Bất cứ ai thực hiện một chuyến đi vòng quanh thế giới trong năm 2020 có lẽ cũng có thể đón nhận toàn bộ các hoạt động kỷ niệm Ludwig van Beethoven và dự các buổi trình diễn những tác phẩm của ông từ quốc gia này sang quốc gia khác với nhiều phiên bản phong phú và đa dạng. Từ New York đến Thượng Hải, từ Sao Paulo đến Cape Town, từ Moscow đến xuyên châu Âu, các nghệ sỹ sẽ trình diễn các tứ tấu đàn dây, những tác phẩm viết cho piano, các bản sonata violin, các lied và dĩ nhiên là 9 bản giap hưởng.

Các nghệ sỹ Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq và Ấn Độ cũng như nhiều quốc gia khác sẽ tham gia nhiều dự án và nhiều buổi trình diễn âm nhạc của Beethoven. Các dự án hợp tác liên châu lục sẽ hứa hẹn kết nối những người yêu âm nhạc Beethoven, chia sẻ những giá trị tự do và tình hữu ái trong âm nhạc của ông, điều thể hiện một cách đậm nét trong Ode to Joy – “tất cả mọi người đều trở thành anh em”.

Từ Bonn vươn ra thế giới

Trung tâm của năm kỷ niệm dẫn sau vẫn là Tây Đức, trong thành phố quê hương của Beethoven - Bonn. BTHVN Beethoven Jubilee Society sẽ tổ chức nhiều dự án lớn và đầu tư cho hơn 300 dự án khác trong thành phố bên sông Rhine này. “Chúng tôi hợp tác với nhiều tổ chức quốc tế lớn, giám đốc nghệ thuật Malte Broecker của BTHVN Beethoven Jubilee Society, cho biết. “Với British Royal Philharmonic Society và Shanghai Performing Arts Festival, chúng tôi đã ủy quyền cho nhà soạn nhạc Tan Dun sáng tác một tác phẩm lấy cảm hứng từ bản giao hưởng số 9”. Họ đã ấn định cho Tan Dun biểu diễn tại Beethovenfest ở Bonn vào mùa thu và tham gia lưu diễn bản giao hưởng số 9 của Beethoven và tác phẩm của chính Tan Dun.

Sinh ra tại Bonn, Ludwig van Beethoven sống tại đây cho đến năm 22 tuổi, sau đó rời đến Vienna, nơi ông dành hết cuộc đời của mình tại đó.

Các triển lãm đặc biệt ở cả hai thành phố đặc biệt này là dành cho Beethoven ở cả phương diện nhà soạn nhạc và con người đời thường. Beethoven House ở Bonn và Vienna cũng như những kho lưu trữ và thư viện quốc gia ở châu Âu và Mỹ đều trưng bày những bản viết tay và bức thư hiếm của nhà soạn nhạc cho công chúng xem. Các kênh radio và truyền hình, trong đó có BBC, Radio France, Arte và Westdeutscher Rundfunk đều lên kế hoạch phát sóng các báu vật âm thanh và hình ảnh mà họ có trong kho lưu trữ của mình.

Di sản của Beethoven vô cùng phong phú bởi một phần ông được coi là nhà soạn nhạc nổi tiếng cổ điển bậc nhất thế giới, trong đó bản giao hưởng số 9 của ông được UNESCO đưa vào danh sách Di sản thế giới. Khi sáng tác tác phẩm này, nhà soạn nhạc đã rơi vào tình trạng điếc hoàn toàn.

Những màn biểu diễn 

“Beethoven, ngày sinh nhật của người khổng lồ”, bài viết trên Le Figaro cảnh báo một cơn “bội thực” âm nhạc Beethoven. Trên thực tế, những nghệ sỹ, nhạc trưởng và dàn nhạc trong các khán phòng nổi tiếng thế giới sẽ đều biểu diễn âm nhạc của ông.

