Rạng sáng 15.7, giới họa họa Việt Nam chia sẻ tin buồn, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đã qua đời lúc 16 giờ ngày 14.7.2021 tại quê nhà Huế. Ông ra đi ở tuổi 80 sau nhiều năm chống chọi bệnh tai biến.

Họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận, Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam. Ông sinh năm 1942 tại Huế. Xuất thân từ một kỹ sư nghiên cứu môi trường nhưng vì đam mê hội họa ông đã chuyển sang cầm cọ từ lúc nào không hay. 

Tranh của họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đã có trong Viện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và Singapore cũng như trong các bộ sưu tập tư nhân ở châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ.

Ngay sau loạt tranh đầu tiên được triển lãm chung với họa sĩ Đinh Cường vào năm 1971 dến triển lãm chung với họa sĩ Rừng vào năm 1972, Hoàng Đăng Nhuận đã ghi tên mình vào làng mỹ thuật Việt Nam và ông bền bỉ đi trên con đường đó đến ngày qua đời. 

Câu chuyện một kỹ sư bước vào làng hội họa được nhà phê bình mỹ thuật Huỳnh Hữu Ủy chia sẻ lại: “Mê thế giới của giá vẽ và màu sắc, nên thời còn rất trẻ, trước năm 1968, Nhuận rời gia đình và sống trong cảnh phiêu lãng với họa sĩ Lê Văn Tài ở Huế, rồi khi Lê Văn Tài trở thành người lính của Mặt trận Giải phóng, đi lên rừng, rồi đi ra miền Bắc, thì Hoàng Đăng Nhuận đã trở thành họa sĩ lúc nào mà cũng chẳng hay. Tự học vẽ, không vào trường Mỹ thuật, vậy mà bước đầu triển lãm thì lại bày tranh với hai họa sĩ rất danh tiếng thời bấy giờ là Đinh Cường và Rừng”.

Thành danh trong lĩnh vực mỹ thuật từ năm 1960, Hoàng Đăng Nhuận bắt đầu nổi tiếng trên cả nước với hàng tác phẩm mang dấu riêng biệt. Tranh của ông đã được triển lãm ở nhiều nước trên thế giới như Liên Xô, Tiệp Khắc, Pháp, Đức, Ba Lan, Bulgaria, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Hồng Kông…

Về tranh của Hoàng Đăng Nhuận nhà nghiên cứu văn hóa Lê Huỳnh Lâm (Huế) nhận xét:  "Quá trình sáng tác của ông có thể tóm lược như sau: Dòng tranh đồng dao: Chợ Gia Lạc, Cá mặt trăng, Con mèo trèo cây cau, Chơi ô làng. Dòng tranh vẽ phố: Phố chờ, Phố mùa đông, Địa chỉ của những cô gái đa tình. Dòng tranh dã thú, dòng tranh bán trừu tượng: Nhà có hoa Tigôn, Những ổ khóa, Con bù nhìn. Dòng tranh thiếu nữ, dòng tranh tĩnh vật: Sân thượng (ông vẽ hai tách càphê ẩn trong màu đỏ cam cô đặc cả không gian), Của một người đã tới, Những người đi mua không khí,...; và dòng tranh mini sau khi ông bạo bệnh..."

Thành công nhất trong sự nghiệp sáng tác của họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận là loạt tranh phố. Chất hoang dã của những con phố chiều được ông vẽ bằng màu tro lạnh, lác đác những khoảng sáng phía xa mờ, ẩn bên dưới bầu trời ảm đạm đó là những ngôi nhà tĩnh lặng. Chúng  ta có thể nhận ra vài bóng dáng thiếu phụ thấp thoáng trong tranh của ông. Không ngả nghiêng, ảo diệu như Phố Phái, Hoàng Đăng Nhuận đã biến những dãy phố thành giấc mơ của mình, nơi đó là một thế giới hồn nhiên, ngơ ngác. Những tác phẩm khác gây ấn tượng của ông, là loạt tranh dã thú, trong những khoảng tối người xem tinh ý sẽ nhận ra những bộ mặt loài cú, những cánh dơi phiêu diêu và tiếng gầm gừ của loài sói lạc bầy hay ánh mắt của linh miêu sáng lên trong đêm đen.

Nhà nghiên cứu mỹ thuật Lý Đợi cho biết đầu năm 2009 họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận bị tai biến rất nặng, nhưng chỉ hơn 6 tháng sau, anh đã ngồi xe lăn tập vẽ trở lại. “Việc tập sáng tác với cánh tay không thuận của Hoàng Đăng Nhuận làm ta nhớ đến họa sĩ Trần Đông Lương (1925-1993) và điêu khắc gia Trần Tuy (1942-2019), những người chuyển từ tay phải sang tay trái, cũng vì tai biến”, Lý Đợi nói.
 

Theo Tiểu Vũ - 1thegioi