Hàng năm, khi mùa màng vừa thu hoạch xong, con cháu làng Đụt, xã Hồng Trung, huyện A Lưới lại nô nức chuẩn bị cả vật chất lẫn tinh thần để tổ chức lễ hội.

Đây là lễ hội A-Da “Kâr loh ku mo”, là một trong những lễ  hội lớn và quan trọng nhất trong năm của người Pa Kô. Sau 1 tháng chuẩn bị, nhằm vào ngày mồng 6 tháng 11 Âm lịch, người Pa Kô gọi “Ki xay Ka Lang  loh” là ngày, tháng tròn trịa, đẹp nhất mà tổ tiên người Pa Kô chọn lựa để tổ chức lễ hội A-Da. Trong lễ hội lần này, bà con làng Đụt đã tổ chức đúng theo phong tục tập quán cổ xưa của làng. 

Về phần Lễ, mỗi gia đình trong làng chuẩn bị cho mình ba mâm cúng đó là: Mâm dành cho giàng Xứ (núi), Mâm dành cho giàng Tro, a ưm (lúa, ngô), Mâm dành cho Âr vai Ku muụi (hương hồn người đã khuất). Trong mâm cúng thể hiện điều kiện của mỗi gia đình, đối với gia đình khá giả thì chọn vật cúng giá trị lớn như: Con dê dành cho giàng Xứ (Núi), con heo dành cho giàng Tro, A ưm (Lúa, ngô), con gà dành cho Âr vai ku muụi (hương hồn người đã khuất).

Đối với gia đình khó khăn, ngoài các món ăn truyền thống khác thì chỉ cúng heo và gà. Trong lễ hội A-Da, khách được mời chủ yếu là con cháu trong làng. Vì vậy, ngoài mâm cúng dành cho các vị giàng, mỗi gia đình chuẩn bị các mâm cúng cho con cháu được mời. Tập tục này gọi là Târ lêh (Lễ báo cáo cho giàng chủ nhà và tổ tiên về việc con cháu vào làng dự hội).
Về phần Hội, đây là phần tổ chức vui chơi hát hò, nhảy múa giao lưu cùng các vị khách được mời chung vui cùng con cháu trong làng. Các món ăn truyền thống đặc biệt từ các mâm cúng cũng được dọn ra tiếp đãi khách quý thưởng thức.

Sau một năm lam lũ, vất vả thu hoạch mùa màng. Được bội thu hay mất mùa thì làng vẫn tổ chức lễ hội A-Da, bởi đây là truyền thống tốt đẹp, là di sản quý giá mà cha ông để lại. Lễ hội A-Da nhằm để tạ ơn các vị giàng Xứ, giàng Tro, a ưm đã nuôi dưỡng lớp lớp con cháu trưởng thành. Lễ hội A-Da mời gọi hương hồn người đã khuất trở về với bản làng để chung vui và thưởng thức những món ăn truyền thống đậm đà nghĩa tình giữa người ở trên dương gian và người ở chốn âm cung, nơi xa xôi cách biệt. Lễ hội A-Da như sợi dây đỏ để kết nối thâm tình bạn bè, gia đình, làng xóm thêm gắn bó bên nhau.

Làng Đụt xã Hồng Trung là một trong những làng tiêu biểu trong việc giữ gìn phát huy giá trị bản sắc văn  hóa dân tộc, đặc biệt là lễ  hội A-Da hàng năm luôn được trân trọng duy trì, góp phần trong việc “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc” theo Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII của Đảng. Đây là tấm gương cho các làng khác noi theo trong việc duy trì lễ hội A-Da, bảo tồn nét đẹp truyền thống dân tộc trên địa bàn huyện A Lưới.

Theo Hoài Văng (UBND huyện A Lưới)