Thầm lặng cống hiến               

Quang Lý sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng, học thanh nhạc ở Hà Nội rồi về Đoàn Ca múa nhạc Hải Phòng công tác. Khoảng 1983, ông đưa gia đình vào TPHCM lập nghiệp. Ông công tác tại đoàn Bông Sen và sau đó là Tháng Tám.

Có khá ít thông tin về gia đình nghệ sĩ. Ông từng trả lời báo chí: “Tôi nhớ trước đây, có lần được thưởng thức nhạc sĩ Đỗ Nhuận trình diễn đánh cùng lúc hơn mười chiếc trống con. Màn trình diễn gây cho tôi ấn tượng rất mạnh. Các cụ ngày xưa tinh tế lắm, dù biểu diễn gì vẫn chú trọng đến chất sâu sắc bên trong. Tôi nhớ bố tôi hát ca trù, ả đào rất hay. Mỗi nét nhấn nhá đều được thể hiện một cách thanh thản mà khiến người nghe như tôi nhớ hoài. Còn bây giờ, có khi, người ta hát bỗ bã và dễ dãi hơn”. Có vẻ như bố Quang Lý là nghệ nhân ca trù. Trong lối nhả chữ của Quang Lý, độ mềm mại và tinh tế có lẽ ảnh hưởng từ nhạc truyền thống.

Quang Lý là giọng ca có chất riêng và có nhiều cống hiến trong dòng nhạc cách mạng. Ông kể với nhà báo Minh Thi: “Thời ở Đoàn Văn công Đài Phát thanh Giải Phóng, tôi đi rất nhiều nơi hát cho bộ đội nghe. Nhưng kỷ niệm gắn bó nhất lại là thời chiến tranh Tây Nam, nhiều lần sang Campuchia hát... Trước khi ra trận, hàng sư đoàn nghe tôi hát, chỉ với cái loa sắt, lắm khi không cần nhạc đệm. Mỗi lần tôi hát, cả vạn người hát theo. Có khi lên chốt chỉ có 3-4 người, ngồi ôm đàn hát với nhau, các chiến sĩ yêu cầu hát về quê hương của họ. Những bài ca đó khiến họ xúc động mãnh liệt”. NSND Quang Thọ nhớ kỷ niệm thời chống Mỹ, ông cùng Quang Lý hát phục vụ công nhân ở Hải Phòng thì máy bay Mỹ tới thả bom. Tất cả chạy xuống hầm trú bom, đợi máy bay… thả bom xong, lại lên hát tiếp. Nghệ sĩ Trần Mạnh Tuấn lại nhớ những dịp cuối năm cùng Quang Lý bay ra giàn khoan diễn phục vụ cán bộ công nhân. 

Quang Lý ra đi khi một số dự định dang dở. Nhạc sĩ Phú Quang cho hay Quang Lý đang thu đĩa than, trong đó có 4 ca khúc Phú Quang. Quang Lý cũng đang tham gia một chương trình truyền hình thực tế hoán đổi phong cách âm nhạc với các nghệ sĩ trẻ. Trong đó, ông hát các bài hát của nghệ sĩ trẻ và ngược lại.

Hai giám khảo Quang Lý và Ánh Tuyết tại trường quay chương trình Những bài hát còn xanh. Ảnh: Tư liệu.

Không có gì để chê

Các nghệ sĩ Quốc Hưng, Ánh Tuyết, Tấn Minh, Trần Mạnh Tuấn đều dành những lời nồng nhiệt khi nói về Quang Lý với phóng viên Tiền Phong chiều 1/12.

Cách đây một tháng, Quang Lý còn tham gia hát nhạc Phú Quang trong một chương trình 4 đêm. Cùng tham gia chương trình này, NSƯT Tấn Minh nhận xét: “Chú hát vẫn tốt lắm, không hề đuối, vẫn trong sáng mượt mà. Khán giả rất thích”. Về Quang Lý, Tấn Minh nhận thấy: “Chú nhân hậu, rất yêu thương gần gũi mọi người, đặc biệt với lớp trẻ luôn động viên chia sẻ. Chú chỉn chu từ phong cách đến giọng hát. Có cái gì đó thực sự nghệ sĩ, mộc mạc, chân thành, không bon chen”. Còn theo nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn: “Không chỉ là giọng hát hay, mượt mà, truyền cảm, Quang Lý còn là người thầy luôn tâm huyết với thế hệ trẻ và hơn thế nữa, anh có trái tim nhân hậu”.

