Chiều 23/12, tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I phối hợp khai mạc triển lãm “Một thời bút nghiên” nhân dịp kỷ niệm 100 năm nền giáo dục và khoa cử Nho học ở Việt Nam chấm dứt.
Triển lãm đã trưng bày hơn 100 hiện vật và phiên bản hiện vật nhằm tái hiện lại một phần của bức tranh nền giáo dục và khoa cử thời Nguyễn giới thiệu về hệ thống khoa cử triều Nguyễn, những danh nhân khoa bảng của quốc gia thời kỳ này được lưu giữ trong Châu bản, các nguồn tư liệu hán Nôm và hiện vật của gia đình các vị Tiến sĩ Nho học thời Nguyễn …
Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục và đào tạo nhân tài phục vụ chế độ, sau khi bình định giang sơn, thống nhất đất nước, hoàng đế Gia Long đã xuống chiếu tổ chức và định lệ kỳ thi Hương đầu tiên của triều Nguyễn (1807). Về sau, khi khoa cử bắt đầu đi vào lề lối, triều đình đã tổ chức kỳ thi thi Hội, thi Đình và các vị vua triều Nguyễn đều chủ trương đề cao Nho học, có chính sách trọng thị đối với người tài đức.
Những nẵm Cuối thế kỷ XIX - đầụ thế kỷ XX, nền giáo dục Nhó .học Việt Nam suy yếu bởi sự thay thế tùng bước đi đến chiếm lĩnh của nền giáo dục Tây học. Từ năm 1906, thực dân Pháp bắt đầu tiến hành.,cải: cách nền-giảo dục, khoa cử trên tóàn cõi Đông Đương. Ở Kinh đô Huế, khoa thi Hương cuối cúng năm 1918; năm 1919 là khoa thi Hội và saú đó hoàng đế Khải Định ban Dụ tuyên bố về việc áp dụng luật Giáo dục mới vào ngày 14/7/1919, chính thức đặt dấu chấm hết cho. khoa cử Nho học để chuyển sang hệ thống giáo dục kiểu mới - giáo dục nhấn mạnh tri thức thực hành thông dụng.
Giáo dục Nho học thời Nguyễn phát triển qua nhiều giai đoạn thịnh suy khác nhau nhưng đã gánh vác được sứ mệnh mà lịch sử đã giao phó; đồng thời từng bước tạo ra một tầng lớp sĩ phu có khí tiết, đức độ, có uy tín trong nhân dân.
Triển lãm là nguồn tư liệu quý cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý giáo dục trong việc tìm hiểu sâu hơn về lịch sử giáo dục Việt Nam; từ đó có những hoạch định, chính sách... phù hợp để xây dựng một nền giáo dục tiên tiến nhưng vẫn giữ được những giá trị cốt lõi mà giáo dục Nho học đã mang lại trong lịch sử.
Triển lãm trưng bày đến ngày 23/3/2020 tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế (số 3 Lê Trực, thành phố Huế).
Một số hình ảnh tại triển lãm:
Một bộ sách chữ Hán của ông Phan Hữu Thuyên, thầy dạy chữ Nho ở làng Phò An - Phú Dương - Phú Vang (Niên đại cuối TK XIX - đầu TK XX) |
Chặn giấy bằng đá |
Sách Cổ văn bình chú |
Bản tấu của Bộ Lễ về việc ban yến sau kì thi Chế khoa năm Tự Đức 4 (1851) |
Hộp gỗ và ống đựng Sác phong được sơn thếp |
Hộp mực và bút bằng bạc |
Tấu bài của các quan ở Nội các |
Bảng Lục chỉ (chứng nhận) của Bộ Học về việc Tú Tài Hồ Quang Liệu được khen thưởng từ cấp bậc Hàn Lâm Viện, chiếu hàm Tòng cửu phẩm |
Phương Anh