1. Nhìn lại hiện tượng đồng tính trong văn học

Dù thích hay không thích, ủng hộ hay phản đối, người ta cũng không thể phủ nhận một thực tế là xã hội từ xưa đến nay luôn có những con người đồng tính. Đồng thời với điều đó, việc những người đồng tính chịu sự kỳ thị nhất định cũng là một thực tế khác. Họ phải tự ẩn mình, giấu đi danh tính thực sự của mình để hòa chung vào cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên, dấu ấn về sự hiện diện của người đồng tính vẫn thể hiện đâu đó qua những tác phẩm văn chương.

Khá nhiều huyền thoại trên thế giới đã từng đề cập đến chuyện đồng tính hoặc quan hệ của những người cùng giới. Đây được coi là những biểu hiện của hiện tượng đồng tính trong xã hội cổ đại. Thần thoại Hy Lạp đã từng đề cập đến nhân vật Thần gió Tây Zephyrus. Mặc dù đã có nhiều vợ và nhiều con nhưng Zephyrus vẫn say mê chàng hoàng tử Hyacinth người Spartan. Tuy nhiên, Hyacinth lại tôn thờ thần Apollo. Quá tức giận và ghen tuông, Zephyrus đã dùng đĩa ném vỡ đầu Hyacinth. Khi chết đi, máu của Hyacinth biến thành cây hoa dạ hương. Trong tác phẩm Lịch sử có thật - True History của nhà văn người Hy Lạp Lucian (120-185) được coi là tác phẩm đầu tiên đề cập đến chuyện tình yêu của những người nam đồng tính. Cốt truyện kể về nhân vật chính, bị cơn bão cuốn lên mặt trăng và chứng kiến cuộc chiến tranh giữa cư dân mặt trăng và cư dân mặt trời. Nhân vật chính (nam giới) sau những chiến công trên chiến trường đã được vua mặt trăng chọn làm con rể bằng cách cho lấy… con trai của nhà vua.

Tuy nhiên, trong suốt thời kỳ Trung Cổ, đồng tính bị coi là chủ đề cấm kỵ nghiêm ngặt. Mãi sau này, hiện tượng đồng tính mới xuất hiện trở lại một cách dè dặt trong các tác phẩm văn học. Carmilla (Sheridan Le Fanu) là tác phẩm đề cập đến quan hệ đồng tính nữ đầu tiên, thể hiện ở hình tượng những cô gái bị biến thành ma cà rồng và có hành vi sex với người đồng giới. Trong khi đó, tiểu thuyết Bưc tranh của Dorian Gray - The Picture of Dorian Gray của nhà văn danh tiếng Oscar Wilde đã khiến độc giả đương thời shock nặng với những cảnh quan hệ đồng tính dày đặc. Tiểu thuyết Tiếng trống khác - A Different Drum (Chris Davidson) cũng kể về tình yêu phát sinh giữa 2 chàng lính Yankee và lính Liên Bang ở 2 chiến tuyến trong cuộc nội chiến Mỹ. 

Những tác phẩm đồng tính có thể gây ra vô số rắc rối cho tác giả. Nhà văn Radclyffe Hall, người viết cuốn sách đồng tính nữ đầu tiên có tên Giếng cô đơn - The Well of Loneliness (1928). Sau đó, ông đã phải hầu tòa vì đã viết nên những hành động trái tự nhiên giữa nữ giới - unnatural practices between women. Cuốn sách bị cấm tại Anh hàng thập kỷ sau đó. Trong khi ở Mỹ, cuốn sách thoát khỏi kiểm duyệt, trở thành cuốn sách dẫn đầu cho làn sóng viết về đồng tính nữ sau này.

