Đây là cuộc họp báo quốc tế thứ 5 do Bộ Ngoại giao Việt Nam tổ chức kể từ khi Trung Quốc ngang nhiên hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép trên vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam.

Trung Quốc cố tình diễn giải sai công thư năm 1958

Tại cuộc họp báo, ông Trần Duy Hải - phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia (Bộ Ngoại giao) - đã trình bày những tư liệu lịch sử cho thấy Trung Quốc không có chủ quyền đối với Hoàng Sa. Cụ thể, ít nhất từ thế kỷ 17, các triều đại nhà Nguyễn đã tổ chức hoạt động khai thác sản vật, tổ chức đo đạc hải trình và bảo đảm an toàn cho các tàu thuyền của quốc gia khác qua lại tại khu vực quần đảo Hoàng Sa. Sau khi Pháp ký hiệp định bảo hộ năm 1874 và 1884 với triều đình phong kiến Việt Nam, Pháp đã thay mặt Việt Nam thực thi chủ quyền với Hoàng Sa như xây dựng và vận hành đèn biển, trạm khí tượng, cấp giấy khai sinh cho công dân Việt Nam sinh ra tại Hoàng Sa...

Ông Hải nhắc lại việc Trung Quốc đã hai lần xâm chiếm trái phép Hoàng Sa vào năm 1956 và 1974. Trong cả hai lần này, Trung Quốc đều sử dụng vũ lực, đây là hành động vi phạm các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế nên không thể tạo chủ quyền cho Trung Quốc với quần đảo Hoàng Sa.

Ông Hải cũng khẳng định Trung Quốc cố tình diễn giải sai công thư của cố thủ tướng Phạm Văn Đồng năm 1958 không thể thay đổi được thực tế là công thư chỉ thể hiện sự ủng hộ của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa với việc Trung Quốc mở rộng vành đai an ninh biển từ 3 lên 12 hải lý. Ông Hải nêu ra thừa nhận của Đặng Tiểu Bình vào tháng 9-1975, khi đó là phó chủ tịch Đảng, phó thủ tướng, rằng giữa hai nước có ý kiến khác nhau về chủ quyền đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, sau này hai nước sẽ bàn bạc giải quyết. Nội dung phát biểu này của Đặng Tiểu Bình đã được chính bị vong lục của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ghi nhận ngày 12-5-1988.

 “Việt Nam không hề sử dụng lực lượng người nhái"

Trước việc Trung Quốc công bố rằng các tàu Việt Nam đã đâm húc 1.547 lần vào tàu của Trung Quốc tính đến 12g ngày 13-6, ông Ngô Ngọc Thu - phó tư lệnh, tham mưu trưởng Cảnh sát biển - đã bác bỏ với các chứng cứ chắc chắn, rõ ràng. Trên thực tế, các tàu của Trung Quốc đã làm hư hỏng 23 tàu kiểm ngư, năm tàu cảnh sát biển và bảy tàu cá của Việt Nam. Tính từ ngày 3-5 đến nay, phía Việt Nam có 15 kiểm ngư viên và hai ngư dân bị thương. Những thước phim được giới thiệu tại cuộc họp báo cũng thể hiện rõ sự hung hãn, cố tình gây hấn của các tàu Trung Quốc đối với tàu Việt Nam, khẳng định được sự thật là cho đến nay Việt Nam không hề sử dụng vũ lực.

Về việc Trung Quốc cáo buộc Việt Nam sử dụng người nhái, thả nhiều lưới đánh cá và chướng ngại vật tại khu vực hiện trường, gây ảnh hưởng người và tàu của Trung Quốc, ông Ngô Ngọc Thu khẳng định: “Việt Nam không hề sử dụng lực lượng người nhái. Về một số lưới đánh cá, nguyên nhân đây là vùng đánh cá truyền thống của Việt Nam. Khi bị Trung Quốc ngăn cản, đâm va, tàu cá Việt Nam buộc phải bỏ lưới để tránh sự truy cản của tàu Trung Quốc, tàu Trung Quốc đã thu lưới của ngư dân Việt Nam. Những vật trôi nổi như thùng phuy, mảnh gỗ mà Trung Quốc vớt được chính là các mảnh vỡ của tàu Việt Nam do tàu Trung Quốc đâm va gây nên... Phía Trung Quốc coi đây là vật chứng là hoàn toàn sai sự thật”.

