Giá sách Sông Hương
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Tạp chí Sông Hương - Số 274 (tháng 12)
R. M. Rilke và thơ hài cú
10:27 | 26/12/2011
LGT: Lần đầu tiên khi tiếp cận với thể thơ Hài cú (Haiku) của Nhật Bản, R. M. Rilke (1875 - 1926) đã lập tức bị lôi cuốn vì vẻ đẹp dung dị và thuần khiết của thể thơ nhỏ bé, ngắn ngủi, ít lời nhất trên trường văn chương quốc tế.
Thi hào Rainer Maria Rilke - Ảnh: internet
| [if gte mso 9]> Chạm mặt đầu tiên với những vần Hài cú, trực cảm thi ca của nhà thơ về “khoảng trống”, “sự im lặng”, “cái rỗng không quá thực” như thứ “rỗng của tấm gương hay của một ví đựng tiền” đã từng bàng bạc trong ngôn thi của ông, trở nên tri giác rõ rệt về cách thể nghệ thuật đến từ tĩnh không, khổ hạnh ngôn ngữ, đến từ chiều kích đảo ngược, từ bỏ âm thanh, sắc màu: …“Đó là một câu hỏi lớn về nghệ thuật, về tất cả mọi nghệ thuật… bao nhiêu quằn quại để cảm nhận được mảnh im lặng chen giữa những âm thanh trong một nhạc phẩm, một thứ im lặng thế tục… Và trong thi ca, biết bao nhiêu khoảng trống thực sự bàng bạc khắp nơi, giữa những chữ, giữa những đoản khúc cấu kết nên bài thơ...; sự thành công hiếm có và diễm tuyệt trong cách đưa một sự vật (chose) tưởng tượng vào trong một không gian thích hợp, có nghĩa hội nhập nội tại, như bà đã thực hiện, làm cho tôi nhớ đến những bài thơ Hay Kay, những hợp thể nhỏ bé thi vị đã được những người Nhật Bản sáng tạo từ thế kỷ thứ 15. Bà hãy tự mình phán xét về nghệ thuật này, mà người ta gọi là “một chấn động ngắn ngủi”, tuy nhiên nó bắt người gặp nó dừng lại lâu hơn (…)”(2) Dĩ nhiên “Hay Kay” đã là một thử nghiệm ngôn thi thú vị cho nhà thơ đang ở trên bước đường sáng tác mang tính toàn hoàn vũ không ngừng nghỉ với bất cứ một ngôn ngữ nào. Ba bài thơ “ba dòng” “Hai Kai” của R. M. Rilke được xem như là những bài thơ đầu tiên trong lịch sử nghệ thuật thơ Hài cú tiếng Đức. Với chúng, thơ của Rilke thường đem lại những chấn động bất ngờ làm người đọc dừng lâu. Một số bài thơ Hài cú của R. M.Rilke gồm những bài bằng tiếng Pháp và tiếng Đức I. Những bài có tựa đề “Hai-Kai” 1. Hừm, mang trái nặng hơn hoa Nhưng đó không phải cái cây nói Mà một người đang yêu C’EST pourtant plus lourd de porter des fruits que des fleurs Mais ce n’est pas un arbre que parle C´est un amoureux (R.M.Rilke, SW I I, S. 638) 2. Thiêu thân chập choạng huyên thiên từ bụi cây Chúng chết chiều hôm nay và sẽ không bao giờ biết Rằng xuân chưa đến Kleine Motten taumeln schauernd quer aus dem Buchs Sie strerben heute Abend und werden nie wissen, daß es nicht Fruhling war 3. Giữa hai mươi thứ phấn Nàng tìm một lọ đầy: đã hóa đá ENTRE ses vingt fards Elle cherche un pot