Huân chương Văn học và Nghệ thuật là một trong 4 Huân chương cấp Bộ của Pháp, bắt đầu được trao tặng từ năm 1957 cho các cá nhân có thành tích nổi bật hoặc có nhiều đóng góp trong lĩnh vực Văn học và Nghệ thuật tại Pháp và trên thế giới.

Nhà văn Ngô Tự Lập từng là sĩ quan hải quân, tốt nghiệp ĐH hàng hải Baku tại Liên Xô cũ, Đại học Luật Hà Nội, Ông lấy bằng thạc sĩ tại ĐH Sư phạm Fontenay-St Cloud và bằng tiến sĩ tại ĐH bang Illinois.

Nhà văn Ngô Tự Lập đã xuất bản hơn 20 cuốn sách, trong đó có 4 tập truyện ngắn, 2 tập thơ, 5 tập tiểu luận và nhiều công trình dịch thuật từ tiếng Pháp, tiếng Nga và tiếng Anh. Ông giành được nhiều giải thưởng, được đề cử giải thưởng PEN cho hạng mục Thơ dịch với tập thơ « Black Star ». Một số tập thơ, truyện và tiểu luận của ông được xuất bản tại Pháp.

Từ năm 2016, nhà văn Ngô Tự Lập giữ vai trò điều hành Viện Quốc tế Pháp ngữ (IFI), tổ chức được hình thành trên cơ sở sáp nhập Viện Tin học Pháp ngữ (thành lập năm 1993) và Trung tâm đại học Pháp tại Hà Nội (thành lập năm 2006).

IFI đã có sự phát triển vượt bậc, trở thành trung tâm đào tạo và nghiên cứu đại học liên ngành, có trình độ quốc tế hóa nhất tại Việt Nam, một trung tâm học thuật của Cộng đồng Pháp ngữ ở châu Á - Thái Bình Dương, nơi tiếng Pháp không chỉ là ngôn ngữ giảng dạy, mà còn là một tài sản văn hóa chung của các bạn trẻ từ khoảng 20 nước trên thế giới, nơi sự tỏa sáng của văn hóa Pháp cũng tạo ra một không gian độc đáo cho sự đa dạng văn hóa.

Ghi nhận sự đóng góp của nhà văn Ngô Tự Lập đối với mối quan hệ hợp tác Việt-Pháp và sự cống hiến gìn giữ, phát huy giá trị di sản chung của hai nước, Bộ Văn hóa Cộng hòa Pháp đã quyết định trao tặng ông Huân chương Hiệp sĩ Văn học và Nghệ thuật.

Nhà văn Ngô Tự Lập tại lễ vinh danh

Trong lời phát biểu cảm ơn của mình, nhà văn Ngô Tự Lập xúc động bày tỏ: “Tôi yêu văn học Pháp với những người khổng lồ như Hugo, Verlaine, Balzac, Baudelaire và Sartres. Nhưng chỉ đến năm 1995, tôi mới có cơ hội đến Pháp nhờ một học bổng giành được trong một cuộc thi dịch văn học do Đại sứ quán Pháp tổ chức.

Kể từ đó, văn học Pháp luôn là một phần quan trọng trong công việc dịch thuật của tôi. Tôi đã dịch và giới thiệu với độc giả Việt Nam những tác giả tiếng Pháp và Pháp ngữ tuyệt vời như Edmond Haraucourt, Paul Verlaine, Pierre Emmanuel, Jean-Michel Maulpoix, André Velter, Blaise Cendrars, Werner Lambersy, Guy de Maupassant, Jean-Luc Outers ..."

Nhà văn Ngô Tự Lập rất thích dịch ca từ những ca khúc tuyệt hay của Pháp. Một trong những giải thưởng đầu tiên của Quỹ Phan Châu Trinh mà ông là giám đốc đầu tiên đã được trao cho bản dịch "Émile hay là về giáo dục "  của Jean-Jacques Rousseau.

Nhà văn Ngô Tự Lập cho biết, công việc và trách nhiệm lãnh đạo IFI khiến ông đôi lúc cảm thấy kiệt sức, nhưng đồng thời cũng vô cùng hạnh phúc.khi cùng với các đồng nghiệp đã nỗ lực, hết sức và quyết tâm biến IFI thành một trung tâm trí tuệ mang tinh thần quốc tế đã trở thành hiện thực

Ông cho rằng vinh dự ông nhận được lớn hơn nhiều những đóng góp của mình và Huân chương Hiệp sĩ Văn học và Nghệ thuật trước hết thuộc về gia đình, bạn bè và đồng nghiệp.