Ngày nay, mọi thứ luôn vận hành trong xu thế liên đới lẫn nhau dưới nhãn quan của liên văn bản. Văn chương và mỹ thuật cũng không ngoại lệ. Suy cho cùng cả hai đều khởi đi từ những ý tưởng và nỗ lực tạo ra các hình tượng mang tính biểu đạt cao dựa trên những chất liệu khác nhau.
Mỹ thuật hiện đại Việt Nam vận hành như thế nào trong suốt chiều dài lịch sử? Những tên tuổi nào còn đọng lại và gợi hứng cho những người thực hành nghệ thuật đến sau? Đâu là những nỗ lực khai mở? Đâu là những vướng mắc chưa rõ lối thoát? Đâu là những hứa hẹn cho những mùa màng kế tiếp?
Những câu hỏi đó sẽ phần nào được trả lời trong các bài nghiên cứu bàn về mỹ thuật Việt Nam hiện đại trong Chuyên đề này. Bài viết “Mỹ thuật Việt Nam tròng trành và /mà tiến tới” của Đỗ Lai Thúy đi tới lý giải những nguyên nhân và phân tích những nỗ lực vượt thoát của mỹ thuật Việt Nam so với các loại hình nghệ thuật khác. Bài viết cũng đi đến chỉ ra những giới hạn của mỹ thuật Việt Nam hiện nay như: thiếu một căn nền mỹ họ c, triết học mang tính chiều sâu, sự bất cập từ các cơ chế, khoảng cách thẩm mỹ giữa nghệ sĩ và công chúng… Bài viết “Hợp lưu của những dòng chảy” của Trương Việt Tiến là một bức tranh toàn cảnh, đem tới những góc nhìn sơ lược về quá trình vận hành, sự thay đổi về đặc điểm bút pháp cũng như những quan niệm nghệ thuật qua các thời kỳ của mỹ thuật Việt Nam kể từ giai đoạn chống Pháp đến nay. Bài viết của Vũ Hiệp, Lý Đợi, Vĩnh Thông, Trần Trịnh Nam, Ngô Kim - Khôi, Võ Công Liêm đưa đến nhiều lý giải liên quan đến diện mạo, thành tựu, những bất cập trong nền mỹ thuật của chúng ta.
Họa sĩ viết văn, làm thơ, hay nhà văn, nhà thơ vẽ tranh xưa nay không hiếm, nhưng không phải ai khi song hành cả hai lĩnh vực này cũng để lại được thành tựu. Về mảng sáng tác, Sông Hương kỳ này là cuộc gặp gỡ của những nhà văn, nhà thơ đã và đang thực hành hội họa, đó là những tên tuổi đã để lại nhiều dấu ấn về cả văn chương và hội họa như: Nguyễn Quang Thiều, Đặng Hiền, Lê Anh Hoài, Phan Bá Thọ, Pháp Hoan, Trung Dũng KQD, Đinh Trường Chinh, Trịnh Sơn.
Với Chuyên đề Mỹ thuật hiện đại - Một góc nhìn, Sông Hương hy vọng từ đây sẽ có được những trang viết mang tính liên ngành trong xu hướng chung của nghệ thuật hiện đại/ hậu hiện đại . Bởi nghệ thuật cũng như mọi lĩnh vực khác trong cuộc sống, không hề biệt lập mà ngược lại , luôn liên đới lẫn nhau, tạo nên một không gian đa chiều , đòi hỏi những cách nhìn biết chấp nhận sự dị biệt.
Xin trân trọng giới thiệu.
BAN BIÊN TẬP
(TCSH369/11-2019)