Ám ảnh cơn khát

Cứ vào đúng cữ này, từ Biển Đông, qua cửa Thuận ròng rã mấy tháng hè mặn cứ thế trào ngược. Để giải tỏa cơn khát, sáng sáng hàng chục chiếc thuyền máy đã xuất hiện ở vùng ngã ba Tuần, không phải để khai thác cát sạn như mọi khi mà tranh thủ " cõng” nước về bán. Nơi tập kết là chợ Đông Ba và các bến men theo con sông đào này, để từ đây từng phuy, từng phuy nước ngọt theo xe ba gác len lách vào phố phường, với tiếng rao: Nước ngọt đây, nước ngọt đây!

Trong những ngày mặn xâm nhập, tôi đã từng chứng kiến cảnh kéo dài cơn "hấp hối” của  nhà máy nước Vạn Niên. Do mặn đã vượt nhà máy này đến cả nửa cây số, trong cơn khốn khó, Giám đốc HueWaco Trương  Công Nam cùng cộng sự đã nghĩ ra cách thu nước ngọt tầng mặt mỏng vào mỗi sáng để cung cấp cho cư dân thành phố. Khi giải pháp tình thế này không đủ để giải tỏa cơn khát, HueWaco đành huy động cả chục xe ra tận nhà máy Tứ Hạ chở nước về cấp miễn phí cho dân. Và đến bây giờ hình ảnh nhà nhà xếp hàng như thời bao cấp để tranh thủ lấy vài thùng nước ngọt về dùng vẫn còn ám ảnh trong nhiều người.

Thế mà gần mươi năm rồi, Huế không còn quay quắt với cảnh thiếu nước ngọt khi hè về và mấy mùa rồi khi đông đến vùng Thành Nội không còn điêu đứng với trình trạng lũ ngâm lâu  như xưa.

Trị thủy dòng sông Hương

Giải pháp căn cơ ngăn mặn, giảm lũ cho Huế trên thực tế đã được đề xuất khá lâu, nhưng quyết liệt nhất là sau khi Huế trải qua cơn lũ lịch sử 1999. Đặc biệt được sự đồng tình, ủng hộ của Đảng và Chính phủ, lần lượt 2 công trình mang tầm vóc chiến lược, đó là đập Thảo Long và hồ chứa nước Tả Trạch đã được Bộ NN&PTNT triển nông thôn triển khai mà đối tượng chính là trị thủy dòng sông Hương.

Ròng rã gần 6 năm trời (2001-2007), công trình ngăn mặn giữ ngọt lớn nhất Đông Nam Á mang tên Thảo Long nằm ở hạ lưu sông Hương đã hoàn thành. Đập này rộng  472,5m, gồm 15 khoang thoát nước, trong mỗi khoang được lắp cửa van clape, đóng mở bằng cylindre thủy lực. Và kể từ đó (2007) nó đã chế ngự được nạn nước mặn xâm nhập lên  sông Hương. Còn hồ chứa nước Tả Trạch khởi công có muộn hơn (cuối năm 2005) nhưng sau hơn 9 năm xây dựng, đến nay với sức chứa 650 triệu m3 nước, công trình này đã phát huy tác dụng, ngoài giảm lũ vào mùa mưa, hè về còn bổ sung nguồn nước ngọt, giúp sông Hương đẩy mặn.

Ngoài hai công trình trên, không thể không nhắc đến yếu tố may mắn khi Thừa Thiên - Huế được thừa hưởng giá trị của cảnh quan thiên nhiên, nhất là "dải xanh duy nhất của Đông Dương” còn sót lại khi rừng nguyên sinh còn được giữ tương đối nguyên vẹn từ vùng A Roàng của A Lưới cho đến tận Bạch Mã của Phú Lộc. Thêm vào đó là hơn mươi năm nay, nhờ gò đồi đã được phủ xanh bằng rừng cảnh quan và  rừng  kinh tế (góp phần nâng tỷ lệ che phủ lên gần  54%- PV) nên môi trường sinh thái đã được cải thiện đáng kể, đó chính là nền tảng  giúp HueWaco vừa mở rộng mạng lưới cấp nước (đã có trên 73% dân số được dùng nước máy - PV), vừa đầu tư nâng cao chất lượng nguồn nước bằng các tín hiệu vui: Năm 2009, HueWaco công bố cấp nước an toàn trên phạm vi toàn tỉnh Thừa Thiên - Huế và năm 2014: không chỉ an toàn mà ngon- Đẳng cấp của những quốc gia tiên tiến.

Ông Trương Công Nam tâm sự, năm 1992, trong một lần đến Paris, ông ngỡ ngàng khi biết ở đó đã có nguồn nước máy uống được tại vòi. "Ôm ấp hoài bão, sau gần 20 năm bền bỉ phấn đấu, đến nay không chỉ Huế mà ở những nơi có nguồn nước do HueWaco cung cấp đều có thể uống được tại vòi, không cần đun sôi”, ông Nam khẳng định.

Theo PGS.TS Nguyễn Dung, Giám đốc Sở Y tế, hàng năm ngành  y tế Thừa Thiên - Huế đều lấy mẫu ở cuối nguồn nước máy để xét nghiệm. Tất cả đều đạt và vượt yêu cầu của Bộ Y tế. Nguồn nước an toàn nên đã góp phần giảm bớt bệnh tật cho người dân Huế.

Đó là chỉ số hạnh phúc có thật khi nơi này đang vươn tới mục tiêu: Huế - Một quê hương của hạnh phúc.

Theo Đại Đoàn Kết