Mai một dần nhà cổ 

Chuyện bảo tồn phố cổ Bao Vinh đã được tỉnh Thừa Thiên - Huế tính đến nhiều năm nay, cũng không ít dự án bảo tồn nhà cổ ra đời, song đâu lại vào đấy. Nhà cổ thì ngày càng mục nát, mối mọt, trong lúc dự án thì vẫn nằm trên giấy. 

Nằm cạnh dòng sông Hương thơ mộng, phố cổ Bao Vinh có những kiến trúc nhà cổ độc đáo. Tuy nhiên, trải qua hơn 2 thế kỷ tồn tại, những ngôi nhà cổ bị mục nát dần theo thời gian. Từ năm 1991, UBND tỉnh đã khảo sát và quy hoạch khu phố cổ Bao Vinh. Vào thời điểm đó, ở đây còn tồn tại 39 ngôi nhà cổ.

Theo dự định ban đầu, những ngôi nhà cổ này sẽ được bảo tồn nhằm phát huy giá trị của kiến trúc nhà cổ truyền thống ở Huế, cũng như đưa vào khai thác du lịch. Tuy nhiên, khi dự án chưa kịp triển khai thì năm 1996 có 11 ngôi nhà cổ bị biến mất và thay vào đó là những ngôi nhà xây mới. Năm 2003, những ngôi nhà cổ này tiếp tục bị "bốc hơi”, chỉ còn lại 17 căn.

Đến nay, toàn bộ khu phố cổ Bao Vinh chỉ còn vỏn vẹn 15 ngôi nhà cổ. Vì sao những ngôi nhà cổ cứ mất dần? Theo ông Nguyễn Văn Bổn, Chủ tịch UBND xã Hương Vinh, những ngôi nhà cổ ở Bao Vinh đã tồn tại hàng trăm năm, nay đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Hơn nữa thiên tai, bão lụt đe dọa thường xuyên nên nhiều hộ đã cơi nới hoặc dỡ bỏ để xây nhà mới. Điều đáng nói khi thực hiện dự án bảo tồn nhà cổ, thành phố Huế đã đưa 4 ngôi nhà còn nguyên vẹn vào danh sách bảo tồn, gồm: nhà ông Đỗ Kỳ Hoàng (số nhà 970), Lê Quang Chất (105), Phạm Gia Đắc (77), Nguyễn Thị Thể (99). Mỗi ngôi nhà được hứa tài trợ 100 triệu đồng bằng nguồn kinh phí hỗ trợ của Hội đồng vùng Nord Pas Calais (Pháp). Tuy nhiên, theo những hộ trên, từ khi được đưa vào danh sách đến nay vẫn chưa thấy một ai nói gì về chuyện sửa sang nhà, hay cấp vốn để người dân sửa chữa.

Ông Lê Quang Chất, chủ nhân của ngôi nhà cổ trên 100 năm tuổi cho biết: "Trước đây, đã có người đến đặt vấn đề đổi toàn bộ khung gỗ ngôi nhà cổ này bằng gỗ mới, họ sẽ trả thêm cho tui 12 cây vàng nhưng tui đã từ chối”. Ngặt một nỗi, do tồn tại quá lâu, ngôi nhà này đã bị thấm dột, mối mọt làm xuống cấp dần..., "chẳng lẽ để mãi như ri”.  Nhà của ông Phan Gia Đắc cũng chẳng khá hơn, mái nhà bị mục nát, tầng lầu bị hư hỏng nhiều nên ông Đắc không dám ở mà chỉ làm nơi thờ tự...

Một góc phố cổ Bao Vinh ngày nay.

Phố mới lấn phố cổ

Đến phố cổ Bao Vinh hôm nay, điều đầu tiên đập vào mắt mọi người là những ngôi nhà cao tầng xây mới "chèn ép” những ngôi nhà cổ vốn đã xuống cấp trông rất thảm hại.

Chuyện bảo tồn phố cổ Bao Vinh đã được tỉnh Thừa Thiên - Huế tính đến nhiều năm nay, cũng không ít dự án bảo tồn nhà cổ ra đời, xong đâu lại vào đấy. Nhà cổ thì ngày càng mục nát, mối mọt, trong lúc dự án thì vẫn nằm trên giấy. Việc bảo tồn phố cổ Bao Vinh cũng được đưa vào nghị quyết của UBND huyện Hương Trà và nghị quyết xã Hương Vinh, quy định người dân không được bán nhà cổ, muốn sửa chữa thì phải có phương án cụ thể và phải báo với chính quyền địa phương.

Trong lúc đó người dân sống trong những ngôi nhà cổ luôn thấp thỏm lo âu vì nhà có thể bị sụp đổ bất cứ lúc nào. Theo người dân, để trùng tu sơ sơ một ngôi nhà cổ cỡ 3 gian 5 chái, phải mất từ 100-200 triệu đồng. Nếu chủ nhân tự bỏ tiền ra sửa chữa thì không đủ sức còn trông vào dự án thì cứ... đợi dài dài.

Phố cổ Bao Vinh nằm sát bên sông Hương.

Chờ đợi mệt mỏi như vậy nên không ít gia đình đã tự nâng cấp theo lối hiện đại, nhiều hộ còn bán nhà cổ để xây nhà mới kiên cố hơn. Trước thực trạng đó, liệu có giữ được phố cổ Bao Vinh? Ông Nguyễn Văn Toàn, Bí thư Đảng ủy xã Hương Vinh nói: "Muốn giữ được phố cổ Bao Vinh phải có sự đầu tư thích đáng cho các ngôi nhà cổ, để họ cùng với nhà nước giữ gìn, chứ nếu kéo dài thêm thời gian thì khó giữ được nguyên vẹn.”

Trong lúc nhiều nơi đang tìm kiếm và phục hồi những giá trị cổ xưa, nhằm lưu giữ và bảo tồn nó thì  thật tiếc, phố cổ Bao Vinh, một khu phố cổ mang đậm nét văn hóa, lịch sử.... lại đang tàn lụi theo thời gian.

Theo daidoanket.vn