Chiều 24/4, tại Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng (thành phố Huế) diễn ra khai mạc triển lãm “Chiến tranh trong nghệ thuật Lê Bá Đảng.” Với nhiều lối nghệ thuật tạo hình khác nhau như hội họa sơn dầu, điêu khắc gỗ, gốm, phế liệu trong chiến tranh… triển lãm đã giới thiệu tới công chúng hơn 70 tác phẩm.
Bước vào không gian triển lãm lần này, người xem có thể nhận thấy dù trên bất cứ chất liệu nào hay dù trên lối tạo hình nào thì Lê Bá Đảng cũng đem đến những khám phá, sáng tạo và có thể nói ông là bậc thầy thổi hồn vào sự vật. Ngay cả đến những phế liệu chiến tranh cũng trở thành nghệ thuật, cũng mang những ý niệm về những tháng năm đau buồn, nhiều nước mắt nhưng anh dũng của một dân tộc.
Một tác phẩm tại triển lãm |
Có thể nói, hình tượng chủ đạo trong cuộc triển lãm lần này là hình tượng con đường, những con đường màu đỏ trên nền đen trắng được tạo hình theo lối thiền họa phương Đông. Sự kết hợp giữa nghệ thuật thiền họa và kỷ thuật hội họa của phương Tây khiến những tác phẩm được trưng bày trong triển lãm lần này vừa có sức nặng biểu đạt cho những năm tháng đau thương nhưng đầy kiêu hãnh của đất mẹ Việt Nam. Ẩn sau những đường màu đỏ mảnh và sắc ấy là một không gian với nhiều họa tiết thanh thoát, những nét cọ dường như đi ra từ trực cảm của người họa sỹ nhiều hơn là đi ra từ sự chi phối của lý tính. Người xem có thể thấy ở đây một nét bút là một sự tương thông với tâm hồn, một nét bút phóng ra vừa dứt khoát, chứa sức mạnh của nội tâm vừa lại có sự gợi mở tới những không gian khác ngoài khung tranh, đưa thị giác lan tỏa tới những không gian lớn hơn. Có lẽ cũng vì thế mà ông được xem như là họa sư - bậc thầy hội họa của hai thế giới Đông - Tây.
Một tác phẩm tại triển lãm |
Có thể nói qua những tác phẩm của Lê Bá Đảng người xem nhận thấy đây là một người nghệ sỹ luôn có ý thức dấn thân, tìm kiếm. Một họa sỹ gắn liến với những biến cố, những thăng trầm của lịch sử dân tộc. Không chỉ là sự tìm kiếm khai phá ra những hình thế mới cho hội họa mà còn dấn thân trong những đề tài người họa sỹ này tìm tới. Đó là sự thể hiện một thái độ sống của ông trước thời cuộc, trước những biến động lịch sử mà chính ông đang lưu trú. Điều này thể hiện ở việc năm 1939, họa sĩ sang Pháp trong đoàn lính thợ của quân đội Pháp bị phát xít Đức bắt làm tù binh. Sau đó ông học tại Học viện nghệ thuật Toulouse và tham gia vào nhiều phong trào đấu tranh ủng hộ Việt Nam trên đất Pháp.
Một tác phẩm tại triển lãm |
Họa sĩ Lê Bá Đảng sinh ngày 27/6/1921, tại làng Bích La Đông (xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị). Năm 1939, ông sang Pháp tham gia vào đội quân chống phát xít và bị Đức quốc xã bắt làm tù binh. Sau đó, ông học tại Học viện Nghệ thuật Toulouse (Pháp). Ông làm triển lãm đầu tiên tại Paris năm 1950 và sau đó là ở nhiều nước trên thế giới. Năm 1989, ông được Viện Quốc tế Saint Louis (Hoa Kỳ) tặng giải thưởng Nghệ sĩ có tài năng lớn và tư tưởng nhân đạo”; Năm 1992-1993, ông được Trung tâm tiểu sử Quốc tế Đại học Cambridge (Vương quốc Anh) bình chọn là một trong số những người nổi tiếng toàn cầu; Năm 1994, ông được Nhà nước Pháp tặng Huân chương Nghệ thuật - Văn học Pháp (Chevalier de L'ordre des Arts et desLettres); tại Pháp đã có một khu văn hóa nghệ thuật lớn do Lê Bá Đảng thực hiện mang tên Giáo đường ảnh tượng…
PV