Tiếng thơ của niềm cô đơn kiêu hãnh

Văn nghệ trong nước

09:25 | 11/11/2010

Không biết từ bao giờ thơ Olga Berggoltz (1910-1975) đã được truyền tụng và yêu mến trong những người yêu thích văn học Nga.

Chân dung nhà thơ Olga Berggoltz

Những câu thơ da diết buồn thương, lấp lánh nỗi cô đơn sang trọng, thanh cao của một phụ nữ Nga, một tâm hồn Nga đã đến với bạn đọc Việt Nam qua những lời thơ dịch giàu cảm xúc nhạc điệu của nhà thơ Bằng Việt để ngân vang sâu lắng và đọng lại bền bỉ trong lòng, qua năm tháng, qua cuộc đời.

Ấn tượng tình cảm của thơ Berggoltz ở nước ta mạnh đến nỗi những bài thơ dịch của bà chỉ mới được in rải rác, vậy mà được nhớ, được nhắc đến trong nhiều trường hợp và xui nên một nỗi đợi chờ thơ bà được dịch ra tiếng Việt in hẳn một tập để đọc cho thỏa lòng yêu mến và đồng cảm, để được sống trọn vẹn trong thế giới con người và thơ ca của bà.

Nỗi đợi chờ đó sau khá nhiều thời gian nay đã được đáp ứng bằng tập thơ Olga Berggoltz do nhà thơ, dịch giả Thụy Anh thực hiện. Một tập thơ trang trọng xứng đáng với nhà thơ.

Thụy Anh có nhiều năm học ở Nga, biết tiếng Nga sâu sắc, nhưng điều chủ yếu là chị đã từ cảm đến hiểu rồi đến yêu con người và thơ Berggoltz không chỉ trên câu chữ, nhịp điệu, hình ảnh, không chỉ dừng ở văn bạn mà còn lặn vào số phận vinh quang và cay đắng của một con người, một nhà thơ đã chia sẻ và chịu đựng chung với dân tộc mình cả một thế kỷ hào hùng và bi thương.

“Olga Berggoltz của tôi”, Thụy Anh đã nói vậy và chị nói được vậy trong bài tiểu luận dài đầy tâm huyết, tình yêu của chị dành cho nữ thi sĩ Nga, cho văn hóa - văn học Nga, cho nước Nga.

Tập thơ, ra mắt độc giả Việt Nam tháng 11-2010, là món quà Thụy Anh dâng lên nhà thơ của mình nhân kỷ niệm 100 năm sinh Berggoltz. Và chúng ta, những người đọc Việt Nam hôm nay, cảm ơn công việc sáng tạo của chị qua bản dịch và trong việc dịch để đến được với nhà thơ yêu mến lâu nay. Cảm ơn Olga Berggoltz.

Cây ngải đắng

Rồi tôi vẫn nghiến răng bướng bỉnh
Ngẩng cao đầu khép chặt lòng đau
Hoa ơi hoa, hoa nở vì đâu
Hoa ngải đắng của tình tôi yêu dấu?

Hai ta cùng giấu giếm lẫn nhau
Cố nuốt ngược vào tim lời từ giã
Cầm chiếc khăn hoa của tôi, vội vã
Anh xé mẩu khăn, nào biết có ý gì!

Làm gì nữa, anh ơi, chút tình si
Mẩu khăn ấy tả tơi anh còn giữ?
Làm gì nữa, tôi ơi, lòng đã lỡ
Đường trần đi tim hằn dấu những bước chân

Chẳng làm gì nữa đâu lời âu yếm vô ngần
Của người dưng hay người tôi thương mến
Muôn nẻo quanh tôi loài cỏ hoa quyến luyến
Ngải đắng ơi, hoa ngải đắng tình tôi!

Tháng 6-1928

Chẳng bao giờ mẹ chấp nhận nổi đâu

Không, chẳng bao giờ mẹ chấp nhận nổi đâu
rằng con đã qua đời, hãy tin mẹ nhé
Ranh giới giữa sáng tâm và loạn trí
mẹ bây giờ thường nhìn thấu được ra

Càng ngày mẹ càng thấy quen hơn
quen cảm giác đứng một mình bên rìa sự sống
nơi có tấm bia con hình ngôi sao tang tóc
giống hệt như cột mốc biên thùy

Tiếng xào xạc lá cây của tháng năm cũ qua đi
Mẹ nhìn lại và biết rằng mình đang đến
gần với cái lằn ranh vô hình vô bờ bến
Con tim hãi sợ hơn và phóng khoáng hơn nhiều

Chỉ một tích tắc nữa thôi mẹ sẽ hiểu rõ mọi điều
không chỉ cái chết của con, mà cả
những vô bổ, những điều qua đi vô giá
và dòng trôi không cưỡng nổi của đời.

Từ cái mốc này bao sức lực nổ tung trời
của cơn giận bỗng gạt qua một chỗ
và chỉ có trên mến thương ngôi mộ
những đóa hoa khô run rẩy dịu dàng

1937-1938

Tôi cũng cả ngày...

Cả ngày trong cuộc họp tôi ngồi
Rồi biểu quyết, rồi nói điều giả dối
Lời hổ thẹn sao chưa làm tôi chết nổi?
Nỗi chán chường không khiến bạc đầu thêm?

