Cách đây chừng một tháng, họa sỹ Kim Long có những ngày cùng các bác sỹ Khoa Ung bướu Bệnh viện Trung ương Huế chống chọi với bệnh tật trong vòng tay ấm áp của chị Thanh – vợ anh và mối quan tâm lo lắng của bạn bè ở Huế. Đặc biệt vợ anh – chị Thanh, đằng đẵng một thời gian dài, đã hết lòng săn sóc, theo anh từng mỗi bước chân, vuốt ngực anh từng hơi thở khó nhọc…

Nhưng hình như tri nhận được lẽ vô thường của kiếp phận, anh lặng lẽ giấu cơn đau, vẫn giữ nụ cười trên môi trước mọi người.

Đó cũng như là cách sống của anh, cách anh thể hiện lẽ yêu đời trong đời thực cũng như trên tranh vẽ.

Họa sỹ Kim Long, tên thật là Nguyễn Quốc Hoàng, sinh năm 1946 tại Huế. Anh từng học Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế. Năm 1970, anh theo gia đình vào Sài Gòn lập nghiệp. Sống xa quê, anh luôn thường trực nỗi nhớ Huế và niềm đam mê hội họa trong anh hàng bao nhiêu năm vẫn luôn cháy bỏng. Anh nghĩ về nghệ thuật hết sức giản dị mà sâu sắc vô cùng: “Mỗi một con người, đều là một nhà thơ, một nghệ sĩ, bởi vì, trước một bài thơ hay, một bức tranh đẹp, mỗi người đều rung động và chính sự rung động đó, sẽ giúp con người thăng hoa hơn. Trong thẳm sâu, mỗi con người đều có những thôi thúc vươn lên trên những lo toan hằng ngày về cơm ăn áo mặc. Thực vậy, “cái đẹp cứu rỗi nhân loại”, đưa con người vào nếp sống văn hóa, vượt thoát đời sống động vật để bay lên cõi bao la của Tâm và Linh”.

Tiếng nói âm thầm của tâm linh ấy ngày đêm không ngơi thôi thúc anh cầm cọ. Lặng lẽ, âm thầm, không vội vã, từng khoảnh khắc nào đó trong ngày, anh sống với màu sắc và những hoài niệm tuổi thơ dưới bóng kinh thành Huế.

Họa sỹ Kim Long và bức "Thiếu nữ và sen" đầy chất Huế

Những năm sau này, họa sỹ Kim Long không chỉ hướng về mà còn thực hiện nhiều chuyến “Về Lại” quê hương xứ Huế đầy ý nghĩa.

Bắt đầu từ Festival 2008, anh và những người bạn Huế xa quê ở TPHCM đã “về lại” quê nhà tại “Tuyệt tình cốc” (2/100 Lê Thánh Tôn, Thành nội Huế). Hai năm sau, tại tòa soạn của Tạp chí sông Hương, anh và nhóm bạn  đã tổ chức phòng tranh “Lại Về” với 7 tác giả (Ái Lan, Kim Long, Lê Văn Ba, Trương Hoa Đôn, Nguyễn Thượng Hải, Nguyễn Thượng Hỷ và điêu khắc gia Trương Đình Quế). Lại về góp một phòng tranh cùng chia vui với Festival Huế 2010 ngày đó.  Riêng anh, thầm lặng với những bức tranh sơn dầu đen trắng, đã gợi cho người xem một cảm giác sâu nặng tình quê, ắp đầy tâm thức Huế, lay động kỳ lạ.

Họa sỹ Kim Long và bạn bè cùng triển lãm "Lại về lại" tại Festival Huế 2012

Festival năm 2012, tại phòng trưng bày của Tạp chí Sông Hương, họa sĩ Kim Long “Lại về lại” với nhóm bạn của mình. Riêng anh mang về Phố ven sông (sơn mài) là ký ức, hoài niệm của tuổi thơ và Nhan sắc (sơn dầu) như một nỗi nhớ mong khắc khoải quê nhà và một thời gian rộn rã với bạn bè ở Huế thập niên 60 – như anh thổ lộ.

Tác phẩm "Phố ven sông"

Tác phẩm "Nhật nguyệt"

Kỷ niệm 30 năm thành lập Tạp chí Sông Hương, anh và bạn bè cùng về tổ chức triển lãm “Về với Sông Hương”, ấm áp tình văn nghệ sỹ.

Những cuộc triển lãm ở Huế, anh đứng ra lo liệu mọi việc, từ rủ rê bạn bè, gói ghém tranh chuyển lên tàu, đến việc in catologe, giấy mời…

Không chỉ vậy, trong một số triển lãm ở Huế, anh còn quyên góp trao học bỗng cho sinh viên nghèo. Cũng như hàng năm, anh theo vợ đi làm từ thiện ở Huế và nhiều nơi khác nữa.

Họa sỹ Kim Long (trái) và nhóm bạn họa sỹ trao học bỗng cho sinh viên mỹ thuật Huế

Anh còn tham gia nhiều cuộc triển lãm khác. Ngày 9/9/2009 tại Trung Tâm Văn Hóa Công Giáo Việt Nam, số 6 Tôn Đức Thắng Q.1 Tp.HCM, anh cùng triển lãm chủ đề “Dấu ấn Đức Tin lần II”, chung với 61 họa sĩ, điêu khắc gia nổi tiếng trong và ngoài nước, với các tác phẩm Cõi Thực, Phố Núi. Tranh của Kim Long ở đó đầy chất thơ, thấm đẫm chất thiền trong trẻo, hồn nhiên, bàng bạc sự mơ hồ cõi sống.

Ngày 21/12/2009 tại Trung Tâm Mục Vụ Đa Minh Ba Chuông, 190 Lê văn Sỹ Q.PN, TpHCM , anh cũng triển lãm tranh chủ đề “Đêm Đông Không Nhà” chung với 59 họa sĩ, điêu khắc gia, nhiếp ảnh gia, nhằm mục đích gây quỹ cho người lang thang không nhà vào đêm giao thừa Canh Dần. Lần đó, họa sỹ Kim Long có những bức tranh Nẻo về, như là một tri ngộ về Vô thường.

Tác phẩm "Nẻo về"

Sống một cuộc đời phóng khoáng, chân tình và quan tâm rất mực đến bạn bè, sự ra đi của anh là nỗi mất mát quá lớn đối với không chỉ người thân, mà còn đông đảo bạn bè anh.

Với Tạp chí Sông Hương, anh ra đi là sự mất mát một người anh, một người bạn đồng hành.

Biết cõi sương mù như “Nẻo về” của anh rồi ai cũng đến, nhưng sao không khỏi rưng rưng khi nhớ về anh.

Xin thắp nén nhang lòng, kính tiễn biệt anh, người nghệ sỹ hết lòng vì Huế, vì Sông Hương, vì lẽ sống chân thực nhất của cuộc đời.

Hồ Đăng Thanh Ngọc