Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Ngọc Thiện và thạc sĩ Cao Kim Lan đã biên soạn sưu tầm bộ sách này. Giáo sư Hà Minh Đức - Viện trưởng Viện Văn học đã có lời giới thiệu 12 (mười hai) trang với đầu đề: “Những cuộc tranh luận tư tưởng và nghệ thuật một thời qua (1900 - 1945); đây là bản thẩm định nội dung khoa học cuốn sách này, nhưng nó là một văn bản có giá trị khoa học độc lập.

Kết cấu của bộ sách này gồm sáu cuộc tranh luận Văn nghệ thế kỷ XX (20) về Quốc học, Truyện Kiều, duy tâm hay duy vật, thơ mới thơ cũ, nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh và dâm hay không dâm trong các tác phẩm Vũ Trọng Phụng.

Bộ sách này, mở đầu bằng lời nhóm làm sách, tiếp là lời “giới thiệu của giáo sư Hà Minh Đức, tiếp đấy là “khảo luận” của Nguyễn Ngọc Thiện, sau tiếp là “Lời dẫn về trình bày và sử dụng sách của Nguyễn Ngọc Thiện và Cao Kim Lan.

Phần quan trọng của bộ sách là trình bày từng cuộc tranh luận: Mở đầu đều có tiểu dẫn của Nguyễn Ngọc Thiện - Cao Kim Lan; tiếp là thư mục và các bài tham gia tranh luận và sau đó là văn tuyển của từng cuộc tranh luận, và khoá lại từng cuộc tranh luận, là phần: thư mục nghiên cứu (chọn lọc), ví dụ cuộc tranh luận về Quốc học có 20 bài, về truyện Kiều có 32 bài, về duy tâm duy vật có 17 bài, về thơ mới/ thơ cũ có 32 bài, về nghệ thuật vị nghệ thuật hay vị nhân sinh có 56 bài. Đó thực sự là một hệ thống tư liệu quí giá rất dễ tra cứu cho nhiều loại độc giả khác nhau.

Điều đáng lưu ý là lời cuối sách (tập 2 (hai), Phó giáo sư tiến sĩ Nguyễn Ngọc Thiện thay mặt nhóm làm sách: “Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục công việc của các tập tiếp theo: giới thiệu các cuộc tranh luận văn nghệ lớn ở nước ta từ sau Cách mạng tháng 8 - 1945 đến hết thế kỷ 20 và biên soạn Tiểu dẫn về các tác giả chủ yếu đã tham gia những cuộc tranh luận được giới thiệu trong các tập của bộ sách lớn này. Chúng tôi vẫn rất cần sự giúp đỡ chí tình và sự cộng tác chặt chẽ của các bạn, của các nhà nghiên cứu, nhà văn đồng nghiệp”.

Theo tôi đây là bộ sách quí về 6 (sáu) cuộc tranh luận Văn nghệ từ đầu thế kỷ 20 đến trước năm 1945. Nó là công cụ hữu hiệu cho các nhà nghiên cứu văn nghệ và bạn đọc ở các thang bậc văn hoá trong và ngoài nước.

Rất trân trọng giới thiệu với các bạn đọc.

N.V.H
(179-180/01&02-04)