plein: devenu pierre (R.M.Rilke SW I I, S. 745; viết vài tháng trước khi mất) II. Những bài thơ ba dòng theo thể Hài cú 1. Tôi họa mi, tôi, mà em đang hát đây. Tận trong tim tôi, giọng đó thành bạo lực Không sao tránh khỏi Ich bin Nachtigall, ich, den du singst, hier. Mir im Herzen, wird diese Stimme Gewalt nicht langer vermeidlich (R.M.Rilke, SWI I, S. 61) 2. Chúng đã muốn nở hoa Và nở hoa là đẹp; nhưng chúng ta muốn chín Có nghĩa thành tăm tối và khổ công Sie wollten bluhn, und bluhn ist schon; doch wir wollen reifen, und has heißt dunkel sein und sich bemuhen (R.M.Rilke, SW I, S. 521) 3. Sao, suối, hoa hồng, nhà, và như luôn biết, càng nhiều tên càng không tên nào nói đủ nghĩa hồng hoa Stern, Quelle, Rose, Haus, und wie er immer weiß, je mehr der Namen kamen es reicht kein Name je fur ihr Bedeuten aus (R.M.Rilke, SW I I, S. 477) 4. Những dòng thơ trên mộ của nhà thơ được xem là những dòng Hài cú huyền diệu Hồng hoa, ôi mâu thuẫn trong veo, khoái lạc, Là giấc ngủ của không ai dưới bao nhiêu Bờ mi Rose, oh reiner Widerspruch, Lust, Niemandes Schlaf zu sein unter soviel Lidern (R.M.Rilkes Grabspruch) THÁI KIM LAN (giới thiệu và chuyển ngữ) (SH274/12-11) ---------------------- 1. R. M. Rilke, thư gửi bà Gudi Nolke ngày 4. 9. 1920 trong Những bức thư gửi bà Gudi Nolke trong những năm ở Thụy Sĩ, Paul Obermuller chủ biên, Insel-verlag, Wiebaden 1953, S. 63 2. Briefe aus den Jahren 1914-1926, thư gửi bà Sophy Giaque (một nữ họa sĩ người Pháp-Thụy Sĩ) ngày 26. 11. 1925 |
Các bài mới
Khi đường vào văn chương là những mê lộ mới (03/01/2012)
Chùm thơ Lê Huỳnh Lâm (03/01/2012)
Cuộc tìm kiếm (03/01/2012)
Alexis Jenni, Binh pháp của nước Pháp (30/12/2011)
Chùm thơ Trần Hữu Dũng (27/12/2011)
Các tác giả Nobel văn học bàn về thời gian (26/12/2011)
Các bài đã đăng
Bay mãi những câu thơ tin tưởng (23/12/2011)
Đọc 'Xa Hà Nội', đồng cảm với Nhất Lâm (23/12/2011)
Chùm thơ Văn Công Hùng (23/12/2011)
Hồn rừng (23/12/2011)
Cõi người ta (22/12/2011)
Trang thơ lục bát dự thi 12-11 (21/12/2011)
Nhớ mưa xứ Huế (21/12/2011)
Những trang sách chân thực và trào lộng (19/12/2011)
Những mộng tưởng 'Thoạt kỳ thủy' (19/12/2011)
Thơ Sông Hương 12-11 (19/12/2011)
Tạp chí Sông Hương
» Năm 1983
» Năm 1984
» Năm 1985
» Năm 1986
» Năm 1987
» Năm 1988
» Năm 1989
» Năm 1990
» Năm 1991
» Năm 1992
» Năm 1993
» Năm 1994
» Năm 1999
» Năm 2000
» Năm 2001
» Năm 2002
» Năm 2003
» Năm 2004
» Năm 2005
» Năm 2006
» Năm 2007
» Năm 2008
» Năm 2009
» Năm 2010
» Năm 2011
» Năm 2012
» Năm 2013
» Năm 2014
» Năm 2015
» Năm 2016
» Năm 2017
» Năm 2018
» Năm 2019
» Năm 2020
» Năm 2021
» Năm 2022
» Năm 2023
» Năm 2024
Góc ảnh đẹp
Bạn đọc nhiều
Quảng cáo
