Xuân Giao sinh năm 1931, quê gốc tại Hưng Yên nhưng lớn lên ở đất  Kiến An - Hải Phòng. Ông đến với âm nhạc như một duyên nợ tình cờ. Học giỏi văn, được các thầy, cô giáo yêu quý nên ông thường có mặt trong nhóm làm báo tường. Nhưng khi tham gia Hướng đạo sinh, ông gặp nhạc sĩ Hoàng Quý, lúc bấy giờ là huynh trưởng hướng đạo sinh. Chính nhạc sĩ Hoàng Quý là người thầy dạy nhạc đầu tiên của nhạc sĩ Xuân Giao và ít nhiều ảnh hưởng đến sự lựa chọn đi theo con đường âm nhạc của ông.

Ngay từ ngày mới công bố trên sóng Đài Tiếng nói Việt , bài hát Em mơ gặp Bác Hồ đã có sức lan tỏa rộng lớn. Đã tròn 40 năm, bài hát Em mơ gặp Bác Hồ đến nay vẫn được mọi người yêu mến và Giải thưởng Nhà nước mà nhạc sĩ Xuân Giao nhận được năm 2001 có sự đóng góp của bài hát Em mơ gặp Bác Hồ.

Nhạc sĩ Xuân Giao kể với tôi rằng, ông viết bài này năm 1969 - ngay sau khi Bác Hồ mất ít ngày, trong ngôi nhà cũ của gia đình tại 417 phố Bạch Mai (Hà Nội). Sự hụt hẫng của người Việt khi hay tin vị lãnh tụ tối cao của dân tộc, linh hồn của hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ - Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời đã khiến ông xúc động mãnh liệt. Vượt qua nỗi đau mất mát như hàng triệu người dân Việt Nam, vượt qua cả hình ảnh "biển người" đứng khóc Bác ở Quảng trường, vượt qua cả những lo lắng của một người từng là lính khi thấy cuộc kháng chiến chống Mỹ vẫn còn tiếp diễn mà Người không còn... nhạc sĩ Xuân Giao nhìn ảnh Bác, nhớ về Bác bằng cái đẹp của nụ cười, ánh mắt hồn hậu, lối sống bình dị, chan hòa.

Tình cảm ấy được cộng hưởng với một câu chuyện "đẹp như trong mơ" cách đó 23 năm. Ấy là năm 1946, khi đó Xuân Giao mới 15 tuổi, đang ở Hải Phòng và tham gia hướng đạo sinh, ước mơ được gặp Bác đã trở thành hiện thực. Trong một chuyến công tác qua Hải Phòng, Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp gỡ bà con cùng các em thiếu nhi. Là hướng đạo sinh, Trương Xuân Giao cũng có mặt trong đoàn thiếu nhi ấy. Nhắc lại câu chuyện, nhạc sĩ Xuân Giao tâm sự: "Kỷ niệm cùng ấn tượng lần gặp Bác ấy đã tác động mạnh mẽ đến tôi. Về sau này, trong cuộc đời hoạt động, tôi có được gặp Người vài lần nữa nhưng lần đầu tiên đó đã tạo cảm xúc sâu đậm trong tôi và tôi ấp ủ viết một bài hát".

Và lời ca cùng giai điệu: "Đêm qua em mơ gặp Bác Hồ/Râu Bác dài tóc Bác bạc phơ/Em âu yếm hôn đôi má Bác/Vui bên Bác là em múa hát…" đã đi theo bao thế hệ thiếu nhi Việt , trở thành một khúc ca bất tử về sự gần gũi, giản dị của Người. Theo nhạc sĩ Xuân Giao, "ca sĩ" đầu tiên thể hiện bài hát là một cháu bé trong Đội Sơn Ca của Đài Tiếng nói Việt .

                                                                                                                     Theo HNM