Ông Thu cũng bác bỏ khả năng Việt Nam có từ 4-6 tàu chiến hằng ngày đi qua khu vực này như tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc mà chứng thực quan trọng nhất chính là các phóng viên Việt Nam và quốc tế - những người có mặt trên thực địa trong những ngày qua.

Với lệnh cấm đánh bắt cá mà Trung Quốc áp đặt đơn phương ở biển Đông từ tháng 5-2014, ông Hà Lê - phó cục trưởng Cục Kiểm ngư (Bộ NN&PTNT) - cho biết từ ngày 16-5, Trung Quốc đã huy động khoảng 50 tàu cá vỏ sắt ra khu vực hạ đặt giàn khoan để cùng các tàu quân sự khác của nước này uy hiếp, phá hoại tài sản của các tàu cá Việt Nam cũng như đối xử thô bạo với ngư dân Việt Nam. Cũng theo ông Hà Lê, từ khi hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 đến nay, Trung Quốc đã hàng trăm lần uy hiếp tàu cá Việt Nam, trong đó có 17 tàu bị phía Trung Quốc gây thiệt hại, làm bị thương hàng chục ngư dân.

Ông Hà Lê cũng bác bỏ vu cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 13-6, trong đó cho rằng trong sự kiện ngày 26-5, tàu cá Việt Nam đã nhiều lần đâm va vào tàu cá Trung Quốc và “tự bị lật”, rằng tàu Trung Quốc định vào cứu nhưng “30 tàu Việt Nam đã nhanh chóng vây quanh tàu cá này, phía Trung Quốc không có cách nào vào cứu được”. Ông khẳng định tàu Trung Quốc mang số hiệu 11209 đã chủ động bám đuổi, đâm, đẩy tàu cá ĐNa-90152 TS của Việt Nam đến khi lật úp. Ngoài ra, các tàu cá của Trung Quốc còn có hành động ngăn cản các tàu Việt Nam tham gia cứu hộ, cứu nạn.

Các công ty dầu khí quốc tế ủng hộ lập trường của Việt Nam

Có mặt trong thành phần chủ trì cuộc họp báo, ông Nguyễn Quốc Thập - phó tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PetroVietnam) - cho biết tính đến nay tập đoàn đã ký hơn 100 hợp đồng khai thác, trong đó 61 hợp đồng dầu khí hiện vẫn đang có hiệu lực, tất cả các hoạt động nói trên đều nằm trong phạm vi thềm lục địa và đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam và hoàn toàn tuân thủ Công ước quốc tế về Luật biển 1982.

Ông Thập cho biết liên tục từ năm 2007 đến nay, PetroVietnam đã triển khai nhiều dự án do công ty của Na Uy và Singapore thực hiện, ngoài ra còn có các khảo sát năm 2007, 2010, 2012 và gần nhất là năm nay 2014 ở khu vực Hoàng Sa và lân cận. “Tập đoàn đang triển khai bình thường mọi hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, trong đó có Hoàng Sa và các vùng lân cận. Thời gian tới, tập đoàn sẽ cùng các công ty dầu khí quốc tế tiếp tục hoạt động bình thường trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa của mình như đã từng làm liên tục từ hơn 40 năm trước đến nay” - ông Thập nói.

Ông Thập cho biết PetroVietnam đã gặp gỡ, làm việc với tất cả các công ty dầu khí đang hoạt động trong vùng mà Trung Quốc gọi là tranh chấp, trong đó có các hãng lớn như Exxon Mobil, Gazprom... Ông nói: “Tại các cuộc trao đổi, chúng tôi nhận được tín hiệu tốt. Đó là tất cả đại diện của các công ty đều thông báo cho chúng tôi rằng từ tổng hành dinh của họ có tín hiệu chia sẻ, ủng hộ lập trường, tuyên bố của PetroVietnam cũng như của Chính phủ Việt Nam. Họ khẳng định hoạt động dầu khí của PetroVietnam và của họ là hoàn toàn hợp pháp. Vì vậy họ khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện các cam kết đã ghi trong hợp đồng dầu khí ký giữa PetroVietnam với từng công ty. Chúng tôi hiện đang có kế hoạch cùng các công ty này triển khai hoạt động dầu khí hiệu quả, tích cực nhất”.

Theo H.GIANG - C.V.KÌNH - TTO