ác nghệ nhân người Nhật Bản được cho là những người đi tiên phong trong lĩnh vực nghệ thuật non trẻ này vì họ là những nghệ nhân điêu luyện thao tác trên giấy qua hai môn nghệ thuật nổi tiếng thế giới là Kirigami và Origami (nghệ thuật cắt giấy và gấp giấy).

Đặc điểm vượt trội của chất liệu “sách” chính là hàng trăm trang giấy tạo ra vô số các lớp (layer). Người nghệ sỹ thỏa sức chạm trổ theo ý mình. Ngoài có vô số lớp, những con chữ, hình ảnh và màu sắc sống động trên trang giấy cũng tạo ra những hiệu ứng đặc biệt. Các nghệ sỹ thường chọn sách dày như từ điển hay bách khoa, sách nghiên cứu đã cũ bởi chúng có hàng nghìn trang và đa dạng về màu sắc. Để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc sách, người nghệ sỹ sử dụng các dụng cụ như dao, kéo, nhíp và thậm chí cả dụng cụ phẫu thuật. Công việc này cần khá nhiều thời gian để bài trí, tìm ý tưởng và cắt gọt. Họ miệt mài xử lý từng chi tiết trên mỗi trang sách và kết quả họ gặt hái được là những tác phẩm đẹp mê hoặc.

Một trong những nghệ sỹ nổi tiếng hàng đầu trong trào lưu nghệ thuật này là Alexander Korzer Robinson, người Anh. Ông đã dày công sáng tác một tác phẩm nghệ thuật điêu khắc khó tin từ bộ sách bách khoa đã bị bỏ đi. Korzer Robinson cẩn thận cắt các trang trong cuốn bánh khoa cũ kỹ để lộ phần minh họa tạo nên chuỗi hình ảnh như một câu chuyện kể. Những hình ảnh hiện ra trong cuốn sách giống như chúng đã được nghệ sỹ treo lên ở nhiều lớp nhưng thực tế chúng vẫn ở nguyên vị trí ban đầu.

Còn dưới đôi tay của nghệ nhân Guy Laramee, những cuốn sách dày cộp đã biến hóa thành những bức tranh phong cảnh hữu tình gồm núi non trùng điệp, thác nước, những hòn đảo, những hang động khuất lấp và cả những thửa ruộng bậc thang. Laramee đã dành trên ba mươi năm tham gia vào nhiều lĩnh vực nghệ thuật như soạn nhạc, viết kịch, vẽ nhưng ông lại thành công nhất trong điêu khắc sách. Hai tác phẩm gây ấn tượng sâu sắc của ông là  The Great Wall và Biblios.

Không kém phần nổi tiếng, Brian Dettmer, sinh năm 1974, bang Chicago, Mỹ, được mệnh danh là “nhà giải phẫu sách”. Thực ra, chuyên môn của Brian là vẽ tranh. Qua quá trình tìm tòi, Brian đã khám phá ra mối quan hệ giữa ký hiệu, ngôn ngữ, văn bản và nghệ thuật. Ông cho ra đời những tác phẩm dựa trên mối quan hệ đó và bắt đầu khai thác những cuốn sách với vô vàn các lớp và dần trở thành chuyên gia điêu khắc sách. Những tác phẩm của ông đã để lại tiếng vang bởi những hiệu ứng trên từng cuốn sách được chạm trổ sắp xếp theo bố cục khác nhau, đẹp ngoạn mục.

Ngoài Robinson, Laramee, và Brian, còn có những tên tuổi nổi tiếng khác như Long Bin-Chen. Kylie Stilllman, Julia Feld và một số nghệ nhân khác đã và đang trải nghiệm sáng tạo trong lĩnh vực nghệ thuật non trẻ này. Các nghệ sỹ, mỗi người một vẻ, đã thổi sức sống mới cho những cuốn sách đã lạc hậu, cũ kỹ, không còn giá trị sử dụng thành một bộ môn nghệ thuật mới lạ có không gian, chiều sâu và đầy sáng tạo.

Theo Mai Phương - ĐBND