Tuy nhiên, những năm gần đây, thuyền văn hóa đã được thay thế bằng xe thông tin lưu động... Đã không còn “đường bơi” cho thuyền văn hóa?

“Đường bơi” của thuyền văn hóa

Cách đây khoảng 25 năm, chiếc thuyền văn hóa (TVH) đầu tiên ra đời tại huyện Phụng Hiệp (nay là thị xã Ngã Bảy, Hậu Giang). Không lâu sau đó, hầu hết các huyện ở tỉnh Cần Thơ (cũ) như Thốt Nốt, Ô Môn, Long Mỹ, Châu Thành... đều có TVH.

Ông Võ Minh Chánh - Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh Hậu Giang, từng là thành viên của một TVH – nhớ lại: Thập niên 80 của thế kỷ trước, giao thông đường bộ ở vùng nông thôn Cần Thơ còn khó khăn cách trở. TVH chính là loại hình đắc dụng để đưa các sinh hoạt văn hóa, thông tin tuyên truyền đến với bà con vùng sâu. Khi đó, quân số của mỗi chiếc TVH thường từ 10 – 15 thành viên; đủ để tổ chức trọn gói một chương trình thông tin lưu động với các tiết mục văn nghệ, kịch ngắn, giới thiệu sách, triển lãm ảnh...

Do đời sống văn hóa thời đó rất thiếu thốn, nên đến địa phương nào TVH cũng được bà con chào đón. Khi hầu như chưa xã nào có nhà văn hóa, thì tiện ích của TVH là sân khấu biểu diễn được thiết kế ngay trên thuyền thường đậu cặp bờ lộ. Khán giả có thể ngồi trên bờ hoặc chèo xuồng tới rồi neo chung quanh TVH để thưởng thức. Mỗi chuyến lưu diễn của TVH thường kéo dài từ 20 – 30 ngày, lênh đênh trên sông nước qua hết xóm ấp này tới làng quê nọ. Có những chuyến xuất quân không đủ người, anh chị em phải kiêm nhiệm nhiều việc.

Diễn viên làm cả những công việc hậu đài là chuyện thường xuyên trên các TVH. Thuyền không rộng, nhưng vừa là nơi chứa tất cả “đồ nghề” hoạt động nghiệp vụ, vừa là nơi nấu nướng, nghỉ ngủ của tất cả thành viên cả nam lẫn nữ. Vất vả, nhưng thu nhập khi đó của anh chị em chỉ khoảng 300.000 – 350.000 đồng/tháng (mỗi suất diễn được bồi dưỡng thêm 20.000 đồng).

Vượt qua khó khăn, thiếu thốn, nhiều thành viên các TVH bám trụ trên dưới 10 năm. Ấy nhưng, khó khăn về kinh phí hoạt động thì lại không dễ xoay sở. Một số người từng là thành viên TVH các huyện Phụng Hiệp, Châu Thành kể rằng: Để có thêm kinh phí hoạt động, lúc đó các TVH đã tranh thủ hợp đồng quảng cáo từ doanh nghiệp, kết hợp với các ngành, đoàn thể xây dựng kịch bản tuyên truyền theo chủ đề.

Một tiết mục biểu diễn tại hội thi hoạt động TVH năm 2002