Tình hình tài chính khó khăn

A Christmas Carol là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Charles Dickens. Trước khi xuất bản lần đầu vào tháng 12/1843, Dickens đã chắc chắn cuốn sách sẽ bán rất chạy và hi vọng doanh số thu được từ việc bán sách sẽ giúp ông giải quyết phần nào những khó khăn về tài chính. Dù vậy, ông không thể hình dung trước, tác phẩm của mình sẽ được công chúng nhiệt thành đón nhận, thậm chí sẽ trở thành một tác phẩm kinh điển mà bạn đọc các thế hệ, không phân biệt biên giới yêu thích.

Thời điểm bắt tay thực hiện cuốn sách, sự nghiệp viết lách của Dickens không mấy thăng hoa. Ông đã có tác phẩm đặc biệt thành công như Cửa hàng tò mò cũ nhưng cuốn tiểu thuyết hiện đại tiếp theo Cuộc đời và những cuộc phiêu lưu của Martin Chuzzwit lại không bán chạy. Các nhà xuất bản muốn giảm tiền lương của ông từ 200 bảng xuống còn 150 bảng mỗi tháng. Đó là một thử thách đầy cam go khi ông đang mắc nợ và phải chăm lo cho gia đình. Ông đã kết hôn, có năm đứa con và còn phải giúp cha mình trang trải những khó khăn về tài chính. Dickens tính toán, một cuốn sách Giáng sinh thành công, ông có thể kiếm được khoảng 1.000 bảng. Mục tiêu của ông không phải là một tác phẩm nghệ thuật vượt thời gian, nhưng tình hình tài chính suy sụp đã thôi thúc ông hoàn thành cuốn sách.

Dickens muốn đại diện cho những người kém may mắn

Mặc dù tiền là một yếu tố quan trọng để Dickens viết A Christmas Carol, nhưng không thể phủ nhận, tác phẩm vừa mang đến cho độc giả những hình ảnh tươi sáng, vui vẻ, ấm áp và đầy sức sống, vừa truyền tải thông điệp, gợi nhắc về một thời kì tăm tối, vô cảm của chủ nghĩa tư bản công nghiệp thế kỉ 19, nhắc nhở con người hướng về những giá trị tinh thần cao đẹp.

Đầu năm 1843, Dickens đã đọc một báo cáo của Quốc hội về lao động trẻ em, trong đó có thông tin, trẻ em tại Anh đã làm việc trong điều kiện khắc nghiệt, thời gian kéo dài và mức lương vô cùng thấp. Ông đồng cảm và thương xót cho những hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là những đứa trẻ, bởi chính ông cũng từng làm việc cho một nhà máy từ khi còn là một cậu bé vì hoàn cảnh eo hẹp của gia đình. Ông có ý định viết một cuốn sách nhỏ có tựa Lời kêu gọi nhân dân nước Anh, thay mặt cho những đứa trẻ tội nghiệp. Tuy nhiên, trong một lá thư viết vào ngày 10/3/1843, ông nói rằng mình đã đổi ý bởi tìm được phương pháp hiệu quả hơn ý định này.

Trong năm 1843, Dickens đến thăm các trường học dành cho người nghèo trong khu ổ chuột, nơi những đứa trẻ sống như kẻ trộm và gái mại dâm để sống sót. Tháng 10 năm đó, ông đã tới Manchester để phát biểu về tầm quan trọng của giáo dục ở mỗi lớp học. Sau buổi nói chuyện này, ông đã có ý tưởng cho A Christmas Carol - một cuốn sách cho thấy những thách thức mà người nghèo phải đối mặt, và sự hào phóng, lòng nhân ái có thể đem đến những điều tốt đẹp như thế nào.

Tiny Tim được truyền cảm hứng từ các thành viên gia đình của Dickens

Dickens bắt đầu viết A Christmas Carol vào tháng 10/1843 và hoàn thành một câu chuyện khoảng 30.000 từ chỉ sáu tuần sau đó.

Để xây dựng nên nhân vật Tiny Tim, một cậu bé ốm yếu, người tạo ra chất xúc tác cho Ebenezer Scrooge thay đổi chính bản thân mình mình, Dickens đã dựa trên hai nguyên mẫu có thật là hai thành viên trong gia đình của mình. Một là người em trai ốm yếu Tiny Fred và một là cháu trai tàn tật Henry Burnett Jr. Ông đã chứng kiến những những thiếu thốn, cực khổ và những thử thách mà các thành viên phải đối mặt.

Ngoài Tiny Tim, Dickens còn đưa ra một cái nhìn thoáng qua về sự tàn phá mà ông chứng kiến ​​trong đời thực. Scrooge phát hiện cậu bé hoang dã (Vô minh) và cô gái (Mong muốn) dưới chiếc áo choàng của hồn ma giáng sinh. Hai nhân vật được mô tả là "khốn khổ, ghê tởm, đáng sợ, gớm ghiếc”. Khi Scrooge hỏi có thể giúp đỡ họ hay không, hai linh hồn ném lại những lời trước đó của cậu bé và cô gái rằng: “Ở đây có nhà tù nào không? Không có chỗ để làm việc à?”

Cuốn sách được bán hết vào Giáng sinh

Một số cuốn sách cần tập hợp cả những phần tiếp theo mới tạo được dấu ấn, nhưng A Christmas Carolđã thành công ngay lập tức. Bản in đầu tay gồm 6.000 bản, xuất hiện vào ngày 19/12/1843, đã bán hết trong một tuần. Đó là thời điểm thuận lợi để bán những cuốn sách về lễ Giáng sinh, vì hình ảnh cây thông Nobel đã được Hoàng tử Albert và Nữ hoàng Victoria giới thiệu đến công chúng và những tấm thiệp Giáng sinh lấp lánh đã xuất hiện trên đường phố.

Mặc dù Giáng sinh yêu thương có được thành công lớn, Dickens đã không đạt được sự kì vọng về tài chính. Thay vì 1.000 bảng, ông chỉ nhận được khoảng 250 bảng. Những cuốn sách có nội dung hấp dẫn, hình thức đẹp với bìa vải đỏ, trang mạ vàng và hình minh họa màu, song doanh số bán sách không đủ trang trải chi phí sản xuất, gồm cả những sửa đổi hoàn thiện vào phút cuối. Cuốn sách được điều chỉnh rất nhiều lần, nhưng khi chính thức xuất bản, có vô số phiên bản trái phép xuất hiện trên thị trường, khiến doanh số chính thống thu được càng giảm sút.

Người dân khắp nơi đều cảm thấy quen thuộc với A Christmas Carol và coi đây là cuốn sách nổi tiếng nhất của Dickens, vì họ thường được nghe, được kể lại từ những nguồn khác nhau về câu chuyện này. Dickens cũng tự mình trình diễn, kể tác phẩm của mình trước công chúng. Lần đầu tiên là vào năm 1853 với mục đích từ thiện, sau đó là 127 buổi trình diễn có thù lao từ năm 1853 đến năm ông mất 1870.

Từng nghe Dickens kể câu chuyện Giáng sinh yêu thương vào đêm giáng sinh năm 1867, một doanh nhân đã quyết định đóng nhà máy của mình vào dịp Giáng sinh và thưởng cho tất cả các công nhân của mình, mỗi người một con gà tây giống như lão Scrooge. Điều này đã phần nào cho thấy sức lan tỏa của những thông điệp nhân văn trong câu chuyện và đó cũng là một lí do lí giải vì sao cái tên Charles Dickens mãi mãi gắn liền với Giáng sinh và cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của ông A Christmas Carol.

Theo Hiên Ngọc - VNQĐ