Giá sách Sông Hương
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Câu chuyện hôm nay
Luật từ chức: chế tài văn hóa công chức!
10:51 | 28/11/2011
Việc đại biểu Đỗ Văn Đương (TP HCM) đề nghị Quốc hội nên có Luật Từ chức (17/11) khiến dư luận xã hội có những phản ứng trái ngược nhau trong mấy ngày trở lại đây.
| [if gte mso 9]> Riêng cá nhân tôi ban đầu cho rằng ông đại biểu họ Đỗ trên chắc “đua đòi” theo các vị đại biểu khác nên mới có một đề nghị như vậy. Và rằng so với đề nghị có Luật Nhà văn, được các nhà văn nói “tếu” là có thể “tham gia kỷ lục Guiness” thì Luật Từ chức có vẻ “mới mẻ” và có phần “táo bạo”… phi hiện thực! Quanh chuyện từ chức Tuy nhiên, ngay lập tức tôi đã thấy mình chưa hiểu Đỗ Văn Đương Tôi lên Google tìm kiếm cụm từ “từ chức” thì kết quả thật quá bất ngờ. Trang đầu tiên, với 10 trên tổng số 220.000.000 đường link đều là tin “từ chức” của các nguyên thủ nước ngoài từ các trang mạng bằng tiếng Việt Nam. Chẳng hạn: Tin cổ động viên Italia vui mừng vì Berlusconi từ chức Thủ tướng Italia (VnExpress), tin vua Jordan đòi Tổng thống Syria từ chức (BBCVietnamese), tin Tổng thống Yemen cam kết từ chức trong vòng 90 ngày (Dân trí)… Lọt thỏm trong số đó, đến… trang 2 mới có bài “Giám đốc xin từ chức: Muốn sống trung thực, sao khó thế!” của tác giả Kim Dung (Tuần Việt Nam, 17/07/2010). Bài viết “lẻ loi” cách đây đến hơn… 1 năm. Điều đó không khỏi khiến chúng ta suy nghĩ vì Việt Nam “cực hiếm” các vị quan “từ chức” so với Bắc Mỹ, Châu Âu và Nhật Bản. Điều đó có ý nghĩa như thế nào? Phải chăng là do đội ngũ lãnh đạo quản lý của chúng ta đa số đều có tài, có tâm, có tầm và được người dân tín nhiệm tuyệt đối! Nhưng khi click vào đường link bài viết: “Giám đốc xin từ chức: Muốn sống trung thực, sao khó thế!” và đọc ngấu nghiến nó thì tôi mới bứt rứt, trằn trọc, băn khoăn mãi về vấn đề thời sự này. Trong bài viết của mình, tác giả Kim Dung đã viết rằng: “Hiếm hoi, bởi trong xã hội lâu nay, có không ít vụ việc tiêu cực, thể hiện sự tha hóa hoặc bất tài của cán bộ đương chức, cán bộ lãnh đạo, thế nhưng rất ít người có "gan" xin từ chức. Đến nỗi nhân dân, báo chí phải chân thành kêu gọi, nên có "văn hóa từ chức" một khi không còn xứng đáng ở cương vị đó. Dù vậy, không ít vụ, cùng lắm các quan chức xin "nghiêm khắc tự kiểm điểm", hoặc "rút kinh nghiệm". Còn nếu có vị xin từ chức, xin hưu trí trước tuổi, lại là kế "trong 36 chước, chước hưu là hơn" để tránh sự truy xét, xét xử của pháp luật.”. Té ra đại biểu Đỗ Văn Đương có lý. Việt Nam và căn bệnh công chức “văn hóa tiểu nông” Tôi đã đọc đi đọc lại tin tức về ý kiến nên có Luật Từ chức của đại biểu Đỗ Văn Đương trên nhiều trang mạng internet. Và nhận ra mình đang chìm nỗi buồn miên man. Chẳng hạn, đại biểu Đỗ Văn Đương nêu dẫn chứng có đến 1/3 công chức đang “chân trong chân ngoài” khiến hoạt động hành chính Nhà nước “không hiệu quả”! Số liệu và kết quả này khiên tôi nóng ran cả người. 