Chiến tranh như thế nào qua đôi mắt của một người lính trẻ thơ? Làm thế nào để trở thành một kẻ giết người? Phải ngừng mọi thứ lại thế nào đây? Vấn đề “lính trẻ em” là đề tài rất được giới phóng viên nhà báo, và những tiểu thuyết gia quan tâm. Họ đã phải vất vả để có thể tìm hiểu và tưởng tượng ra cuộc đời của chúng diễn ra như thế nào.

Thực tế chưa có một người nào từng kinh qua những trải nghiệm địa ngục trần gian ấy mà còn sống sót để kể lại. Ishamael Beah đã may mắn sống sót và kể lại mọi chuyện như một hồi ức đau thương, một lời tố cáo chân thực và một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho toàn thế giới.

“Dặm dài đã qua - Hồi ức một chiến binh trẻ em” (tên gốc A long way gone - Memoirs of a boy soldier) - một trong 10 cuốn sách hay nhất năm 2007 do báo Times bình chọn vừa ra mắt độc giả Việt Nam.

Từ cầm súng…

Cuốn sách kể lại một câu chuyện về cuộc đời chiến binh của cậu bắt đầu từ năm 12 tuổi. Bị cuốn hút theo cơn lốc nội chiến của vùng , Beah lang thang từ làng này đến làng nọ trong một quốc gia bị chia cách bởi sự thiếu suy nghĩ và tàn sát lẫn nhau giữa nhóm những người nổi loạn chống đối và quân đội.

Cậu gia nhập quân đội khi mới 12 tuổi và bắt đầu một cuộc sống triền miên với ma túy và giết người. Đó như việc hàng ngày cậu phải làm cho tới khi 15 tuổi. Ishmael nhanh chóng bị cuốn vào mặt đen tối của cuộc chiến, nơi thật khó phân định người tốt – kẻ xấu. Cũng chẳng lường trước được khi nào cậu sẽ bước qua cái ranh giới mong manh ấy và trở thành một kẻ sát nhân máu lạnh sẵn sàng xả súng giết hại một người vô tội nào đó? Câu hỏi ấy thật nhức nhối và đau đớn.

Sau đó, cậu bị đưa vào một trung tâm hồi phục nhân phẩm được bảo trợ bởi UNICEF và các tổ chức phi chính phủ. Khi anh trở về sống tại thủ phủ của như một công dân bình thường, Beah làm việc với tư cách là người đại diện cho trung tâm này. Năm Beah 17 tuổi, chiến tranh bùng nổ bao phủ khắp thành phố này, cậu quyết định lên đường chạy trốn sang Hoa Kỳ, và sống ở đó cho tới nay.