Những đóng góp lớn lao của nhà cách mạng Phan Đăng Lưu trong sự nghiệp giải phóng dân tộc hẳn ai cũng biết, nhưng những đóng góp của ông trong sự nghiệp văn học nước nhà, không phải ai cũng rõ. Nhà cách mạng tên tuổi hết lòng vì sự nghiệp chung ấy, ít ai ngờ lại chính là người khơi nguồn sưu tập cho một dòng thi ca “yêu nước và cách mạng”. Bài viết “Phan Đăng Lưu với sách “Thi văn các nhà chí sĩ Việt Nam” trong số này, sẽ soi mở nhiều đóng góp của Phan Đăng Lưu. Những quan điểm trên nhiều lĩnh vực liên quan đến văn hóa - con người của ông, rất cần được thế hệ sau nghiên cứu, vận dụng vào sự nghiệp văn hóa văn nghệ hiện nay.

Tháng ba, các truyện ngắn trong số này liên quan đến không gian rất riêng gắn bó với những người đàn bà, như là không gian của truyện ngụ ngôn thời hiện đại, ý nghĩa khái quát rộng phía sau sự cô đặc của không gian nghệ thuật, khiến người đọc có cơ hội bùng nổ những chiêm ngẫm về bài học lớn lao hơn rất nhiều những câu chuyện đã kể: Con người sẽ chết nếu để thói ích kỷ mưu đồ tư lợi dẫn đến hủy hoại môi trường mình đang sống, sự ấu trĩ khiến mọi thứ trở nên mê muội cũng góp phần tàn phá môi trường sống con người không kém; không khác cách nói: đào hố tự sát ngay dưới chân mình. Hai truyện “Người đàn bà không sinh ra ở làng Ngát”, “Giếng cát” là hai truyện đáng đọc mà Sông Hương muốn giới thiệu.

Cách đây cũng chừng 70 năm, Aimé Césaire đã nói: “Nhà thơ là một kẻ rất già nua và rất mới mẻ, rất phức tạp và rất giản dị, ở quãng biên thùy đã từng qua lại, giữa mộng và thực, sáng và tối, ẩn và hiện; trong cơn đảo lộn bất thần ở nội tâm, y tìm kiếm và nhận được một thứ ám hiệu, tiếng mật ước để hiểu ngầm mà giao ứng, và đi tới mãnh liệt”. Lời đó cũng ứng lạ lùng với trường hợp nhà thơ Bích Khê lúc đó vừa mới qua đời, mà chúng ta đang kỷ niệm 70 năm ngày mất của thi sĩ (1946 - 2016). Sinh thời Hàn Mặc Tử đã nhận xét rất tinh tế: “Thi sĩ Bích Khê là người có đôi mắt rất mơ, rất mộng, rất ảo, nhìn vào sự thực thì sự thực sẽ thành chiêm bao, nhìn vào chiêm bao lại thấy xô sang địa hạt huyền diệu”.  Bài viết “Bích Khê trong trường thơ Loạn” trong số này sẽ giúp chúng ta nhìn lại thơ Bích Khê và thơ mới của một thời.

Nhiều sáng tác mới và nghiên cứu khác trong số nàycũng hết sức thú vị, ví như “Thơ tâm thần phân lập của Bùi Giáng”.

Bắt đầu tháng ba dương lịch cũng chỉ vừa cuối tháng Giêng ta, khởi động cuộc lữ hành của một năm mới, xin kính chúc quý bạn đọc một hành trình mới đầy yêu thương và sáng tạo.

Dưới đây là mục lục Sông Hương số Số 325/03/2016:

VĂN:

- NGƯỜI ĐÀN BÀ KHÔNG SINH RA Ở LÀNG NGÁT - Lam Phương

-  GIẾNG CÁT - Nguyễn Hiệp

- NHỮNG NGÀY NGẬM NGẢI TÌM TRẦM - Phùng Sơn

THƠ:

THẠCH QUỲ - PHAN LỆ DUNG - ĐOÀN TRỌNG HẢI - NGUYỄN THÁNH NGà HUỲNH MINH TÂM - NGUYỄN NHà TIÊN - HOÀNG VŨ THUẬT - PHẠM KHANG

VÕ NGỘT - HUỲNH VĂN DUNG- TẦN HOÀI DẠ VŨ - TRẦN QUỐC TOÀN - THẠCH THẢO

NHẠC:

-  VÔ THĂM XỨ HUẾ - Nhạc & Lời: Vũ Văn Viết

-  NÉT XUÂN... - Nhạc: Võ Phương Anh Lợi & Lời Thơ: Hoàng Xuân Thảo - Bìa 4

CỬA SỔ NHÌN RA VĂN HỌC THẾ GIỚI ĐƯƠNG ĐẠI:

- Chùm thơ JAN SKACEL - Lương Duyên Tâm dịch

TÁC GIẢ - TÁC PHẨM & DƯ LUẬN:

- PHAN ĐĂNG LƯU VỚI SÁCHTHI VĂN CÁC NHÀ CHÍ SĨ VIỆT NAM - Phan Đăng Nhật

- BÍCH KHÊ TRONG TRƯỜNG THƠ LOẠN - Phạm Phú Phong

- LỤC BÁT TÂM LINH NGUYÊN QUÂN - Hồ Thế Hà

- TỪ LỜI KỂ ĐẾN TƯỢNG QUẺ: MỘT HÀNH TRÌNH KHÁC CỦA THƠ NHẬT CHIÊU - La Mai Thi Gia

HUẾ - DÒNG CHẢY VĂN HÓA:

- DI SẢN VỀ DÒNG HỌ NGUYỄN CƯ TRINH Ở THỪA THIÊN HUẾ - Trần Nguyễn Khánh Phong

NGHIÊN CỨU & BÌNH LUẬN:

- 200 TÁC GIẢ, 8 THẾ HỆ: PHÊ BÌNH THƠ VIỆT HẬU ĐỔI MỚI - Đỗ Quyên

- THƠ TÂM THẦN PHÂN LẬP CỦA BÙI GIÁNG - Thu An

- Bìa 1:  “VƯỜN TÔI” - Tranh của LÊ THÁNH THƯ

- Phụ bản: NGHỆ THUẬT CỦA MARCEL DUCHAMP - Tuệ Ngọc

- Những khoảnh khắc đẹp:  “TINH KHIẾT” - Ảnh của NGUYỄN HỮU THÔNG

- Minh họa:  ĐẶNG MẬU TỰU, NHÍM

BAN BIÊN TẬP

Trường Giang (tổng hợp)