Trong khuôn khổ chương trình Phát triển Không gian Văn hóa, sáng ngày 15/ 8, Tạp chí Sông Hương tổ chức giới thiệu tập sách “Thơ Tân hình thức Việt - Tiếp nhận và sáng tạo.”
Đến dự buổi ra mắt tập sách có đông đảo các nhà văn, nhà thơ, các nhà nghiên cứu văn học, các có quan thông tấn báo chí Trung ương và địa phương đóng trên địa bàn cùng những người yêu mến văn chương nói chung và quan tâm đặc biệt đến thơ Tân Hình thức nói riêng.
Đây là tập sách công phu, với gần 500 trang, bao gồm nhiều bài nghiên cứu về đặc trưng thi pháp của thơ Tân Hình thức nói chung và thực tiễn sáng tạo thơ Tân Hình thức ở Việt Nam nói riêng. Hai mươi ba tiểu luận có trong cuốn sách này là hai mươi ba góc nhìn khác nhau về thơ Tân Hình thức. Mỗi cách tiếp cận sẽ gợi mở những chiều hướng khác nhau, những truy vấn khác nhau về vai trò của thơ Tân Hình thức đối với diện mạo của thi ca thế giới và thi ca Việt Nam đương đại. Trong đó bao gồm các tiểu luận của nhiều nhà nghiên cứu văn học nổi tiếng Việt Nam như Khế Iêm, Bửu Ý, Đỗ Lai Thúy, Đỗ Quyên, Inrasara... và tiểu luận của các nhà nghiên cứu thế giới như William B Noseworthy, Frederck Feirstein, Angela Saunders...
Nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc tại buổi giới thiệu sách |
Trong “Thay lời tựa”, mở đầu cho tập tiểu luận này, nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc, một trong những người đã không ngừng nỗ lực để cho thơ Tân Hình thức có mặt tại Việt Nam cho rằng: “Cuốn sách này có thể nói đã mang trong mình sự tâm huyết của những trái tim vì sự phát triển văn học nghệ thuật, sự ưu tư của nhiều sáng tạo, sự đa chiều thẳng thắn của các góc nhìn khoa học thấu triệt... Đây có lẽ là sự hội tụ đông đảo và nghiêm túc nhất cùng bàn luận về thơ Tân Hình thức từ trước đến nay.”
Giáo sư Bửu Ý tại buổi giới thiệu sách |
Tại buổi giới thiệu sách, giáo sư Bửu Ý cho rằng, việc cổ xúy cho những khuynh hướng sáng tạo mới đối với một nền nghệ thuật của một dân tộc là điều vô cùng quan trọng. Đặc biệt, ngày nay, trong môi trường thế giới phẳng thì sự tiếp nhận đối với những khuynh hướng sáng tạo mới là điều đương nhiên của một nền nghệ thuật. Trải lòng với bạn đọc, giáo sư Bửu Ý đã nói về những vấn đề về tự do sáng tạo của một nhà thơ, theo ông, thi sỹ là những kẻ tự do tuyệt đối, tự do theo đuổi không ngừng nghỉ những giấc mơ của mình, tất nhiên, những thi sỹ tiên phong bao giờ cũng là những người cô đơn, những kẻ bị hắt hủi ngay trong thời đại mà mình đang lưu trú, nhưng về sau, tên tuổi của họ sẽ được lưu truyền với những khái phá trước đó của họ...
Phần sau của công trình này bao gồm những bài thơ Tân hình thức tiêu biểu, trong đó có 15 bài thơ của ba nhà thơ Tân hình thức Mỹ, và 57 bài thơ thuộc về năm thế hệ những nhà thơ Tân hình thức Việt sinh từ những thập niên 1940 tới 1990 mà tiểu biểu là những nhà thơ như Nguyễn Đăng Thường, Chu Thụy Nguyên, Khế Iêm, Hồ Đăng Thanh Ngọc, Lý Đợi, Inrasara, Nguyên Quân, Phạm Thi Anh Nga, Trầm Phục Khắc...
Nhà văn Nguyên Quân tại buổi giới thiệu sách |
Cũng tại buổi ra mắt sách, nhà thơ Nguyên Quân, một người làm thơ Tân Hình thức tiêu biểu ở Huế đã có những trải lòng với bạn đọc về những suy tư, những kỷ niệm của anh khi bước vào làm thơ Tân Hình thức. Theo anh, một người làm thơ quan trọng nhất vẫn là tư tưởng nhưng không thể thờ ơ hay đứng ngoài các trào lưu mới. Người làm thơ có thể thực hành những kiểu dạng thơ khác nhau và mỗi hình thức thơ sẽ đưa đến cho nhà thơ những cuộc thăm dò khác nhau về đời sống, về nội tâm. Coi trọng về hình thức là điều thiết yếu của người làm thơ, bởi đơn giản hình thức luôn mang tính quan niệm, hình thức sẽ làm bệ phóng cho tư tưởng bay xa hơn.
Cũng trong tập tiểu luận này, nhà phê bình Đỗ Lai Thúy, một trong những nhà phê bình có kiến văn sâu rộng nhất hiện nay cho rằng: “Có thể rồi đây, thơ hậu hiện đại Việt Nam sẽ chọn được cho mình một thể thơ khác phù hợp hơn và, do đó, thành công hơn. Nhưng với tư cách là một thể thơ mang tính hệ hình mở đầu cho trào lưu thơ Hậu hiện đại ở Việt Nam thì tân hình thức mãi mãi còn được nhắc đến và biết ơn.”
Nhà giáo Bửu Nam tại buổi ra mắt sách |
Nhà giáo Bửu Nam, tại buổi giới thiệu sách đã có những gợi mở về những chương trình cần làm để cho việc quảng bá thơ Tân hình thức được rộng rãi hơn nữa. Trong đó, việc chú ý vào những cuộc thi thơ Tân Hình thức cần được thực hiện rộng hơn, và chuẩn bị tâm thế tiếp nhận dòng thơ không dễ tiếp nhận này cho bạn đọc là những việc rất quan trọng để có một sân chơi cho Tân Hình thức sâu rộng hơn trong công chúng.
Đông đảo bạn đọc tới tham dự |
Những năm qua, Tạp chí Sông Hương đã trở thành một trong những tạp chí hiếm hoi ở Việt Nam hướng tới quảng diễn những lối thực hành nghệ thuật mang tính tiên phong, là nơi để những người can đảm dò tìm cho mình những lối đi riêng, có thể đăng tải những thử nghiệm nghệ thuật mới mẻ, có chiều sâu về tư tưởng và có tính khai mở về hình thức thể hiện. Nỗ lực của Tạp chí trong việc quảng bá cho thơ Tân Hình thức hay rộng hơn là nghệ thuật Hậu hiện đại đã được những nhà chuyên môn có uy tín và những người viết có tâm huyết vì một nền nghệ thuật lành mạnh, dân chủ, nghiêm túc đã tin tưởng, cộng tác và đón đọc.
Người Sông Hương