Tại cuộc họp báo chung với Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel ngày 21.1 tại Manila, Thứ trưởng Ngoại giao Philippines Evan Garcia bày tỏ lo ngại về các hành động của Trung Quốc trên biển Đông.

Ông nói: “Chỉ cần nhìn vào những bức ảnh này có thể thấy nó cực lớn. Đây không phải là những điều chỉnh nhỏ. Đây là những hoạt động rất lớn mà rõ ràng được triển khai để thay đổi hiện trạng”, theo The New York Times.

Ông Garcia khẳng định hoạt động cải tạo rầm rộ của Trung Quốc trên biển Đông là sự vi phạm rõ ràng những gì các bên đã đồng thuận năm 2002 về việc không làm thay đổi hiện trạng cho tới khi đạt được Bộ Quy tắc ứng xử (COC). "Việc này không giúp tìm ra cách giải quyết trong tương lai. Nó cũng không phải là dẫn chứng về điều mà mọi người hiểu là sự tự kiềm chế", ông Garcia nói.

Những bức hình mà ông Garcia đề cập không được đưa lên truyền thông. Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila cũng chưa có bình luận gì, nhưng Bộ ngoại giao Bắc Kinh đã tuyên bố rằng khu vực được cải tạo là một phần lãnh thổ của Trung Quốc và bất kỳ hoạt động nào của nước này ở khu vực đó cũng không liên quan tới Manila, theo New York Times.

Trong khi đó, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel cho biết Washington đã nhiều lần lên tiếng kêu gọi Trung Quốc dừng các hành động làm gia tăng căng thẳng trên biển Đông. Ông cho rằng công cuộc cải tạo và các hành động có liên quan khác của Trung Quốc là mối quan ngại đối với Mỹ và các quốc gia khác. Ông Russel khẳng định: “Cách hành xử đó gây căng thẳng và đặt ra những nghi vấn về ý đồ của Trung Quốc.

Tàu công trình hiện đại của Trung Quốc xuất hiện ở Gạc Ma, Trường Sa, thuôc chủ quyền Việt Nam - Ảnh: Mai Thanh Hải

Trước đó, Tổng tham mưu trưởng quân đội Philippines, Tướng Gregorio Pio Catapang cho hay quá trình cải tạo trái phép của Trung Quốc được thực hiện tại ít nhất 3 bãi đá ngầm ở biển Đông đã hoàn thành 50%, bao gồm một phần kéo dài từ 1 đến 2 km và có thể trở thành đường băng, theo The New York Times.

Trao đổi với hãng tin AP ngày 21.1, Tướng Catapang cho hay những hình ảnh mới nhất giám sát công việc cải tạo trái phép của Trung Quốc đã được quân đội Philippines thu nhận hồi tháng 10 và họ cũng đang tiếp tục theo dõi.

Suốt thời gian qua, Trung Quốc đã có nhiều hành động gây hấn trên biển Đông, đặc biệt là việc cải tạo trái phép các bãi đá ngầm thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Hồi tháng 5.2014, Chính phủ Philippines đã công bố những bức ảnh cho thấy các hành động cải tạo phi pháp của Trung Quốc trên bãi đá Gạc Ma thuộc chủ quyền Việt Nam.