Bước ra đường, tôi ngồi xuống bậc thềm
Nơi tôi được là mình, ngồi thật lâu không nhúc nhích
Qua khe cổng cùng người coi sân chia điếu thuốc
Vào quán chiều chiêu vài ngụm vốt-ka
Nơi tủi cực này có nhiều uất ức được nói ra
Trong câu chuyện của hai phế binh héo hắt
(Năm bốn ba từng là hai chàng trai anh dũng nhất
Chiếm lấy Krasnyi Bor - rừng thông đỏ máu rực trời)

Thức tỉnh trong tôi hoài niệm chói ngời
Dĩ vãng hào hùng rũ tro tàn đứng dậy:
Những phạm binh đây như lại đang băng qua
bãi mìn bỏng rẫy

Những trinh sát viên quả cảm phi thường
Ai đó được tung hô sau khốc liệt chiến trường
Số còn lại nằm lặng thầm mãi mãi
Máu đổ xuống đất lành không mưu toan lời lãi
Có hay đâu để chuộc mọi lỗi lầm
Chưa bao giờ phạm phải với lương tâm!

Khó nhọc thu trí tàn trong cơn giận tím bầm
Qua cơn say tôi kêu lên đau khổ:
“Lũ ngoan đạo kia, ta chán các người đến tận cổ
Và yêu sao ôi bao kẻ tội đồ!”

1948-1949

Lời đáp

Tôi xin nói với các người rằng không có
những tháng năm tôi vô nghĩa sống trên đời
những con đường tôi đi qua vô ích,
những áng tin vô bổ tôi nghe.

Không có những cõi đời tôi không cảm nhận
không có những món quà như bánh vẽ trao đi
tình yêu nữa, không có tình uổng phí
dẫu đớn đau và chịu đựng dối lừa -
ánh sáng tình yêu vẫn trong vắt muôn đời
luôn trong tôi, cùng tôi mãi mãi
Và chẳng bao giờ là muộn mằn đâu khi lại
bắt đầu thêm lần nữa cả cuộc đời,
dấn bước đi con đường cũ từ đầu
làm sao để không gì trong quá khứ -
những lời nói ra và tiếng lòng rên đau đớn
không hề bị tẩy xóa một câu.

1952-1962

Thơ OLGA BERGGOLTZ (THỤY ANH dịch)

Theo TTCT

Các bài mới

Nhạc sĩ Phạm Duy với Huế & Huế với Phạm Duy (05/10/2021)

Dâng hương tưởng niệm Anh hùng dân tộc - Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (24/09/2021)

Tìm về nguồn cội (22/09/2021)

Dâng hương tưởng niệm 201 năm ngày mất Đại thi hào Nguyễn Du (17/09/2021)

Khi nhà văn bàn về giới (14/09/2021)

Ca sĩ Cẩm Vân thổn thức với ‘Sài Gòn buồn’ của Vũ Thành An – Đỗ Vẫn Trọn (09/09/2021)

“Bác Hồ viết Tuyên ngôn Độc lập”: Nguồn tư liệu quý giá (01/09/2021)

Triển lãm mỹ thuật trực tuyến “Con đường Độc lập” (01/09/2021)

Cuộc thi “Đại sứ Văn hóa đọc” năm 2021: Thúc đẩy phong trào đọc trong thế hệ trẻ (31/08/2021)

Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp và chiến thắng Điện Biên Phủ (25/08/2021)

Các bài đã đăng

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý: Chỉ có một ước mơ (11/11/2010)

Triển lãm Một thoáng Việt Nam ở Singapore (11/11/2010)

Lễ hội Gióng được xét công nhận di sản phi vật thể (11/11/2010)

Sôi động vòng thi tài năng của hoa hậu Trái Đất (11/11/2010)

Các nhà xuất bản trên địa bàn TPHCM - Đua nhau mở nhà sách (10/11/2010)

Nguyễn Ngọc Tư ra mắt "Khói trời lộng lẫy" (10/11/2010)

Cánh đồng bất tận tạo ấn tượng ở Hollywood (10/11/2010)

Đạo diễn Đặng Nhật Minh được tôn vinh tại Hollywood (10/11/2010)

“Khát vọng Thăng Long” xem xong vẫn “khát” (09/11/2010)

'Tân Ỷ Thiên Đồ Long Ký' ra mắt khán giả VN (09/11/2010)

Tạp chí Sông Hương

Số 429 (T.11-24)

Số 428 (T.10-24)

» Năm 1983

» Năm 1984

» Năm 1985

» Năm 1986

» Năm 1987

» Năm 1988

» Năm 1989

» Năm 1990

» Năm 1991

» Năm 1992

» Năm 1993

» Năm 1994

» Năm 1999

» Năm 2000

» Năm 2001

» Năm 2002

» Năm 2003

» Năm 2004

» Năm 2005

» Năm 2006

» Năm 2007

» Năm 2008

» Năm 2009

» Năm 2010

» Năm 2011

» Năm 2012

» Năm 2013

» Năm 2014

» Năm 2015

» Năm 2016

» Năm 2017

» Năm 2018

» Năm 2019

» Năm 2020

» Năm 2021

» Năm 2022

» Năm 2023

» Năm 2024

Góc ảnh đẹp

Bạn đọc nhiều

Học viện Âm nhạc Huế khai giảng năm học mới và trao bằng tốt nghiệp

Trang thơ Trần Ngọc Mỹ

Văn chương như là đức tin tôn giáo

Kỳ nghỉ phép thứ bảy

Văn bia mộ Đương Nhậm hầu Lê Viết Sinh - một di sản quý triều Tây Sơn

Quảng cáo

Tòa soạn: 09 Phạm Hồng Thái, thành phố Huế
Điện thoại: 0234. 3686669 (Trị sự) - 3822338 (VP) - 3846066
Ban Biên tập: songhuongtapchi@gmail.com
Ban Trị sự: tapchisonghuong.vn@gmail.com