Cho đến giữa thế kỷ 20, đề tài đồng tính vẫn chỉ được đề cập đến một các khá dè dặt. Tuy nhiên, không ít tác giả cũng đã bắt đầu có những tác phẩm chất lượng về đề tài này. Tác phẩm Doanh trại Nữ - Women’s Barracks (Tereska Torres) lấy đề tài là một nhóm nữ binh sĩ có quan hệ trên mức tình cảm với nhau tại London trong Thế chiến II. Cuốn sách đã được bán ra hơn 4 triệu bản, trở thành cuốn sách bán chạy nhất năm 1952 tại Anh. Tuy nhận khá nhiều lời chỉ trích nhưng chất lượng cuốn sách đã khiến giới phê bình không thể phủ nhận giá trị của tác phẩm. Nhà phê bình Donna Allegra đã phát biểu: “Tại sao phải ngại ngùng khi đó là một phần hiện thực xã hội?”.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của những hoạt động vì nhân quyền, người đồng tính dần được sự chấp nhận mạnh mẽ hơn từ xã hội và dư luận. Cùng với đó, văn học với đề tài đồng tính đã trở thành một trào lưu khá mạnh mẽ, đồng thời nó cũng gây ra không ít tranh cãi…

2. Sự bùng phát của đề tài đồng tính

Theo tác giả Kilian Meloy trong bài viết Ảnh hưởng của những nhân vật đồng tính trong Văn học - Influential Gay Characters in Literature thì: “Sự phát triển của đề tài đồng tính trong văn học nghệ thuật liên quan mật thiết đến những phong trào đấu tranh vì quyền con người, trong số đó có việc đấu tranh đòi bình đẳng cho người đồng tính. Những tác phẩm văn chương đồng tính trên một góc độ nào đó đã thu hút được sự chú ý của dư luận, tạo nên cái nhìn cảm thông hơn của xã hội với giới tính thứ ba”.

Nửa đầu của thế kỷ 20, rất ít NXB dám xuất bản những tiểu thuyết đồng tính. Chính vì thế, thể loại văn học đồng tính đã tìm các ẩn mình ở dòng văn học như văn học viễn tưởng. Nhà phê bình văn học Darko Suvin viết: “Văn học viễn tưởng có thể thoải mái chỉ ra những mối quan hệ đồng tính vì nó đề cập đến những thế giới khác với nơi ta đang sống, buộc người đọc phải theo luật chơi của tác giả”. Nhiều hình tượng đồng tính hoặc hàm ý đồng tính đã được xây dựng.

Quan hệ đồng tính manh nha xuất hiện trong một số truyện tranh của các công ty truyện tranh danh tiếng như Marvel Comics hay DC Comics. Thế giới truyện tranh Nhật thậm chí còn có dòng truyện tranh đồng tính nam - yaoi và truyện tranh đồng tính nữ - yuri. Nhà phê bình văn học Nicola Griffith nhận định: “Hình tượng những dị nhân phải che giấu thân phận của mình chính là nỗi niềm của những người đồng tính”. Tác phẩm truyện tranh Sự quyến rũ của Trinh nguyên - Seduction of the Innocent của Fredric Wertham được coi là khuyến khích quan hệ đồng giới. Nhân vật Sao phương bắc - Northstar thuộc nhóm anh hùng Alpha Flight là nhân vật siêu anh hùng đồng tính đầu tiên của hãng Marvel Comics. Hãng truyện tranh DC Comics cho nhân vật siêu anh hùng trong nhóm The Authority là Midnighter và Apollo cưới nhau, nhận 1 đứa bé gái làm con.

Chính vì sự phát triển của những mối quan hệ đồng tính xuất hiện trong một số truyện tranh, Bộ Văn hóa Mỹ đã phải cho ra đời Bộ Quy tắc Tài liệu dành cho Truyện tranh - Comics Code Authority (CCA) trong đó có giới hạn khá nghiêm ngặt đối với chủ đề đồng tính, ngăn cản việc hàm ý quan hệ đồng tính ẩn trong nội dung truyện. Tuy nhiên, bộ luật này chỉ áp dụng được với những tác phẩm được xuất bản qua con đường chính thống. Những truyện tranh không xuất xứ - underground comics sử dụng hình tượng của những người nổi tiếng, chính trị gia và vai người đồng tính nhằm thu hút độc giả trong giới đồng tính. Điều này gây ra không ít phiền toái cho thể tài đồng tính trong văn học.

[if gte mso 9]> Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 Bìa cuốn “Annie trong tâm trí tôi” của Nancy Garden