Có thể sẽ có máy bay trinh sát của đối phương lượn lờ dậm doạ rồi biến mất một cách khả nghi. Có thể bom sẽ nổ liên hồi trước khi nghe thấy tiếng pháo đài bay B.52, hoặc cũng có thể chỉ tiếng pháo từ chi khu dọn đường cho một trơi máy bay trực thăng để rồi trên cánh đồng sẽ lố nhố những đội lính đi càn. Một bên lò dò tiến vào, một bên căng mắt giáp trận, thế là thêm một ngày hủy diệt nhau, một tình huống chiến tranh vừa cổ điển vừa dị thường, lặp đi lặp lại.

Sáng sớm hôm ấy không có máy bay trinh sát, không có bom bừa cũng không có máy bay trực thăng đổ quân. Nghe thấy tiếng không gian giãn ra thư thái. Nghe thấy tiếng cỏ reo trên cánh đồng để hoang, nghe thấy tiếng những con cá sống sót đớp mồi trong mương liếp, nghe thấy tiếng con sông thong thả rì rầm. Từ đầu bờ cây trâm bầu hậu vườn, chàng trung đội trưởng dõng dạc giải tán lệnh trực chiến. Những người lính trẻ lẳng lang rời khỏi mép công sự thả lõng tâm tư tận hưởng một ngày chắc chắn không có chạm súng. Có người đi sục trái chín sót lại trong những mảnh vườn không dân. Có tiếng rủ nhau đi tát mương bắt cá cho bữa ăn trưa. Có người khe khẽ hát để ăn mừng một ngày không có tàn sát.

Trung đội trưởng cầm theo trái pháo dù đi vào giữa vườn cây. Một chàng trai U Minh cao lớn điển hình, những chàng tân binh nói anh có cái uy của người ít nói. Nhưng anh đang háo hức không yên với trái pháo chống tăng trong tay, thứ vũ khí mới được phân phát từ những chiếc tàu không số đi bằng đường biển vào. Người ta ca ngợi rằng khi hết đạn B.40 thì không cần làm Cù Chính Lan anh hùng, người lính có thể dùng nó để “tiếp chuyện” với lũ thiết giáp như ném một quả lựu đạn. Anh nhập tâm ngay những lời ngợi ca truyền miệng ấy và thấy quả pháo gọn ghẽ tuyệt vời với ba thớt thuốc trong màu xanh thép có han một cái tay cầm cho người sử dụng. Ai đã phát minh ra loại vũ khí cừ khôi này để giáp lá cà với lũ thiết giáp nghênh ngang luôn làm tường thành cho lũ bộ binh phía sau? Anh sinh ra trong chiến tranh, anh hít thở bằng chiến tranh và anh vồ vập những thứ phụng sự chiến tranh. Anh yêu quý chúng vì chúng giúp anh và đồng đội chiến thắng kẻ thù, anh thường xuyên nghe thấy mùi hộp mới cứng của chúng. Chúng không có tim có óc nhưng chúng cần cho bọn anh lúc này, cần hơn tất cả.   

Anh ngồi xuống mép chõng tre trong căn chòi vốn là nhà của dân để họ tá túc mỗi khi từ chỗ tản cư lướt về mót cây mót củi mang đi. Sự trang trọng nín thở. Anh ngắm nghía nhiều lần món khí tài có tên truyền miệng là pháo dù. Nó quá xứng đáng để tò mò và ngưỡng mộ. Không ai muốn nhìn thấy bên trong một quả lựu đạn vì nhắm mắt cũng có thể hình dung trong đó có những gì. Nhưng đây là trái pháo dù có hẳn ba thớt thuốc với một cái chốt giật đơn giản. Sẽ là ba kíp nổ ba ngăn lần lượt hay tất cả là một tiếng nổ choáng váng với tầm sát thương rộng? Anh nghe thấy dòng máu dồi dào sinh lực không yên trong người. Hồi chưa đăng lính, mỗi khi hì hục kéo xuồng qua mặt đập ngăn mặn ở xã nhà, anh thường nghĩ, nếu không bận chiến trận, nhất định anh sẽ làm hai đường ray để dân tình qua lại đỡ khổ. Và nếu là lính công binh xưởng nhất định anh se làm ra nhiều thứ vũ khí kỳ lạ hơn từ nguồn thuốc nổ tận thu. Anh muốn và anh muốn, nhưng chỗ đứng của anh là đây, mỗi ngày, với những người lính lúc nào cũng nhìn vào anh cùng những thứ vũ khí với những quy tắc giản đơn nhưng lại ẩn chứa sức mạnh của bí mật.

Hai chàng tân binh đang đi ra phía bờ sông sau khi đã giao cho anh nuôi số cá trong mương vừa kiếm được. Người trung đội trưởng nhìn nhanh, anh đang tập trung vào chiếc vòng giật trên nắp trái pháo chống tăng. Anh nghe tiếng họ ngồi xuống bên anh, nghe thấy cả tiếng thở phập phồng trai trẻ. Một người quê ở Cái Nước, người kia quê ở Đầm Dơi, cùng dân Cà Mau cả, Cà Mau là nguồn của quân chủ lực, thật de chịu khi nhận về những người đồng hương ăn to nói lớn và cũng phải thú thực rằng anh đã đau khổ nhiều hơn khi phải đưa vào nghĩa trang những đồng hương ấy sau mỗi trận đánh. Anh nghe thấy giữa anh và hai người lính mới toe đang ngồi vòng quanh anh đây sự liên kết kỳ diệu như ruộng đồng, như lúa khoai, như ruột thịt. Chiến tranh hay cướp đi những người ưu tú nhưng nó thường chừa lại cho người sống sót khả năng trưởng thành vượt bậc. Anh biết anh là tâm điểm của trung đội, anh là một tấm gương và nhất cử nhất động gì của anh cũng khiến hai chàng tân binh này hứng thú.

Một tiếng nổ. Giữa trời quang mây tạnh đã vang lên một tiếng nổ kinh hoàng. Những tiếng nổ từ người mình gây ra bao giờ cũng mồ côi, đanh và gọn như vậy. Nó báo hiệu những tổn thất thê thảm. Những chàng trai khát khao khám phá đã tan tành. Không có những cái chết giống hệt nhau nhưng luôn có những cái chết từ bat cẩn hay ngờ nghệch. Không sao lý giải được một người dạn dày như chàng trung đội trưởng mà lại khinh suất như thế. Ba mạng người, ba tờ báo tử, ba vong hồn ngơ ngác không biết mình có được gọi là liệt sĩ hay không?

Một tiếng nổ có sức cảnh báo nhưng không là cuối cùng thuộc dạng này trong chiến tranh. Bởi luôn có những chàng trai từ nhỏ đã say mê bẻ đôi món đồ chơi mình có trong tay để xem trong ấy là gì. Và, khi buộc phải tồn tại từng ngày một với súng đạn thì việc rọc rạch tò mò với chúng đôi khi lại là sự thư giãn hồn nhiên mà họ luôn thấy thiếu.

D.N
(250/12-09)