1/3 là bao nhiêu? Con số này chắc hẳn đến Bộ Nội vụ cũng khó dò tìm ra đáp số cuối cùng! Nhưng riêng đối với người dân thì rõ ràng họ sẽ phải “è lưng” ra trả thuế để “nuôi” hàng vạn “phó” phụ mẫu chi dân với lối làm việc “lơ - tơ - mơ” và “nhanh – nhẩu – đoản” của họ. Tôi chợt nghĩ lại và thấm thía câu nói của Phật hoàng Trần Nhân Tông: “Đất nước bé bằng bàn tay, quan nhiều như thế, dân làm sao sống nổi?”. Mặt khác, đại biểu Đỗ Văn Đương cũng rất dũng cảm khi cho ý kiến trước Quốc hội: “người đứng đầu không có tài cũng nên thôi”. Chắc hẳn từ trước đến nay ít có vị đại biểu nào dám “lật ngược” nền văn hóa tiểu nông của dân tộc với tuyên bố đanh thép như đại biểu Đỗ Văn Đương. Bởi ai lại không biết câu “sống lâu lên lão làng” và “con vua thì lại làm vua” đã trường tồn từ xưa đến nay ở Việt Nam. Thực tế ở Việt Nam hiện nay, có loại công chức biết “an phận”, biết “mua vui” cho “sếp”, không chơi “trội” thì từ từ cũng sẽ được thăng quan tiến chức! Và nếu có “ô dù”, “quan tộc” thì đường quan lộ lại càng như “diều gặp gió”. Bởi thế mới có chuyện anh bán cháo lòng lên làm chủ tịch xã còn anh cử nhân kinh tế tốt nghiệp về quê bán cháo lòng. Hay anh cử nhân tốt nghiệp loại giỏi gốc gác công – nông phải làm “thợ đụng” còn anh tốt nghiệp Đại học tại chức thì lại được kế nghiệp sự nghiệp truyền thống của gia đình từ… sếp “cha”. “Treo ấn từ quan”- việc nên làm thành Luật! Đối với các nước phương Tây, văn hóa du mục từ ngàn xưa đã quy định quy tắc ứng xử rõ ràng. Trong một bầy thú, con thủ lĩnh phải là con mạnh nhất, nhanh nhất, khỏe nhất, khôn ngoan nhất. Con thủ lĩnh sẽ được hưởng nhiều quyền lợi nhất: nhiều thức ăn, nhiều “bạn tình” khi đến mùa sinh sản… Nhưng đổi lại nếu có sự tấn công từ bên ngoài hoặc bất cứ khó khăn gì cho bầy đàn thì nó phải xông ra chiến đấu hay đương đầu cho đến sức tàn lực kiệt. Đối với xã hội cũng vậy, lãnh đạo có tài, có tâm, có tầm thì mới được tung hô. Còn ngược lại thì bị coi như một cọng cỏ vứt đi, chẳng còn có tác dụng trong mắt người dân! Chẳng hạn Ông Berlusconi khi lên nhậm chức Thủ tướng năm 1994 được nhân dân tung hô như một “người hùng”, một “vị cứu tinh” cho đất nước Italia đang riệu rã. Nhưng khi Ông Berlusconi mất dần lòng dân và bị dân chúng phản đối bằng tín nhiệm bầu cử thì vị Thủ tướng cũng phải “chấp nhận” từ chức. Chúng ta đặt ra một câu hỏi: Nếu không từ chức thì Ông Berlusconi sẽ lãnh hậu quả gì? Hậu quả của một Muammar Gaddafi độc tài và bị bắn chết là một trong những câu trả lời? Chưa hẳn, đa phần vì lòng tự trọng được hun đúc từ nền giáo dục đề cao tinh thần nhân văn, không có chuyện mua bằng, bán điểm đã không cho phép họ tiếp tục tại vì. Những vị quan chức phương Tây khôn ngoan là những người nhìn thấy và biết trước được kết cục của sự nghiệp mình. Đó là họ phải từ chức khi lòng dân không còn tín nhiệm họ. Thậm chí Hiến pháp Hoa Kỳ còn quy định nhân dân có quyền được bãi miễn công chức