[if gte mso 9]> JEAN AMROUCHE An-giê-ri chiến đấu Đối với kẻ nghèo nàn nhất đối với kẻ mình trần đi dưới ánh mặt trời trong gió trong mưa trong tuyết đối với kẻ từ buổi chào đời chẳng được bữa no Người ta vẫn không rút bỏ được tên hắn không rút bỏ được bài ca bằng tiếng mẹ đẻ không rút bỏ được kỷ niệm cùng giấc mơ Không rứt nó ra được khỏi quê hương, không rứt quê hương ra khỏi nó Hắn nghèo hắn đói hắn trần truồng nhưng hắn giàu tên hắn giàu một quê hương trên mặt đất lãnh địa của hắn giàu một kho tàng ngụ ngôn và hình tượng mà ngôn ngữ tổ tiên mang trong dòng chuyển động như dòng sông mang sự sống. Người ta đã lấy hết của người An-giê-ri lấy quê hương và tên gọi quê hương lấy ngôn ngữ cùng những lời ngạn ngữ thiêng liêng từng làm túi khôn dẫn dắt bước đi con người từ chiếc nôi tới nấm mồ lấy đất lẫn lúa lấy suối lẫn vườn lấy thức ăn cho dạ dày và thức ăn cho linh hồn danh dự ân huệ được sống như con trời được sống như anh em với mọi người dưới ánh mặt trời trong gió trong mưa trong tuyết. Người ta ném người An-giê-ri ra khỏi mọi quê hương con người biến họ thành bọn mồ côi biến họ thành bọn tù nhốt vào hiện tại vô ký ức vô tương lai đày ải họ lọt vào giữa những nấm mộ trên đất của tổ tiên của lịch sử của ngôn ngữ và của tự do. Cứ như thế họ thúc thủ họ còng lưng trong tro than dưới chiếc găng tay của ông chủ thuộc địa ông có cảm tưởng rằng mục tiêu mình sẽ thành đạt rằng người dân An-giê-ri vì thế mà quên tên, quên ngôn ngữ và quên cái cốt làm người vốn trở lại trứt mầm tự đó dưới ánh mặt trời trong gió trong nắng trong mưa, trong tuyết bên trong con người hắn. Nhưng tha hồ bắt đói cơ thể quất đau ý chí đánh bẹp ngọn tự hào rắn rỏi nhất trên chiếc đe hạ nhục người ta không thể tát cạn nguồn sâu từ đây linh hồn côi cút mọc ngàn tơ rễ vô hình hút nguồn sữa tự do. Người ta đã từng hô hoán những lời lẽ anh em cao cả nhất người ta đã từng hứa hẹn những lời thiêng liêng hơn cả Người ta đã từng nói, hỡi người xứ An-giê-ri, thay vì một tổ quốc tự nhiên nhưng đã mất đây là tổ quốc đẹp hơn đây là nước Pháp rậm rừng sâu tua tủa ống khói nhà máy tràn ngập vinh quang công trình và thành thị tràn ngập thánh địa vàng rực mùa màng bao la dợn sóng trước gió lịch sử như biển khơi Người ta đã từng nói, hỡi người xứ An-giê-ri, hãy nhận tặng phẩm vương tôn nhất là ngôn ngữ này tấm áo dịu êm nhất trong sáng nhất vừa vặn nhất cho trí óc Nhưng người ta đã lấy mất của người dân xứ An-giê-ri quê cha đất tổ Người ta chẳng mời họ dự vào bàn tiệc của nước Pháp Lâu dài thay là sự thử thách của dối trá của hứa hẹn không giữ lời sự thử thách của hy vọng không thỏa lâu dài và cay đắng sự thử thách trui rèn trong bao lớp mồ hôi từ cuộc đợi chờ vô vọng trong địa ngục lời người phản trắc trong máu của những cuộc vùng dậy bị đè bẹp như mùa gặt người sống. Thế rồi đến một mùa trọng đại của lịch sử ăm ắp bên sườn một khoang đầy những đứa con bất khuất nói bằng một ngôn ngữ mới nói lên một lời sấm sét cuồng nộ thiêng liêng: người ta hết phản chúng ta người ta hết dối chúng ta người ta hết khiến chúng ta bắt bóng ánh trắng đỏ mà thả mồi tự do chúng ta muốn cư ngụ tên ta sống hay chết trên đất mẹ chúng ta không muốn một Tổ quốc mẹ ghẻ cùng những dư thừa ngập ngụa từ những tiệc tùng của nó chúng tôi muốn quê cha đất tổ ngôn ngữ của cha ông giai điệu của những giấc mơ của khúc hát chúng ta trên nôi trên mộ chúng ta Chúng tôi không còn muốn vất vưởng lưu đày trong hiện tại vô ký ức vô tương lai Ngay đây và bây giờ Chúng tôi muốn tự do vĩnh viễn dưới ánh mặt trời trong gió trong mưa trong tuyết chúng tôi muốn Tổ quốc chúng tôi: An-giê-ri. BỬU Ý dịch Từ tập sách vàng thi ca hiện đại Pháp từ 1940 đến 1960 do Pierre Seghers biên soạn, 1969. (16/12-85) |