Ngửa: một bức tranh hiện thực bầy nhầy thu nhỏ có sức sống đời sống, đáng được cảm thông. Những lá bài Ngửa trong quân bài xì phé đã được phơi bày trần trụi, không cần xem giá trị lá bài sấp giấu giếm, mà thật ra sấp hay Ngửa cũng chỉ là định nghĩa cho một tư thế đổi thế.

Chàng thất tình thất bại khắc lên Hắn (cây cột điện) chữ Hận, như Hận đời đen bạc hận kẻ bạc tình.

Gã nhà thơ nát rượu ói mửa phóng vào người Hắn và tờ báo ném xuống cột đèn ướt sũng nước thải. Rồi chó hoang và rác rưởi những mùi xú uế.

Nàng: cô gái điếm mạt hạng hết thời đón khách nép mình bên bóng tối Hắn, bóng tối mà những người ngoài sáng cho rằng bóng tối toa rập với tội lỗi. Những đồng tiền ít ỏi của Gã nhà thơ mua cuộc làm tình chóng vánh với Nàng về chiều bên Hắn nghiêng nghiêng về chiều không còn chức năng thắp sáng nhưng còn giá trị bóng tối. Nàng về chiều không có chỗ tương đối tử tế cho ngửa (hay sấp) mây mưa, không một chỗ có giường chiếu để vừa bán cái cho người mua vui vừa ung dung ca sáu câu vọng cổ muồi mẫn.

Tờ báo cũng là nhân vật, nhòa chữ tiến đến không còn chữ, bị vứt bỏ không thương tiếc, tờ báo đã chết, thời của nói dối đã chết, chỉ chờ ngày phục sinh đúng nghĩa.

Cuộc hành trình của Ngửa được bao quanh:

Bởi đối thoại chị chị em em trong Bụi đường: chú có biết mát-xa không, dạ không! mát gần thì biết.

Bởi Chó: Tình cảm của Chó và Người, với hình ảnh chẳng đặng đừng, nhấn chìm cái bao bố có chó Đen trong ấy, thương xót.

Bởi Lâm Toilet: Cuộc ân ái vụng trộm của vợ và kẻ dưới quyền trong toilet trước thân thể trần truồng và đôi mắt ngỡ ngàng chết lặng của người chồng háo hức mở cửa bước vào.

Bởi Hoàn Thi Sĩ: Quán nhậu Núi Đôi của tay chủ có cô vợ cố tình khom xuống rót bia hở núi đôi khuyến mại hấp dẫn lưu linh. Và thơ đặt hàng, nào văn tế, cưới hỏi, tung hê, tang lễ, hiếu hỉ, thơ tán gái…

Bởi Thôi bỏ đi! Bi kịch của lão Hết, buông tay rơi xuống dòng sông mang theo câu nói cuối cùng "Mén ơi! Thôi, bỏ đi…" Chuyện của ông Hết làm liên tưởng đến cuộc tình bất thành của Thôi với em Hết ở phố Vĩnh:

Thôi bây giờ chia tay em nghe Hết
Hết thương Hết nhớ Thôi tình si

Cơm đường cháo chợ, vợ… người ta: Cái quán nhỏ bên đường của nữ chủ quán, mở cửa lòng làm vợ với bọn lái xe đường dài ham hố, không như nàng Kiều bị bắt buộc sống làm vợ khắp người ta, nhưng sự đồng thuận ê chề làm sao. Ôi! Những mảnh đời thương cảm…

Tập hợp toàn cảnh hỉ nộ ái ố cười ra nước mắt phơi bày trước mắt người đàn ông: Tác giả ngoài sáu mươi từng trải mỉm chi xót xa buốt nhức.

Một chút châm biếm nhiễu nhại trong sự nghiêm túc hư cấu như đời sống, những sự thật xô bồ được mô tả trần trùi trụi, không tuyên ngôn tuyên bố toan tính gì, chỉ muốn một điều đơn giản: bày tỏ.

Một ngày nào đó chữ của Ngửa cạn dần chăng, ý của Ngửa hao mòn chăng, nhưng đam mê của Ngửa vẫn như mũi tên mãi mãi trên đường bay phóng tới. Ngửa vẫn Ngửa thường trực hướng đến đường bay vừa khóc vừa cười trên bề mặt mọi ngóc ngách va chạm hiện thực trần ai. Vectơ Ngô Đình Hải đang tịnh tiến bay như thế.

V.T.Q

-----------------
(*) Ngửa, tập truyện của Ngô Đình Hải, Nhà xuất bản Hội nhà văn, quí III/2017