“Quang Lý không ảnh hưởng ai, thậm chí không quan tâm người ta thích hay không. Ông cứ hát theo cách riêng, ai cảm được sẽ thích rất lâu. Nếu mỗi người làm một thứ hay đến tận cùng như Quang Lý sẽ tạo nên một nền âm nhạc nhiều màu sắc, đa dạng cho khán giả nhiều lựa chọn”. 

Ca sĩ Tấn Minh

Ca sĩ Ánh Tuyết cho hay, chị gặp Quang Lý từ năm 1984 khi mới ra trường, chân ướt chân ráo vào TPHCM lập nghiệp. Trong khi Ánh Tuyết đang bối rối vì bị một số đồng nghiệp trẻ của đoàn Tháng Tám “chọc quê”- đến mức bức xúc bỏ về ngay sau một đêm diễn, chưa kịp nhận bồi dưỡng-  thì trưởng đội ca Quang Lý với phong thái chững chạc, đàng hoàng đã trở thành điểm tựa tinh thần. Sau đó anh cùng trưởng đoàn ra tận Nha Trang để thuyết phục chị quay lại đoàn, không quên mang trả số tiền thù lao chị chưa kịp nhận.

Năm 1990, Ánh Tuyết vào TPHCM gặp lại Quang Lý. Lúc đó, Quang Lý cùng vợ đã kinh doanh khách sạn mini. Có nhiều dịp cùng anh lưu diễn cả ở nước ngoài (Pháp, Lào, Trung Quốc…) rồi gần đây cùng chấm Những bài hát còn xanh, Ánh Tuyết càng nhận thấy Quang Lý… không có điểm gì để chê. “Anh đôn hậu, không nghĩ xấu, nói xấu ai bao giờ. Đôi khi tôi còn đấu tranh giùm anh, diễn xong nhà tổ chức lâu không trả thù lao, tôi đi đòi hộ anh. Nhận được anh chỉ cười: “Em đòi được à, tốt quá…”.

Ánh Tuyết khẳng định: “Trong làng nghệ sĩ nhiều người không mắc chứng này thì cũng tật kia nhưng Quang Lý hầu như không, luôn vui vẻ hòa nhã nên ai cũng quý trọng.”

Giọng ca vàng

NSƯT Quốc Hưng nhận định: “Quang Lý là giọng ca đẹp, hát rất nhạc cảm. Âm sắc gần như Ngọc Tân, thậm chí còn đẹp hơn, tình hơn. Mà chất thép của giọng Quang Lý rõ hơn, âm thanh của anh rất sắc nét dù hát nhẹ. Thực sự tiếc cho một nghệ sĩ tài năng, vẫn sung sức trên sân khấu”. Theo Ánh Tuyết, Quang Lý có vị trí vững vàng trong số các giọng nam. “Phong thái cách sống của anh ăn vào cách hát, giọng hát. Anh có giọng hát đẹp, sang trọng, tình, bất kỳ ai nghe đều cảm tỉnh. Tôi chưa nghe ai chê giọng hát này. Riêng tôi ngay  lần đầu tiên nghe anh đã thích. Anh có lên cao mấy vẫn nhẹ nhàng, không bị chói”.

Tấn Minh cũng khẳng định rất thích giọng Quang Lý: “Ngày đầu bước vào nghề, nghe Thuyền và biển của chú tôi quá ấn tượng, chưa ai hay hơn. Giọng Quang Lý có thể nói rất hiếm và quý.” Theo Tấn Minh, điều làm nên thành công bền lâu của Quang Lý chính là không tham lam mà chuyên tâm với dòng nhạc mình đã chọn.

Theo N.M. Hà - TPO