- PV: Một thực trạng không vui là khá nhiều di tích đang ở tình trạng xuống cấp nhưng việc tìm nguồn kinh phí để tu bổ, tôn tạo rất khó khăn, trong khi đó, ở một số nơi khi có kinh phí thì việc tiến hành tu bổ lại thiếu tính chuyên nghiệp, làm giảm giá trị của di tích?
 
- Thứ trưởng TRẦN CHIẾN THẮNG: Với một số di tích cấp tỉnh, việc tu bổ, tôn tạo di tích cũng được xếp chung vào các công trình xây dựng cơ bản, phải tuân thủ đúng theo quy trình thủ tục của một dự án đơn thuần. Vì thế, nhiều đơn vị không có chuyên ngành cũng có thể tham gia đấu thầu và trúng thầu khiến việc tu bổ các di tích không đạt được đúng mục đích như mong muốn. Đây cũng là một trong những khó khăn mà đơn vị quản lý di sản gặp phải. Cho tới thời điểm này sự tréo ngoe này vẫn đang xảy ra ở nhiều địa phương.

- Vướng mắc thường xuất hiện trong quá trình tu bổ, bảo tồn di tích là quan điểm giữ nguyên trạng hay nguyên gốc. Với tư cách là nhà quản lý, ông nghĩ gì về vấn đề này?

- Giữ nguyên trạng tức là không tác động bất cứ cái gì đến di tích cả, từ việc quét lại một bức tường đã ố mốc... Còn quan điểm bảo tồn nguyên gốc, đâu sẽ là “gốc” để đem ra đối chiếu khi di tích càng cổ kính, trải qua nhiều đời sẽ có nhiều chi tiết, công trình, dấu ấn của các thời tác động lên đó. Nếu phục hồi nguyên gốc theo cái đầu tiên thì cũng không có cơ sở (vì nhiều di tích may mắn lắm chỉ còn lại một tấm bia ghi thời gian xây dựng) mà nếu có thì chẳng lẽ lại gạt bỏ, phủ nhận hoàn toàn những dấu ấn của các thời đại sau này. Hiện nay, chúng tôi đang đề xuất lấy yếu tố gốc để trùng tu di tích là thời điểm chúng ta tiếp nhận di tích (thời điểm công nhận di tích).