“Quyết định của Trung Quốc về việc đặt giàn khoan ở ngoài khơi bờ biển Việt Nam và việc triển khai hàng chục tàu hải quân để hậu thuẫn cho hành động mang tính khiêu khích này là đáng quan ngại và chỉ nhằm leo thang căng thẳng ở Biển Đông”, theo thông cáo của Thượng nghị sỹ John McCain đăng tải trên trang mccain.senate.gov.

“Các tàu của Trung Quốc bao vây và tông vào tàu của Cảnh sát biển Việt Nam là một ví dụ điển hình cho hành vi hung hăng trên biển” và Trung Quốc phải  chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành động đơn phương này, theo ông McCain.

Ông McCain cho rằng hành động của Trung Quốc diễn ra trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam vốn được xác định rõ ràng theo luật pháp quốc tế; trong khi đó, các yêu sách lãnh thổ của Bắc Kinh lại không dựa không trên cơ sở luật pháp quốc tế nào.

“Tất cả các quốc gia liên quan nên có trách nhiệm lên tiếng yêu cầu các nhà lãnh đạo Trung Quốc tiến hành những bước nhằm hạ nhiệt căng thẳng”.

Trong cuộc họp báo ngày 7.5, Nữ phát ngôn viên Nhà Trắng Jen Psaki tái khẳng định quan điểm của Mỹ: Việc Trung Quốc đưa giàn khoan đến vùng biển nói trên là “gây hấn và vô ích” đối với an ninh trong khu vực, theo Reuters.

“Chúng tôi cực kỳ quan ngại về cách ứng xử và sự đe dọa nguy hiểm của những chiếc tàu. Chúng tôi kêu gọi các bên có cách ứng xử phù hợp và an toàn, kiềm chế và giải quyết vấn đề tuyên bố chủ quyền một cách hòa bình, thông qua con đường ngoại giao và tuân theo luật quốc tế”, bà Psaki nói.

Nhật Bản cũng hòa giọng với đồng minh Mỹ lên tiếng chỉ trích Bắc Kinh.

“Tôi xem vụ việc này như một ví dụ điển hình cho những hành động khiêu khích tự phát và liên tục trên biển của Trung Quốc”, Bloomberg dẫn lời Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga phát biểu tại Tokyo.

“Trung Quốc cần phải giải thích rõ ràng các hành động của nước này cho phía Việt Nam và cho cộng đồng quốc tế. Hòa bình và ổn định tại biển Đông là vấn đề mà cộng đồng quốc tế quan tâm và vấn đề này cần được giải quyết một cách hòa bình thông qua đối thoại”, ông Suga cho hay.

Website của đài Channel News Asia (Singapore) dẫn thông cáo của Bộ Ngoại giao Singapore ngày 7.5 cho biết Singapore quan ngại về tình hình ở biển Đông sau vụ tàu Trung Quốc đâm, bắn nước vào tàu Việt Nam ở biển Đông.

Singapore kêu gọi các bênh tuân thủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và cần phải giải quyết các vấn đề tranh trấp chủ quyền lãnh thổ theo phương thức hòa bình dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS), theo thông cáo trên.

Bộ Ngoại giao Singapore cũng kêu gọi ASEAN và Trung Quốc sớm thống nhất và đưa ra Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).

Trước khi chính thức có thông tin tàu Trung Quốc đâm tàu Việt Nam, ngày 7.5, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cũng bày tỏ quan ngại về những tuyên bố chủ quyền trên biển Đông mang tính chất "đơn phương", nhân chuyến thăm chính thức đến trụ sở chính của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO) ở Brussels (Bỉ).

"Trên biển Đông, đang có một loạt các hành động dựa trên những tuyên bố [chủ quyền] đơn phương, và ý thức phòng vệ đang ngày một gia tăng giữa các nước trong khu vực", tờ Wall Street Journal (Mỹ) dẫn lời ông Abe.

Ông Abe cũng chỉ trích sự bành trướng quân đội và những hành động gây hấn của Trung Quốc đã làm gia tăng căng thẳng ở biển Hoa Đông và biển Đông, theo hãng tin Jiji (Nhật Bản).

Ám chỉ Trung Quốc, ông Abe cho biết: “Thường xuyên có những động thái dùng vũ lục để thay đổi nguyên trạng ở biển Hoa Đông và biển Đông”.

Theo Phúc Duy - TNO