Một đạo diễn truyền hình tên tuổi bị chụp hình trộm trong toilet, nếu bức ảnh được đưa lên mạng, danh tiếng của anh coi như đi tong, và đây có vẻ như là một câu chuyện khá phổ biến trong thời đại này. Tuy nhiên, may thay đó chỉ là một câu chuyện phim mà khán giả học đường ở Rio đang được thưởng thức, do các diễn viên búp bê trình diễn. Đây là một trong những phim do học sinh địa phương thực hiện, được chiếu trong chương trình điện ảnh học đường do chính phủ trợ cấp. Khó có thể nhận xét được phim hay hay dở, nhưng một thực tế rõ ràng rằng tất cả học sinh tham gia chương trình điện ảnh học đường đều hoàn toàn chưa có kinh nghiệm làm phim, bởi các em xuất thân từ quận Complexo de Alemao - từng nổi tiếng vì ma túy, bạo lực và tệ nạn xã hội. Chương trình có tên là CineCarioca Nova Brasilia - cũng là liên hoan phim đầu tiên và duy nhất hiện diện tại địa phương này.

Liên hoan phim được tổ chức tại rạp chiếu nằm trong khu vực công cộng của quận, với màn hình lớn có thể chiếu cả phim 2D và 3D. Phim chiếu tại đây bao gồm cả phim trong nước, phim bom tấn ăn khách của nước ngoài (tất nhiên chỉ là những phim của năm trước hoặc cách đây vài tháng) và phim do chính học sinh, sinh viên của các trường học trong quận Complexo de Alemao thực hiện.

Cách đây chưa đầy hai năm, Complexo de Alemao với dân số khoảng 60.000 người, là mảnh đất do các băng đảng buôn ma túy ngự trị và điều hành. Dân cư ở đây luôn phải sống trong cảnh giới nghiêm, và cảnh sát hiếm khi có mặt. Bất kỳ ai vô tình chứng kiến hoặc can thiệp vào những chuyện đang xảy ra trên phố đều có nguy cơ mất mạng, điển hình là nhà báo Tim Lopes của kênh truyền hình Globo TV từng là nạn nhân. Sergio Sa Leitao, CEO của hãng phát hành Rio Filme là người tiên phong đưa điện ảnh về nơi đồng hành với tội phạm này. Ông nhớ lại những ngày đầu tiên khó khăn thực hiện dự án: “Nơi này trước kia vô cùng đáng sợ. Bạn luôn phải có vệ sỹ đi cùng. Chụp ảnh nghĩa là bạn có thể bị bắn bất kỳ lúc nào. Họ (những băng đảng) đi vòng vòng trên phố, lúc nào bạn cũng có nguy cơ bị buộc phải ra khỏi xe và đi bộ. Thi thoảng, họ kéo áo cho bạn thấy súng lấp ló bên trong và để bạn hiểu ai là người có quyền ở đây”.

Tệ nạn xã hội và các băng đảng đã đột ngột bị đẩy lui vào tháng 10.2010 khi quân đội tấn công Complexo de Alemao. Trận chiến đẫm máu này đã lấy đi sinh mạng của ít nhất 50 người. Các băng đảng phải chọn lựa việc rút lui thay vì chống lại quân đội. Và kể từ đó, những người như Sa Leitao mới có thể tự do đi lại ở khu vực, làm những việc tạo nên sự thay đổi cho cộng đồng dân cư ở đây. Cũng bắt đầu từ lúc này, Sa Leitao nhận ra rằng, người dân ở đây đón nhận ý tưởng về LHP nhanh hơn ông nghĩ. “Ban đầu, việc tổ chức vẫn ở thế mạo hiểm. Quảng trường nơi chúng tôi dự định đặt màn hình lớn lại chính là nơi “đóng đô” của băng ma túy lớn còn lại. Một ngày, trùm băng đảng đó cho người đến gặp tôi và ra điều kiện, họ sẽ không can thiệp vào dự án của tôi nếu tôi chấp nhận chiếu bộ phim Elite Squad 2.

Tuy nhiên, một tháng sau, khi LHP bắt đầu diễn ra, bộ phim Elite Squad 2 - kể về cuộc chiến giữa cảnh sát, quân đội với các băng đảng ma túy và tệ nạn tham nhũng ở Rio - không có trong chương trình. LHP CineCarioca bán được hơn 74.000 vé, thu hút khoảng 91% khán giả - những người trước đó chưa bao giờ tới rạp xem phim. Chương trình cũng tạo ra một số lượng công việc, trong đó có 11 nhân sự địa phương làm việc tại rạp chiếu phim.

Thế nhưng, hiệu quả lớn nhất không chỉ dừng lại ở đó mà LHP đã tác động mạnh mẽ và rộng rãi đến cộng đồng. Một trường học tham gia chương trình, với mục đích giúp học sinh tiếp cận các kỹ năng về âm thanh và hình ảnh kỹ thuật số. Phim được chiếu thường xuyên hơn, cả phim nước ngoài, phim trong nước và các tác phẩm của học sinh. Quảng trường nơi đặt rạp chiếu phim giờ trở thành không gian dành cho cộng đồng, với các nhà hàng và quán bar mọc lên chung quanh, cạnh đó là sân bóng. Một lần, có đám ẩu đả vì say rượu khiến cửa kính của rạp chiếu phim bị vỡ. Khoảng 300 người đã thức cả đêm để bảo vệ rạp cho đến khi thợ sửa kính tới.

Cuối tháng 10 này, như thường lệ, LHP Cine Carioca sẽ tiếp tục trở lại. Mara Cidinho, một người mẹ đang chờ đón con xem phim của học sinh làm, chia sẻ: “Rõ ràng LHP CineCarioca đã thay đổi hoàn toàn cuộc sống ở đây. Trước đây, chưa bao giờ chúng tôi nghĩ nơi này đáng sống, ai cũng muốn bỏ đi khi có cơ hội. Giờ đây chúng tôi có đầy đủ mọi thứ, nhà hàng, cửa hiệu... và bầu không khí bình yên. Không ai muốn rời khỏi đây nữa”. Đó chính là câu trả lời rõ ràng nhất về những gì mà điện ảnh mang lại cho mảnh đất từng là nơi hoành hành của các loại tội phạm.

Theo ĐỖ QUYÊN - NDBND