Sergio Pitol sinh năm 1933 tại bang Puebla, miền Trung Mexico. Mồ côi cha mẹ từ khi bốn tuổi, Pitol đã trải qua một thời niên thiếu vô cùng buồn tủi cô đơn cùng bệnh tật. Song, nhờ tình yêu thương và sự che chở của người bà ngoại, Sergio Pitol đã vượt qua những trận sốt rét thập tử nhất sinh vào năm lên sáu tuổi.

Sergio Pitol làm việc trong cơ quan Ngoại giao Mexico từ năm 1960 và được gửi đến Bắc Kinh với vai trò phiên dịch. Năm 1963, ông chuyển tới Warsaw, Ba Lan và trở thành một trong những chuyên gia nước ngoài hàng đầu về văn học Ba Lan.

Sau khi rời bỏ ngành ngoại giao, ông chuyển sang làm việc cho nhà xuất bản Tusquets Editores của Barcelona, bắt đầu quãng thời gian dịch thuật của mình. Sau này, gia đình Sergio Pitol chuyển đến El Potrero, một thị trấn nhỏ thuộc thành phố cảng Veracruz ở Tây Ban Nha, nơi về sau ông giảng dạy tại trường đại học cùng tên.

Đặc trưng trong con người và tác phẩm của Sergio Pitol chính là sự đồng cảm giữa ông và Don Kihote - nhân vật trong tiểu thuyết nổi tiếng của đại văn hào người Tây Ban Nha, Miguel Cervantes - về tính cách bôn ba nay đây mai đó. Đối với ông, thói quen hành trình mang lại cho con người ý thức "tự do và khả năng hiểu biết thêm nhiều lĩnh vực khác".

Mối quan hệ của Sergio Pitol với sự nghiệp văn học và văn hóa không chỉ thể hiện đơn thuần qua các cuốn truyện ngắn, tiểu thuyết, hồi kí hoặc tiểu luận, mà còn thông qua các tác phẩm dịch thuật của ông từ nhiều ngôn ngữ khác nhau sang tiếng Tây Ban Nha. Ông được nhiều nhà phê bình đánh giá là nhà văn “phá vỡ những rào cản của thể loại”

Ông từng chuyển ngữ tác phẩm của nhiều nhà văn như: Anton Chekhov, Gombrowicz, Henry James, Joseph Conrad và Jane Austen…

Pitol còn có tầm vóc lớn về thể loại tiểu thuyết và tiểu luận, với khả năng tiên phong trong xu hướng phát triển một thể loại mới. Đó là tiểu thuyết mở, kết hợp phương pháp kể chuyện với khả năng suy đoán và tiểu luận, tức là một sự hợp nhất các thể loại.

Các tác phẩm văn học của Pitol bao gồm: Không có một địa danh như thế (1967), Địa ngục trần gian (1971), Đêm ở thành Buiara (1981), Chơi hoa (1985), Chinh phục diệc thần (1988), Cuộc sống vợ chồng (1991), Nghệ thuật chạy trốn (1996)…

Sergio Pitol cũng là một người cố vấn cho thế hệ các nhà văn trẻ Mexico và Tây Ban Nha.

Bạn ông, nhà văn Margo Glantz nhớ lại kỉ niệm khi Sergio Pitol chào đón mình tại sân bay với tất cả sự thân thiện, nhiệt thành. Margo Glantz chia sẻ, trong cuộc sống, Sergio Pitol là người hiền hòa, luôn vui tươi, yêu thương và dành sự tôn trọng cho người khác, nhưng trong công việc, ông đòi hỏi khắt khe, lạ lùng và khó hiểu.

Với những gì cống hiến trong sự nghiệp của mình, Sergio Pitol được trao giải thưởng Cervantes - giải thưởng danh giá nhất trong cộng đồng văn học tiếng Tây Ban Nha vào năm 2005. Tại lễ trao giải, vua Juan Carlos I của Tây Ban Nha đã dành những lời ngợi ca về các tác phẩm của ông.
 
Theo Hiên Ngọc - VNQĐ