Nhà nước và cả Nhà nước thống trị họ. Tuy nhiên, ở Việt Nam thì lại chưa có nhiều hiện tượng “từ chức” theo đòi hỏi của lòng dân. Bởi chính nền văn hóa tiểu nông đã bao biện cho suy nghĩ của nhiều quan chức tài ít tật nhiều. Chẳng hạn, do sống lâu mới lên lão làng nên khó có vị quan nào chịu từ bỏ cái ghế của mình. Chính cái ghế - cái danh và cũng là cái lợi đã cột chặt họ vào những toan tính tiểu nông đến kinh hoàng. Bởi cứ “một người làm quan cả họ được nhờ”, “có tiếng, có miếng” thì ai lại từ bỏ cái “bát vàng” của mình. Chẳng hạn, lối sống trọng tình xuề xòa và coi thường pháp luật theo kiểu “một trăm cái lý không bằng một tí cái tình” khiến một số quan chức Việt Nam cứ hễ sai sót là tìm cách “chạy án”, “chạy tội” như “thuyên chuyển công tác”, “đi học nước ngoài”… cho đến khi tai qua nạn khỏi. Thậm chí, việc quy định tập thể phải chịu trách nhiệm trước các sai phạm lại càng khiến cho công chức không thể từ chức. Bởi nếu sai phạm có lớn đến đâu cũng sẽ được cho là “việc lớn hóa nhỏ, việc nhỏ hóa không” và “hô biến” một cách tài tình. Như vậy, quan chức Việt Nam khó có thể “tự mình” từ chức được! Vậy phải cần chế tài quy định nội dung này và phải được cả xã hội chấp nhận. Và bản thân chế tài thì không còn là văn hóa nữa. Nó phải là luật pháp. Cụ thể là Luật Từ chức như đại biểu Đỗ Văn Đương đã nêu lên ý kiến. Dẫu biết chúng ta phải tiên phong tạo ra một “khế ước xã hội” so với thế giới từ Luật Từ chức, nhưng hy vọng nhờ liệu pháp chế tài này mà lực cản cho sự lành mạnh hóa nền hành chính Nước nhà có thể được dỡ bỏ. Và tất nhiên, những điều Nhà nước chúng ta làm đều theo một phương châm rất đơn giản. Đó là: “Cái gì có lợi cho dân thì phải hết sức làm, cái gì hại cho dân cũng cần phải hết sức tránh.” NGUYỄN VĂN TOÀN |
Các bài mới
Mấy cảm nhận về phần lý luận văn học trong chương trình và sách giáo khoa phổ thông trung học (21/06/2024)
Chuyện của chúng tôi (04/06/2024)
Giải Cố Đô qua “lời quê chắp nhặt” (02/08/2023)
Đôi điều nhớ lại... (31/05/2023)
Chuyện "mặt tiền", nhìn từ khía cạnh văn hóa (16/06/2022)
Một chút tình xuân (13/06/2022)
Các bài đã đăng
Đổi mới và đổi mới giáo dục (10/10/2011)
Giữ lấy nếp làng (23/09/2011)
NXB trong nước không tin vào những người viết trẻ: Nguyên nhân, hệ lụy và hướng giải quyết (29/08/2011)
Mùa Vu Lan nhớ mẹ (17/08/2011)
Lối thoát nào cho môn Lịch sử? (02/08/2011)
Láng giềng, những toan tính tiểu nông (22/06/2011)
Lòng yêu nước (13/06/2011)
Tạp chí Sông Hương
» Năm 1983
» Năm 1984
» Năm 1985
» Năm 1986
» Năm 1987
» Năm 1988
» Năm 1989
» Năm 1990
» Năm 1991
» Năm 1992
» Năm 1993
» Năm 1994
» Năm 1999
» Năm 2000
» Năm 2001
» Năm 2002
» Năm 2003
» Năm 2004
» Năm 2005
» Năm 2006
» Năm 2007
» Năm 2008
» Năm 2009
» Năm 2010
» Năm 2011
» Năm 2012
» Năm 2013
» Năm 2014
» Năm 2015
» Năm 2016
» Năm 2017
» Năm 2018
» Năm 2019
» Năm 2020
» Năm 2021
» Năm 2022
» Năm 2023
» Năm 2024
Góc ảnh đẹp
Bạn đọc nhiều
Quảng cáo
