Là tác giả bốn cuốn sách viết về Việt
...Cố tránh xa những gì là quá đa cảm, thơ Blaga Dimitrova hướng tìm đến một nữ tính mới, một nữ tính của thế kỷ chúng ta. Nhân vật trữ tình trong thơ Blaga luôn ý thức được về sự tồn tại của bản thân, về sự phức tạp của thế giới ngày hôm nay, hiểu rõ những đau đớn cũng như những hạnh phúc khi chia sẻ số phận với nó. Chính ý thức về một nữ tính mới mẻ này đã khiến cho nhà thơ chịu không ít phiền phức khi cho in những sáng tác của mình. Trong nhiều năm, nữ thi sĩ đã phải trả giá cho lòng dũng cảm và sự trung thực của chính mình.
Mượn một so sánh của Hainơ, có thể nói: Thơ Blaga Dimitrova là sự rớm máu trong tâm hồn...
NGƯỜI DỊCH
Tuần lễ mù
Bắt đầu mùa cưới
người ta còn gọi là tuần lễ mù
Tôi còn mang cho tận cuối đời mình
cái vết chàm thay cho khâu nhẫn cưới
Bao vị hôn thê tự hào những chiếc khâu chứng lý
rồi vứt liệng đi thay chúng vội vàng
Vẫn những vật kim hoàn
biểu tượng sự trung thành đến chết
Tôi cố thử, nhiều lần, và vô ích
tháo ra, đổi thay, gửi những kẻ tráo trưng
Nhưng vết chàm kia, lời thề cưới của mình
vẫn bám chặt trên ngón tay nguyền rủa
Với bột tẩy tốt nhất, bao lần tôi cọ rửa
chà xát bao lần bằng cát bằng tro
Nhưng khi người tôi yêu cầm lấy tay tôi
nỗi hổ thẹn vết chàm vẫn không giấu được
Không một ngón tay óng muốt nào xứng hợp
bên viên xaphia kinh khủng của tôi
Không cách nào tẩy được khỏi ngón tay
cái vết chàm đã đóng vào vĩnh viễn
Trên đốt tay bị xát chà đau đớn
Chữ nghĩa viết ra như một cực hình
Mãi mãi vết chàm
còn theo trọn kiếp
Thậm chí đến ngón tay cứng đờ lúc chết
cũng không sao có thể tháo ra
Và mọc lên từ đất mộ tôi
bông hoa nhỏ màu chàm kinh sợ
Hoang mạc
Tôi sinh ra chỉ mong được mến yêu
Tôi đã học thế nào lòng yêu mến
Song đã trôi đi là cuộc sống
hầu như... không hề biết tình yêu
Tôi đã bỏ qua đã tha thứ bao nhiêu
hầu như không một lời trách móc
Nơi hoang mạc trần trụi này
tôi đang đi
tôi chỉ hỏi
bằng cái nhìn kinh ngạc:
- Con người được sinh ra
dành cho những khoảng xanh mát nào trên mặt đất?
Trích liên khúc nhà
Một nhúm tro - cho mỗi người
những ai yêu mến tôi
Tựa như tôi vẫn ủ lò bằng tro
than vẫn nóng
Chúng không tàn đi trước cuộc gặp ta đã hẹn
trong bóng tối là mắt các anh
Tôi không sống ở nơi nào nhất định
thật tuyệt vời và thật đáng mong
Một nhúm tro để ghi nhớ
thay cho những lời tôi giấu lặng câm
Tất cả lạnh lẽo hơn tất cả hoang vắng hơn
ở đây không còn giữ hơi thở nào ấm áp
Rồi về xa, tất cả các anh, những người yêu tha thiết
bằng một tình yêu chân thành
Một nhúm tro - trong lòng bàn tay anh
ấm nóng và đầy lượng thứ
Những cánh chim trời - trước khi bay
đến đậu trên vai tôi cũng đều run lên như thế
THANH HIỀN dịch
(TCSH49/05&6-1992)