Tôi có hỏi nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, một người giỏi tiếng Anh và có theo dõi thơ tân hình thức ở Tây-Mỹ, thì anh bảo rằng, sự ngắt đôi từ rồi cắt xuống dòng ở tiếng Anh là do đặc điểm ngôn ngữ và ngữ âm rất đặc biệt của họ; còn ngôn ngữ của ta khi ngắt các hợp từ ra và cắt xuống dòng thì có khi gây cười như thơ... Bút Tre. Sự ngây ngô đó đã khiến cho người đọc bị phản cảm và thậm chí buồn phiền khó chịu.

Tuy nhiên, các loại thơ hình thức lạ vẫn xuất hiện trên thi đàn vài thế kỷ nay. Nhà thơ lớn của Pháp Apolinaire đã kéo dọc các chữ cái trong bài thơ Il Pleut như những sợi mưa mềm mại cho nội dung mưa rơi. Nhà văn nổi riếng Heminway thì viết bài Thơ trắng bằng những con số và các dấu nối như một bài toán. Morgan lại làm bài thơ Bài ca của con quái vật hồ Loch Ness bằng những nguyên âm. Nguyễn Hoàng Nam lại thấy Ngày vô cảm trên bàn cờ ngập tràn quân tốt. Ở ta gần đây, nhà thơ Dương Tường cho xuất bản tập thơ Đàn, không có chữ viết mà chỉ bằng những hình vẽ... Tất cả những điều ấy chứng tỏ sự trăn trở rất quái lạ cho Thơ.

Tôi nghĩ rằng, dù thích hay không thì loại thơ này đã và đang xuất hiện. Vậy xin giới thiệu cùng bạn đọc một số bài thơ hình thức lạ để tham khảo, để học tập hoặc để xa lánh nó. Có điều tôi tin rằng, chắc chắn bạn sẽ đọc (xem) nó theo cách riêng của mỗi người.


TV Ký

Bud                  weis                  er

Cách dùng:

* Đọc theo âm kêu của ễnh ương (Bợt   wais ờ). Tước đoạt
nghĩa của chữ, cả đen và bóng. Lập đi lập lại để nảy sinh hình và ý.


ERNEST HEMINGWAY
           
                        Thơ Trắng

                        “        30           “
                        7          !   11   :        14       ,        13       .
                                      3,          3,               ,
                    ,           15        ;                  22         !
                                                            Oak Park, 1916
                                                 Trapeze (10 Tháng Mười Một 1916)


EDWIN MORGAN

Bài Ca Của Con Quái Vật Hồ Loch Ness

Sss nnn whu ffff ll?
Hnw hu ffl hhnn wfl hfl?
Gdrobl bobl hob ngbl gbl gl g g g g glgl,
Drubl haflablhaflubhaj gabhaf lhafl fl fl-
gm gra wwww grf grawf awfgm graw gm,
Hovoplodok-doplodovok-plovodokot-doplopdopkosh?
Spl graw fok fok spl graf hatch gabrl gbrl fok spl fok!
Zgra kra gka fok!
Grof grawff gahf?
Gombl mbl bl-
blm plm,
blm plm,
blm plm,
bip,
                                Nguyễn Đăng Thường dịch

* Theo truyền tục hồ Loch Ness (Tô Cách Lan) là chỗ ẩn của một con khủng long, Edwin Morgan nói bài thơ trên là lời oán hờn của con quái vật cô đơn trước khi lặn xuống nước biệt tăm, vì lúc trồi lên nó không được gặp lại lũ bạn thời thanh xuân.


KENZO
                                               
Hoa Xinh
Hạ Hương

Tháng giêng
Tháng hai
Tháng bảy
Tháng bảy
Tháng bảy
Tháng bảy
Tháng bảy
Tháng bảy
Tháng bảy
                                Nguyễn Đăng Thường dịch


N.P                                                      

Mưa Đầu Mùa

bụm tay hứng
giọt
đầu mùa
giọt
theo từng kẽ
giọt
rơi xuống thềm
g
i
ọ
t
em
rơi xuống lụa mềm
đau ta từ buổi pháo rền nhà em


NGUYỄN HOÀNG NAM

Những Ngày Vô Cảm






APOLINAIRE

IL Pleut




Mưa đang rơi
Mưa rơi những âm thanh phụ nữ như nó đã chết trong ký ức.
Và mưa cả anh và em gặp gỡ kỳ diệu đời ta ôi những giọt nhỏ nhoi
Những đám mây đùn nhảy lồng lên cất tiếng hí vang cả vũ trụ các
đô thị thính cảm
Lắng nghe trong mưa có hối tiếc và khinh khi khóc những điệu
nhạc cũ xưa
Lắng nghe những ràng buộc đổ xuống giữ lại em ở trên kia và dưới này.

(184/06-04)