng một ngày kia
Một sự trống rỗng, dữ tợn
lụi nhát dao vào con người

Và lúc đó, chỉ còn lại
một nhát dao trong hư không.
BỬU NAM dịch
(Theo bản tiếng Pháp của Gérard de Cortanze, Europe, n^o 690)

(nguồn: TCSH số 211 - 09 - 2006)