Đây là cuốn sách chân dung học thuật thứ hai của Đỗ Lai Thúy. Trước đó, vào năm 2002, nhà phê bình văn học từng cho ra mắt cuốn Chân trời có người bay. Nếu Chân trời có người bay triển khai các vấn đề theo chiều xã hội, thì Vẫy vào vô tận lại phác họa các chân dung theo chiều siêu thức (tư duy về tư duy), tâm linh.

Tiêu đề của sách được lấy từ tứ thơ trong bài Vọng Hải Đài của tác giả Phạm Hầu: "Giơ tay ta vẫy ngoài vô tận/ Chẳng biết xa lòng có những ai". Tác giả Đỗ Lai Thúy ngụ ý mỗi chân dung trí thức được ông xem như một cái vẫy tay vào vô tận.

Đỗ Lai Thúy viết về chân dung 17 trí thức Việt Nam trong cuốn sách. Mỗi một nhân vật là một mảnh ghép của bức tranh tư duy dân tộc, ở đó mỗi trí thức đều hiện lên với cái tâm, cái tài cùng những cá tính phong cách riêng.

Nhân vật đầu tiên xuất hiện trong sách là Nguyễn Trường Tộ. Bên cạnh xây dựng chân dung nhà văn hóa tiêu biểu với những nghịch lý canh tân, tác giả còn chỉ ra bi kịch của Nguyễn Trường Tộ. Khi dựng chân dung Phạm Quỳnh, Đỗ Lai Thúy vẽ lại một "ngọn gió Nam" đã đặt nền móng cho cuộc đối thoại Đông Tây. 

Không tự bó hẹp phạm vi trong một không gian, Đỗ Lai Thúy còn đưa vào sách chân dung những trí thức miền Nam. Trong Vẫy vào vô tận, tác giả chỉ ra tính chất đối thoại, trao đổi trong các tác phẩm của Nguyễn Văn Trung. Ông cũng cho thấy nhà trí thức này luôn đưa ra nhiều chân lý, chứ không chỉ có một chân lý tuyệt đối. 

Bìa sách Vẫy vào vô tận.

Nhà phê bình Đỗ Lai Thúy dành những trang viết tình cảm cho nhà phê bình thơ Đặng Tiến: "Không phải nhà thơ nào cũng có vũ trụ thơ riêng của mình và cũng không phải nhà phê bình nào cũng có khả năng phát hiện ra vũ trụ ấy. Sự gặp gỡ của một nhà thơ đạt tới thi giới và một nhà phê bình trình hiện được thi giới đó tôi gọi là hạnh ngộ".

Tuy là sách chân dung, nhưng Vẫy vào vô tận mang tính học thuật cao. Mỗi chân dung nhân vật mang tới một tiểu sử nhân vật cùng những tư tưởng học thuật, tầm vóc tư duy của nhà trí thức đó. Bên cạnh các trang viết, sách còn có phần trích dẫn, liệt ra các công trình nghiên cứu của nhân vật để độc giả có thể tìm kiếm những tư liệu liên quan.

Phó giáo sư Đỗ Lai Thúy là tác giả của nhiều cuốn sách phê bình văn học như Mắt thơ, Hồ Xuân Hương hoài niệm phồn thực, Sự đỏng đảnh của phương pháp, Bút pháp của ham muốn, Phân tâm học và văn hóa nghệ thuật, Phê bình văn học, con vật lưỡng thể ấy...

Theo Lam Thu - vnexpress