Kết hợp các không gian âm nhạc

Theo chân nàng Tô Thị đi tìm chồng, vở diễn trải qua nhiều không gian, mỗi không gian là một câu chuyện được kể lại mang tính tự sự và được xử lý dưới một hình thức sân khấu riêng của từng loại hình sân khấu truyền thống. Nàng Tô Thị được tin chồng hy sinh qua lời kể của người em kết nghĩa được các nghệ sĩ cải lương thể hiện với những làn điệu như: Chiêu quân, Vọng cổ, Lý chiều chiều, Hoài cổ. Cảnh nàng Tô Thị lang thang đi tìm chồng kể bằng hình thức sân khấu chèo với những làn điệu: Vỉa ngâm, lẩy Kiều, bản tiểu. Không gian thứ ba là khi Tô Thị đến vùng cao gặp một cụ bà hát rong với những làn điệu xẩm như: Xẩm ba bậc, Xẩm chợ, Ngâm sa mạc… Không gian cuối cùng là ngôi đền Tứ Phủ khi nàng và Trương Lỗ gặp cô Đồng với những làn điệu hát văn như: Trống quân, Hát Tử vi…

Khó khăn lớn nhất khi thực hiện vở diễn, theo NSND Triệu Trung Kiên, là đưa nghệ thuật chèo và cải lương lên cùng sân khấu. Bởi hai loại hình này có những đặc điểm rất khác biệt. NSND Triệu Trung Kiên giải thích: “Chèo là một loại hình sân khấu kịch hát đậm tính dân tộc, với sự kết hợp nhuần nhuyễn của hàng loạt yếu tố: hát, múa, nhạc, kịch, mang tính nguyên hợp độc đáo. Cải lương lĩnh hội hoàn toàn từ âm nhạc đờn ca tài tử, sau đó tiếp thu các phương pháp của kịch nghệ phương Tây. Yếu tố chính trong vở diễn này là nghệ thuật sân khấu cải lương. Trong nghệ thuật cải lương đã có 50% là hiện thực. Và từ hiện thực đó, theo chân nàng Tô Thị đi tìm chồng đã bắt gặp những không gian không hiện thực. Những không gian mang nhiều tính kể chuyện tự sự được tái hiện bằng nghệ thuật chèo, hát xẩm, ca Huế... Chúng tôi đã kết nối được các loại hình âm nhạc với nhau không khiên cưỡng, lắp ghép mà hòa quyện. Mỗi không gian của mỗi loại hình nghệ thuật được bảo toàn để hòa nhập nhưng không hòa tan”.

Về thiết kế mỹ thuật, êkip thực hiện đã lấy những hình ảnh mang phong cách tranh dân gian Việt Nam từ một chiếc đèn kéo quân để diễn tả không gian, thời gian của các lớp kịch. Phương pháp sân khấu tự sự phương Đông là chủ đạo để xây dựng nên một tác phẩm sân khấu mang âm hưởng dân gian đương đại nhằm tôn vinh những nét đẹp của văn hóa truyền thống Việt Nam.

Đảm nhận vai Trương Lỗ, NSƯT Quang Khải chia sẻ: “Bản thân chúng tôi cũng không thể ngờ rằng cải lương, chèo, hát xẩm, hát văn Huế lại có thể hòa quyện với nhau trong một vở diễn nhuần nhuyễn và ngọt đến thế. Không có rào cản nào đối với nghệ sĩ biểu diễn ở từng loại hình khi cùng diễn trên một sân khấu. NSƯT Thu Trang, vai nàng Tô Thị, hay tôi vừa ca xong một bài cải lương, thì NSƯT Văn Chương ngâm một câu hát chèo tiếp nối cũng rất hợp lý. Tự thân các giai điệu của các loại hình âm nhạc dân tộc đã tạo nên sự độc đáo này khi chúng tự tìm được sự hòa quyện với nhau, bổ trợ và tôn vinh lẫn nhau”.