Nhìn vào những chương trình biểu diễn của các dàn nhạc hàng đầu thế giới, có thể thấy  bản giao hưởng số 9 thường xuyên được biểu diễn nhất trong năm kỷ niệm Beethoven. Những dàn nhạc nổi tiếng ở Paris, Chicago, Tokyo, Sao Paulo và Hong Kong đều có kế hoạch trình diễn tất cả 9 bản giao hưởng của ông. Nhạc trưởng Hy Lạp Teodor Currentzis và dàn nhạc Musica Aeterna từ Perm sẽ có mặt tại Vienna, Salzburg và Beethovenfest ở Bonn cho một trong những màn trình diễn như vậy.

Dàn nhạc Chicago Symphony Orchestra với nhạc trưởng Riccardo Muti đã ấn định lịch biểu diễn các bản sonata piano và các bản giao  hưởng của Beethoven. Những người yêu âm nhạc có thể tham gia toàn bộ các buổi biểu diễn âm nhạc thính phòng và các concerto tại Paris với các nhạc trưởng và các nghệ sỹ nổi tiếng khác, trong đó có Daniel Barenboim, Philippe Jordan với dàn nhạc Vienna Philharmonic và Sir Simon Rattle với London Symphony Orchestra.

Ở San Francisco, Hong Kong, Bắc Kinh, London và Hamburg có thể háo hức chờ đợi bộ đôi Anne-Sophie Mutter và Lambert Orkis biểu diễn các bản sonata violin của Beethoven.

Moscow sẽ tổ chức một festival dành cho cả Beethoven và Pyotr Tchaikovsky để cùng chúc mừng 180 ngày sinh của nhà soạn nhạc Nga này cũng trong năm 2020. Festival này sẽ bắt đầu vào ngày 22/2 tại phòng hòa nhạc mới Zaryadye ở Moscow.

“Những người phụ nữ với Beethoven” là tên một festival tại Stockholm Konserthuset với đầy đủ 9 bản giao hưởng của Beethoven cũng như các tác phẩm của những nhà soạn nhạc nữ nổi bật.

Bên cạnh đó còn có nhiều điểm nhấn khác: Marin Alsop, giám đốc âm nhạc của Baltimore Symphony Orchestra và Sao Paulo State Symphony Orchestra sẽ lên đường với “All Together”, một dự án sẽ đưa nữ nhạc trưởng này tới cả 5 châu lục để biểu diễn bản giao hưởng số 9 cùng nhiều dàn nhạc ở New Zeeland, Mỹ, Brazil, Anh, Áo, Australia và Nam Phi. Điều đặc biệt trong dự án này là ở mỗi buổi diễn, phần hợp xướng Ode to Joy sẽ vang lên bằng ngôn ngữ bản địa. Tại Sydney, những người dân bản địa sẽ còn biểu diễn cả âm nhạc truyền thống của họ. Dự án sẽ kết thúc với một buổi hòa nhạc ở Carnegie Hall tại New York vào tháng 12/2020, với 250 ca sĩ từ mọi thành phố và ca sĩ khách mời thuộc nhiều thể loại âm nhạc khác nhau.

Một Beethoven “khác”

"Beethoven khác", đó là mạng lưới các viện nghiên cứu văn hóa khắp thế giới của Đức - Viện Goethe, đang chuẩn bị cho những tác phẩm khác của nhà soạn nhạc biểu diễn ngoài châu Âu, trong đó là những âm thanh “ngoại lai” từ châu Á và phương Đông mang đến châu Âu. Viện Goethe ở Ấn Độ và Istanbul sẽ có dự án "Eastern Variations” – các nghệ sỹ chơi chương hi của bản giao hưởng số 7 cùng với nhạc cụ truyền thống của các quốc gia này. Nhà soạn nhạc Iran Mahdis Kashani đã sáng tác những bài hát nghệ thuật, sẽ tham gia vào chùm ca khúc nghệ thuật An die ferne Geliebte (Gửi người yêu phương xa) của Beethoven.

Dàn nhạc Iraqi National Symphony Orchestra sẽ biểu diễn Overture Egmont, đây là một trong những tác phẩm trong kịch mục thường xuyên của họ. Các nghệ sỹ Đức và Iraq đang cùng nhau chuẩn bị để cho ra mắt màn đối thoại âm nhạc giữa lý tưởng trong quá khứ và hiện tại.

Theo Anh Vũ - Tia Sáng