Trong lịch sử từng có nhiều vụ trộm cắp tranh quy mô lớn mà không tài nào tìm được kẻ gian, điển hình là vụ trộm tại Bảo tàng Isabella Stewart Gardner ở Boston (bang Massachusetts, Mỹ) cách đây gần tròn 20 năm, hiện đang được báo chí nhắc lại.

Đó là vụ đánh cắp tác phẩm mỹ thuật lớn nhất từ trước tới nay. Tài sản bị mất là ba bức tranh của Rembrandt, một tranh của Vermeer, một tranh của Govaert Flinck, một tranh của Manet cùng năm bản phác thảo chì của Degas và một cái bình bằng đồng thời nhà Thương (năm 1100-1200 trước Công nguyên). Tổng giá trị 13 tác phẩm này vào năm 1990 ước tính lên đến 500 triệu USD.

Hai mươi năm sau, dù đã có những nỗ lực truy tìm dấu vết kẻ gian nhưng Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) vẫn bó tay và có lẽ vụ này sẽ mãi mãi là một bí ẩn. Bảo tàng Isabella Stewart Gardner cũng đã treo giải thưởng năm triệu USD cho bất kỳ ai cung cấp thông tin chính xác để có thể tìm lại các tác phẩm và quyết không để vụ trộm đạo thế kỷ đi vào quên lãng.

Gian phi giả danh cảnh sát

Sáng sớm ngày 18-3-1990, cả thành phố Boston nhộn nhịp chuẩn bị cho ngày lễ thánh St. Patrick. Có hai kẻ mặc sắc phục cảnh sát đến Bảo tàng Gardner khi mà toàn bộ lực lượng an ninh của Boston đang bận rộn với lễ kỷ niệm lớn, sẽ có hàng trăm ngàn người dân đổ ra đường phố.

Hai kẻ gian đã nghiên cứu rất kỹ về kiến trúc bảo tàng, về các tác phẩm cũng như thời điểm để tiến hành vụ trộm. Chúng biết rõ vị trí của hệ thống báo động tại bảo tàng được nối liền với trạm cảnh sát và một khi làm tê liệt hệ thống đó thì chúng có đủ thời gian để thoải mái lấy đi những tác phẩm quý hiếm. Các nhân viên bảo vệ bảo tàng đều không được vũ trang và khi người bảo vệ tại vị trí báo động bị hai kẻ đạo tặc khống chế thì mọi việc đã diễn ra trót lọt như chúng đã dự tính.

Khi cảnh sát đến hiện trường, trên các bức tường chỉ còn lại những cái khung tranh! Kẻ gian đã không để lại một dấu vết nhỏ nào để có thể tiến hành cuộc điều tra ngoài những chi tiết về vóc dáng, màu tóc, màu mắt của chúng theo lời kể của các nhân viên bảo vệ đã bị chúng khống chế.

Trước giải thưởng năm triệu USD của bảo tàng, đã có hàng ngàn thông tin được gửi về các cơ quan chức năng nhưng tiếc là chúng chẳng giúp gì được cho việc điều tra, thậm chí nhiều thông tin còn trái ngược, mâu thuẫn nhau, khiến thực hư càng thêm rối rắm. Bí ẩn vẫn là bí ẩn và thời gian cứ thế trôi đi.

Mất mát lớn của thế giới nghệ thuật